Các hoang mạc ở Châu Phi lan sát ra biển do tác động của nhiều yếu tố địa lý và khí hậu, cụ thể như sau:
1. Ảnh hưởng của dòng biển lạnh
Dòng biển lạnh như dòng Benguela ở bờ tây Nam Phi và dòng Canary ở Tây Bắc Châu Phi làm giảm hơi nước trong không khí. Khi không khí lạnh đi qua, nó không thể giữ được nhiều hơi nước, dẫn đến lượng mưa rất thấp. Điều này tạo ra khí hậu khô hạn và hoang mạc lan sát đến vùng bờ biển, như hoang mạc Namib và Sahara.
2. Gió khô từ lục địa thổi ra
Ở một số khu vực, gió khô nóng từ lục địa thổi ra biển mang theo độ ẩm rất thấp, làm tăng cường tính khô hạn ở các vùng bờ biển. Ví dụ, gió Harmattan ở khu vực Tây Phi là một trong những yếu tố làm khô vùng hoang mạc ven biển Sahara.
3. Địa hình bằng phẳng ven biển
Các hoang mạc như Namib hay Sahara thường có địa hình bằng phẳng ven biển, không có dãy núi chắn gió để làm ngưng tụ hơi nước. Điều này dẫn đến lượng mưa ít, hoang mạc có thể kéo dài đến tận biển.
4. Khí hậu cận nhiệt đới khô
Khu vực hoang mạc ở Châu Phi nằm chủ yếu ở vĩ độ 20-30° Bắc và Nam, nơi áp cao cận nhiệt đới chi phối. Không khí ở những vùng áp cao này liên tục chìm xuống, làm giảm khả năng hình thành mây và mưa, khiến khí hậu khô hạn kéo dài tới các vùng ven biển.
5. Hiệu ứng "bóng mưa"
Một số hoang mạc sát biển hình thành do hiệu ứng bóng mưa. Khi gió ẩm từ biển thổi vào đất liền, nó có thể bị chắn bởi các dãy núi, khiến mưa rơi hết ở sườn núi phía trước. Sườn núi phía sau và vùng ven biển phía đó trở nên khô hạn, hình thành hoang mạc.
---
Ví dụ tiêu biểu
Hoang mạc Namib: Ở bờ biển phía Tây Nam Châu Phi, chịu ảnh hưởng mạnh từ dòng Benguela lạnh và khí hậu khô cằn.
Hoang mạc Sahara: Một phần lan ra sát biển Địa Trung Hải và Đại Tây Dương do dòng Canary và gió khô Harmattan.
Kết luận
Sự kết hợp của dòng biển lạnh, gió khô, địa hình, và áp cao cận nhiệt đới là nguyên nhân chính khiến các hoang mạc ở Châu Phi lan sát đến biển. Điều này tạo nên những cảnh quan độc đáo và khắc nghiệt mà chỉ có ở một số khu vực trên thế giới.