Đáp án chi tiết
I. Đọc - Hiểu (9,0 điểm)
Câu 1: Bài thơ được viết theo thể thơ nào?

Đáp án: Bài thơ "Tiến sĩ giấy" được viết theo thể thơ lục bát. Đây là thể thơ truyền thống của Việt Nam, có hai câu một cặp, câu 6 chữ và câu 8 chữ.
Câu 2: Từ việc vịnh một thứ đồ chơi, bài thơ hướng tới đối tượng nào trong xã hội đương thời?

Đáp án: Bài thơ hướng tới đối tượng là những người có học thức, những sĩ phu, quan lại thời xưa. Qua việc miêu tả một đồ chơi trẻ con là "tiến sĩ giấy", tác giả mỉa mai những người có học vị cao nhưng lại rỗng tuếch về kiến thức và đạo đức.
Câu 3: Nhận xét sắc thái nghĩa của từ “ấy mới hời” trong câu “Cái giá khoa danh ấy mới hời!”

Đáp án: Từ "ấy mới hời" mang sắc thái mỉa mai, châm biếm. Tác giả muốn nhấn mạnh rằng việc đạt được danh vị cao quý chỉ bằng một mảnh giấy, một danh hiệu hão huyền là quá dễ dàng và không xứng đáng với giá trị thực sự của con người.
Câu 4: Từ việc cảm nhận về những ông tiến sĩ giấy trong bài thơ, em xác định mục đích học tập đúng đắn cho mình như thế nào?

Đáp án: Từ bài thơ, chúng ta rút ra được rằng mục đích học tập không chỉ là để có được bằng cấp, danh hiệu mà còn là để trau dồi kiến thức, đạo đức, trở thành người có ích cho xã hội. Việc học tập phải đi đôi với hành động, phải ứng dụng kiến thức vào cuộc sống.
II. Viết (6,0 điểm)
Câu 1: Viết một đoạn văn (khoảng 150 chữ) phân tích tiếng cười trào phúng trong bài thơ “Tiến sĩ giấy” của Nguyễn Khuyến ở phần đọc hiểu.

Đoạn văn:

Tiếng cười trào phúng trong bài thơ "Tiến sĩ giấy" của Nguyễn Khuyến là một mũi nhọn sắc bén chĩa vào những kẻ có học thức nhưng lại rỗng tuếch về nhân cách. Qua hình ảnh "tiến sĩ giấy" - một thứ đồ chơi trẻ con, tác giả đã tạo ra một sự đối lập hài hước giữa cái danh cao quý và cái thực chất tầm thường. Câu thơ "Mảnh giấy làm nên thân giáp bảng" đã mỉa mai việc danh vị học hành có thể đạt được một cách dễ dàng, chỉ cần một mảnh giấy. Tiếng cười càng trở nên đắng cay hơn khi tác giả sử dụng những từ ngữ như "nét son điểm rõ mặt văn khôi", "ghế trẻo, lọng xanh ngồi bảnh choẹ" để miêu tả vẻ bề ngoài hào nhoáng của những kẻ này. Qua đó, Nguyễn Khuyến đã khéo léo bóc trần bộ mặt thật của những kẻ chỉ biết chạy theo danh lợi, không có thực tài. Tiếng cười trào phúng trong bài thơ không chỉ mang lại sự giải trí mà còn có ý nghĩa giáo dục sâu sắc, nhắc nhở con người ta về giá trị đích thực của tri thức và nhân cách.