Cây bị héo khi thiếu nước do nước đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong các quá trình sinh lý của cây, bao gồm quang hợp, vận chuyển dưỡng chất và duy trì sự cân bằng trong tế bào. Cụ thể, thiếu nước sẽ gây ra các hiện tượng sau:

1. Mất áp suất turgor:

   • Áp suất turgor là áp lực mà nước trong tế bào thực vật tạo ra, giúp tế bào giữ vững cấu trúc và hình dạng. Khi cây thiếu nước, tế bào không thể duy trì áp suất turgor, khiến cho các tế bào mềm đi và cây bị héo. Điều này làm cho lá, cành của cây trở nên nhăn nheo, quặt lại và mất độ cứng.

2. Giảm khả năng quang hợp:

   • Nước là một trong những yếu tố cần thiết cho quá trình quang hợp của cây. Khi cây thiếu nước, khả năng quang hợp bị giảm sút, do thiếu nước làm giảm sự hoạt động của lục lạp trong tế bào thực vật. Khi đó, cây không thể tạo ra đủ năng lượng để phát triển, dẫn đến tình trạng héo.

3. Ngừng vận chuyển dưỡng chất:

   • Cây có hệ thống mạch dẫn (xylem và phloem) để vận chuyển nước và các chất dinh dưỡng từ đất lên các bộ phận của cây. Khi thiếu nước, quá trình vận chuyển này bị gián đoạn, làm cho các bộ phận của cây không nhận đủ chất dinh dưỡng cần thiết, dẫn đến việc cây không thể phát triển bình thường và dễ bị héo.

4. Kích thích quá trình thoát hơi nước:

   • Khi cây thiếu nước, hệ thống khí khổng trên lá đóng lại để ngăn ngừa sự mất nước quá mức. Tuy nhiên, quá trình này cũng gây hạn chế sự trao đổi khí cần thiết cho cây. Thiếu nước khiến cây không thể hấp thụ đủ CO₂, làm giảm khả năng quang hợp và tạo ra nguồn năng lượng cho các hoạt động sinh trưởng.

5. Căng thẳng sinh lý (stress):

   • Thiếu nước là một dạng căng thẳng sinh lý đối với cây. Căng thẳng này làm tăng sản xuất các hợp chất có hại (chẳng hạn như các gốc tự do), gây tổn thương cho các tế bào và mô cây. Khi cây không có đủ nước, các cơ chế tự bảo vệ này cũng sẽ không hoạt động hiệu quả, dẫn đến tình trạng héo.