Bệnh đái tháo nhạt là một rối loạn nội tiết liên quan đến hormone chống bài niệu (ADH), hay còn gọi là vasopressin. ADH được sản xuất ở vùng dưới đồi của não và được lưu trữ và giải phóng từ tuyến yên. Vai trò chính của ADH là điều chỉnh lượng nước trong cơ thể bằng cách kiểm soát quá trình tái hấp thu nước ở thận. Khi ADH được giải phóng, nó kích thích thận giữ lại nước, làm cho nước tiểu cô đặc hơn. Khi thiếu ADH hoặc thận không đáp ứng với ADH, nước tiểu sẽ loãng và được thải ra nhiều hơn, dẫn đến các triệu chứng của bệnh đái tháo nhạt.
Có hai loại chính của bệnh đái tháo nhạt liên quan đến ADH:
Đái tháo nhạt trung ương (Central Diabetes Insipidus):
Nguyên nhân: Loại này xảy ra khi có sự tổn thương vùng dưới đồi hoặc tuyến yên, dẫn đến giảm sản xuất và bài tiết ADH. Sự thiếu hụt ADH này làm giảm khả năng tái hấp thu nước ở thận, khiến người bệnh tiểu nhiều và nước tiểu loãng.
Các nguyên nhân cụ thể bao gồm:
Các khối u não hoặc tuyến yên.
Phẫu thuật não hoặc tuyến yên.
Chấn thương đầu.
Nhiễm trùng (ví dụ: viêm màng não).
Một số bệnh tự miễn.
Nguyên nhân di truyền (hiếm gặp).
Đái tháo nhạt do thận (Nephrogenic Diabetes Insipidus):
Nguyên nhân: Trong trường hợp này, tuyến yên vẫn sản xuất đủ ADH, nhưng thận không đáp ứng với hormone này một cách bình thường. Điều này có nghĩa là thận không thể tái hấp thu nước ngay cả khi có đủ ADH.
Các nguyên nhân cụ thể bao gồm:
Các bệnh thận mạn tính.
Một số loại thuốc (ví dụ: lithium).
Rối loạn điện giải (ví dụ: hạ kali máu, tăng canxi máu).
Một số bệnh di truyền.
Tóm lại, bệnh đái tháo nhạt liên quan đến ADH có thể do hai nhóm nguyên nhân chính:
Thiếu ADH (Đái tháo nhạt trung ương): Do tổn thương vùng dưới đồi hoặc tuyến yên.
Thận không đáp ứng với ADH (Đái tháo nhạt do thận): Do các vấn đề về thận, thuốc hoặc các rối loạn khác.
Cả hai loại đều dẫn đến các triệu chứng tương tự: tiểu nhiều, nước tiểu loãng, khát nước dữ dội và uống nhiều nước. Việc chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây bệnh là rất quan trọng để có phương pháp điều trị phù hợp. Nếu bạn hoặc người thân có các triệu chứng nghi ngờ bệnh đái tháo nhạt, hãy đến gặp bác sĩ để được thăm khám và tư vấn kịp thời.