Trong truyện ngắn Áo Tết của Nguyễn Ngọc Tư, câu chuyện giản dị nhưng đượm tình, mang đến một cái nhìn sâu sắc về tình bạn, sự chia sẻ và những khác biệt trong cuộc sống của trẻ em ở miền quê nghèo. Tác phẩm không chỉ nói về sự đối lập giữa hai cô bé Em và Bích trong cuộc sống vật chất mà còn khắc họa tâm lý, cảm xúc chân thật của các nhân vật, khiến người đọc không khỏi xúc động.

Truyện bắt đầu với hình ảnh con bé Em vui mừng, háo hức khi nghĩ về chiếc áo đầm màu hồng mà mẹ nó vừa mua cho. Đó là niềm tự hào lớn lao đối với một đứa trẻ, là món quà tinh thần mà nó mong muốn khoe với bạn bè trong dịp Tết đến xuân về. Em thích con Bích, bạn thân từ thuở nhỏ, mặc dù hoàn cảnh của Bích khác xa so với mình. Con Bích nghèo khó, nhà chỉ có một bộ đồ may từ vải cũ, trong khi Em lại có đến bốn bộ đồ mới, đặc biệt là bộ đầm hồng mà nó cho rằng sẽ khiến bạn bè phải trầm trồ. Sự khác biệt ấy đã khiến con bé Em không khỏi cảm thấy bối rối, vừa muốn khoe bộ đồ đẹp của mình, nhưng cũng không nỡ vì biết rằng Bích không có điều kiện như mình.

Ở đây, Nguyễn Ngọc Tư khéo léo lồng ghép vào tác phẩm một vấn đề xã hội quen thuộc: sự phân biệt về giàu nghèo. Mặc dù cả hai cô bé đều là bạn thân, nhưng sự khác biệt trong hoàn cảnh sống của chúng đã tạo ra những khoảng cách vô hình trong lòng mỗi đứa. Con bé Em nhìn thấy bộ đồ của Bích không mới, không đẹp, nên trong lòng nó cũng có chút phân vân, không muốn khoe khoang quá mức. Điều này thể hiện sự nhạy cảm và tình cảm chân thành của trẻ em, khi chúng ý thức được rằng sự khoe khoang đôi khi làm tổn thương người khác.

Bích, mặc dù không có áo đẹp như Em, nhưng vẫn dành sự yêu mến và quý trọng bạn mình. Khi biết con bé Em có bốn bộ đồ mới, Bích chỉ cười rồi nói rằng mình sẽ cố gắng học hành để có cuộc sống tốt hơn. Tính cách của Bích rất hiền lành và sâu sắc, mặc dù cuộc sống thiếu thốn, nhưng cô bé vẫn biết hài lòng với những gì mình có và không so đo, ganh tị với người khác. Điều này làm nổi bật một đặc điểm đẹp trong tính cách của trẻ em ở miền quê: dù nghèo, nhưng chúng vẫn giữ được những phẩm chất tốt đẹp như sự trong sáng, chân thành và không so đo với nhau về vật chất.

Tuy nhiên, trong mắt của con bé Em, sự đối lập giữa những bộ đồ mới và bộ đồ cũ của Bích lại khiến nó cảm thấy khó xử. Nó tự nhủ, mặc dù mình rất yêu quý Bích nhưng trong hoàn cảnh hiện tại, khi mặc bộ đầm hồng lộng lẫy, chắc chắn nó sẽ không thể vui vẻ khi bạn mình không có những bộ đồ đẹp như vậy. Trẻ em thường có những suy nghĩ đơn giản nhưng lại rất thật lòng, và trong trường hợp này, nó không thể tránh khỏi những so sánh về vật chất, dù rằng chính bản thân nó cũng hiểu rõ rằng tình bạn không phải được đo bằng bộ đồ mà người ta mặc.

Tuy vậy, trong một khoảnh khắc quan trọng của câu chuyện, khi cô giáo khen hai đứa học trò “lớn hết trơn rồi, cao nhòng”, con bé Em lại cảm thấy một sự nhẹ nhõm trong lòng. Nó hiểu rằng tình bạn thực sự không bị chi phối bởi những bộ đồ đẹp hay xấu. Bích dù không có áo đẹp nhưng vẫn luôn là người bạn hiền lành, thân thiết và đáng quý trong mắt nó. Cả hai đứa đều trưởng thành, nhưng chúng vẫn giữ được tình bạn thuần khiết, không vướng bận bởi những điều vật chất.

Tác phẩm Áo Tết không chỉ là câu chuyện về sự khác biệt trong cuộc sống mà còn là bài học về tình bạn, sự sẻ chia và lòng nhân ái. Mặc dù Tết là dịp để mọi người sum vầy, quây quần, nhưng câu chuyện này nhắc nhở chúng ta rằng, đôi khi, hạnh phúc không chỉ nằm ở vật chất, mà còn là tình cảm chân thành, sự quan tâm lẫn nhau, và một trái tim biết yêu thương. Đặc biệt, đối với trẻ em, những suy nghĩ giản đơn, trong sáng nhưng lại chứa đựng những thông điệp sâu sắc về cuộc sống và tình người.