Mỹ Latinh trong giai đoạn 1945–1991 là một khu vực có những biến động lớn về mặt chính trị, kinh tế và xã hội, trong đó đặc biệt nổi bật là những cuộc cách mạng, chế độ độc tài, sự phát triển của các nền kinh tế, và những ảnh hưởng từ bên ngoài, đặc biệt là trong Chiến tranh Lạnh. Dưới đây là phân tích về đặc điểm tự nhiên, vị trí địa lý và những thành tựu kinh tế, chính trị, xã hội, văn hóa của khu vực này trong giai đoạn 1945–1991:

• Vị trí địa lý: Mỹ Latinh bao gồm các quốc gia nằm ở khu vực Trung và Nam Mỹ, từ Mexico ở Bắc Mỹ xuống tận Chile, Argentina ở Nam Mỹ. Khu vực này còn bao gồm các quốc gia ở Trung Mỹ và vùng Caribe. Do đó, khu vực này có sự đa dạng lớn về các nền văn hóa và lịch sử.

• Đặc điểm tự nhiên:

  • Địa hình: Mỹ Latinh có một địa hình rất đa dạng, bao gồm dãy núi Andes (hệ thống núi dài nhất thế giới), các vùng đồng bằng lớn như Pampas ở Argentina và đồng bằng Amazon ở Brazil. Khu vực này cũng có nhiều rừng nhiệt đới, trong đó rừng Amazon là hệ sinh thái lớn nhất và quan trọng nhất trên thế giới.
  • Khí hậu: Mỹ Latinh có khí hậu nhiệt đới, cận nhiệt đới và ôn đới, với sự phân hóa rõ rệt giữa các khu vực ven biển và các vùng núi cao. Khí hậu này tạo điều kiện thuận lợi cho nông nghiệp, đặc biệt là trồng cà phê, cacao, ngô, và mía.

• Nền kinh tế chủ yếu: Mỹ Latinh trong giai đoạn 1945–1991 chủ yếu dựa vào nông nghiệp, khai thác khoáng sản và dầu mỏ. Tuy nhiên, các nền kinh tế khu vực này vẫn phụ thuộc nhiều vào các nước phát triển như Mỹ và châu Âu trong vấn đề xuất khẩu nguyên liệu thô và nhập khẩu hàng hóa chế tạo.

• Sự phát triển và thách thức:

  • Sau chiến tranh thế giới thứ hai, nhiều quốc gia Mỹ Latinh thực hiện chính sách phát triển kinh tế thông qua công nghiệp hóa thay thế nhập khẩu (ISI), nhằm giảm sự phụ thuộc vào hàng hóa ngoại nhập. Tuy nhiên, những nỗ lực này gặp phải nhiều khó khăn như thiếu vốn đầu tư, công nghệ và sự ổn định chính trị.
  • Vào thập niên 1980, nhiều quốc gia trong khu vực đối mặt với khủng hoảng nợ và những chương trình cải cách kinh tế do các tổ chức tài chính quốc tế như IMF và Ngân hàng Thế giới (WB) đề xuất, dẫn đến các vấn đề về thất nghiệp, nghèo đói và bất bình đẳng.

• Các thành tựu kinh tế: Mặc dù có những khó khăn, một số quốc gia Mỹ Latinh, như Brazil và Mexico, đã đạt được những thành tựu đáng kể trong phát triển công nghiệp và đô thị hóa trong giai đoạn này.

• Sự biến động chính trị:

  • Giai đoạn 1945–1991 chứng kiến nhiều cuộc đảo chính quân sự, các chế độ độc tài và những cuộc cách mạng xã hội ở các quốc gia Mỹ Latinh. Các quốc gia như Argentina, Chile, Brazil, và Uruguay đã trải qua các chế độ quân sự và độc tài, trong đó nổi bật là chế độ Pinochet ở Chile (1973–1990).
  • Cách mạng Cuba (1959): Đây là sự kiện quan trọng nhất trong lịch sử chính trị của khu vực. Cách mạng do Fidel Castro lãnh đạo đã thay đổi hoàn toàn cục diện chính trị ở khu vực, tạo ra một làn sóng các phong trào cộng sản và chủ nghĩa xã hội, đồng thời làm gia tăng sự đối đầu với Mỹ.
  • Chiến tranh lạnh: Mỹ Latinh trở thành một đấu trường giữa các cường quốc trong Chiến tranh Lạnh, với Mỹ ủng hộ các chính quyền thân phương Tây và Liên Xô hỗ trợ các phong trào cộng sản. Nhiều cuộc chiến tranh ủy nhiệm đã diễn ra trong khu vực, ví dụ như Cuộc chiến tranh Việt Nam ảnh hưởng đến các nước như Nicaragua và El Salvador.

• Chuyển biến chính trị:

  • Những năm cuối của giai đoạn này chứng kiến sự chuyển biến mạnh mẽ từ các chế độ quân sự sang dân chủ, với sự khởi đầu của những cuộc cải cách dân chủ tại các quốc gia như Chile, Argentina, và Brazil.

• Nghèo đói và bất bình đẳng xã hội: Mặc dù Mỹ Latinh có những thành tựu kinh tế nhất định, nhưng bất bình đẳng xã hội vẫn là một vấn đề lớn. Sự phân hóa giữa các tầng lớp xã hội giàu và nghèo, và giữa các khu vực đô thị và nông thôn, ngày càng trở nên rõ rệt.

• Di cư và đô thị hóa: Sự phát triển của các thành phố lớn và sự di cư từ nông thôn ra đô thị diễn ra mạnh mẽ trong giai đoạn này. Tuy nhiên, các thành phố này cũng phải đối mặt với các vấn đề như ô nhiễm, thất nghiệp và sự phát triển không đồng đều.

• Văn hóa truyền thống và ảnh hưởng phương Tây: Văn hóa Mỹ Latinh trong giai đoạn này vẫn giữ gìn những yếu tố truyền thống của các nền văn hóa bản địa và châu Âu (đặc biệt là Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha), nhưng cũng có sự hòa trộn mạnh mẽ với văn hóa phương Tây, đặc biệt là từ ảnh hưởng của Mỹ.

• Văn học và nghệ thuật: Trong văn học, những tác phẩm của các nhà văn nổi tiếng như Gabriel García Márquez (với "Trăm năm cô đơn") đã phản ánh được những vấn đề xã hội và chính trị của khu vực. Phong trào văn hóa như "Hiện thực huyền ảo" (magical realism) đã chiếm lĩnh văn học Mỹ Latinh, thể hiện những suy tư về lịch sử và hiện tại.

• Âm nhạc và nghệ thuật: Mỹ Latinh đã phát triển các dòng nhạc đặc trưng như salsa, tango, bossa nova, và cumbia, đồng thời nghệ thuật truyền thống như vẽ tranh, điêu khắc và điện ảnh đã có những thành tựu đáng chú ý, với sự xuất hiện của những đạo diễn, nghệ sĩ và tác phẩm nổi tiếng thế giới.

Giai đoạn 1945–1991 là thời kỳ đầy biến động đối với Mỹ Latinh, với những thay đổi mạnh mẽ trong mọi lĩnh vực. Chính trị khu vực này bị chi phối bởi các cuộc cách mạng, những chế độ độc tài và những tranh chấp trong Chiến tranh Lạnh. Kinh tế khu vực phát triển nhưng vẫn đối mặt với những thách thức lớn, trong khi xã hội và văn hóa cũng có những biến chuyển mạnh mẽ, tạo nên một bức tranh đa dạng và phức tạp của khu vực này.

- Về chính trị:

+ Sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân tộc: Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, nhiều nước Mỹ Latinh giành độc lập từ các nước châu Âu. Điều này dẫn đến sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân tộc, khi các quốc gia này tìm cách khẳng định bản sắc và vị trí của mình trên thế giới.

+ Sự cai trị của các chế độ độc tài: Nhiều nước Mỹ Latinh trong thời kỳ này bị cai trị bởi các chế độ độc tài quân sự hoặc độc đảng. Những chế độ này thường đàn áp các quyền tự do dân sự và chính trị, và tham gia vào tham nhũng và vi phạm nhân quyền.

+ Sự can thiệp của Hoa Kỳ: Hoa Kỳ đóng vai trò quan trọng trong chính trị Mỹ Latinh trong thời kỳ này. Hoa Kỳ thường ủng hộ các chế độ độc tài cánh hữu và can thiệp vào các cuộc bầu cử để đảm bảo lợi ích của mình.

+ Sự trỗi dậy của các phong trào cách mạng: Bất mãn với các chế độ độc tài dẫn đến sự trỗi dậy của các phong trào cách mạng ở nhiều nước Mỹ Latinh. Những phong trào này thường sử dụng bạo lực để lật đổ chính phủ và thiết lập các chế độ mới.

- Về kinh tế:

+ Công nghiệp hóa thay thế nhập khẩu: Nhiều nước Mỹ Latinh áp dụng chiến lược công nghiệp hóa thay thế nhập khẩu (ISI) trong thời kỳ này. ISI nhằm mục đích giảm sự phụ thuộc vào hàng nhập khẩu bằng cách phát triển các ngành công nghiệp trong nước.

+ Sự phụ thuộc vào hàng hóa xuất khẩu: Nhiều nước Mỹ Latinh trở nên phụ thuộc vào hàng hóa xuất khẩu, đặc biệt là nông sản và khoáng sản. Điều này khiến họ dễ bị tổn thương bởi biến động giá cả hàng hóa trên thị trường thế giới.

+ Nợ nần chồng chất: Nhiều nước Mỹ Latinh vay mượn nợ nần nặng nề từ các ngân hàng và tổ chức quốc tế. Điều này dẫn đến khủng hoảng nợ vào những năm 1980, khiến nhiều nước vỡ nợ.

- Về xã hội:

+ Sự gia tăng bất bình đẳng: Bất bình đẳng thu nhập và sự phân phối tài sản không đồng đều trở thành vấn đề lớn ở nhiều nước Mỹ Latinh trong thời kỳ này. Điều này dẫn đến sự gia tăng nghèo đói, đói kém và bất ổn xã hội.

+ Sự di cư đô thị hóa: Nhiều người dân nông thôn di cư đến các thành phố để tìm kiếm cơ hội tốt hơn. Điều này dẫn đến sự gia tăng dân số nhanh chóng ở các thành phố và gây áp lực lên cơ sở hạ tầng và dịch vụ công.

+ Sự phát triển của các phong trào xã hội: Nhiều phong trào xã hội được thành lập để đấu tranh cho quyền của người lao động, phụ nữ, người bản địa và các nhóm thiểu số khác.