Thanh gươm Đamocles (hay còn gọi là Đamocles) là một điển tích xuất phát từ nền văn hóa Hy Lạp cổ đại, liên quan đến câu chuyện về một người đàn ông tên là Đamocles, người quá đỗi ước ao sống trong sự sang trọng và quyền lực của một vị vua. Để cho Đamocles hiểu rõ hơn về gánh nặng của quyền lực, vua Dionysius đã mời Đamocles ăn tối trong cung điện.

Trong bữa tiệc, để thể hiện sự nguy hiểm và bất an mà một vị vua phải đối mặt, vua Dionysius đã treo một thanh gươm sắc bén bằng chỉ trên đầu Đamocles, tạo ra một hình ảnh khắc nghiệt về số phận và sự lo lắng mà quyền lực có thể đem lại. Dưới áp lực của thanh gươm, Đamocles không thể thưởng thức bữa ăn và giả vờ sung sướng của mình nữa. Cuối cùng, anh ta nhận ra rằng cuộc sống của vua không chỉ có quyền lực và vinh quang mà còn đeo đuổi vô cùng nhiều nỗi lo và nguy hiểm.

Qua điển tích này, người ta thường sử dụng hình ảnh "thanh gươm Đamocles" để chỉ những mối đe dọa tiềm tàng và cảm giác không an toàn, đặc biệt trong bối cảnh quyền lực và danh dự. Điều này nhắc nhở chúng ta rằng sự giàu có và quyền lực cũng đi kèm với những trách nhiệm và rủi ro không thể tránh khỏi.