a) Này lắng nghe em khúc nhạc thơm
Hình ảnh ẩn dụ: "khúc nhạc thơm"
Kiểu ẩn dụ: Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác (hay còn gọi là ẩn dụ tương giao).
Giải thích: "Nhạc" thuộc về thính giác (nghe), còn "thơm" thuộc về khứu giác (ngửi). Việc kết hợp hai khái niệm thuộc hai giác quan khác nhau tạo ra một hình ảnh ẩn dụ. "Khúc nhạc thơm" không có nghĩa đen là nhạc có mùi thơm, mà nó diễn tả một thứ âm nhạc du dương, êm ái, dễ chịu, gợi cảm giác thư thái, khoan khoái như thể đang thưởng thức một mùi hương dễ chịu. Nó chuyển cảm giác từ thính giác sang khứu giác để diễn tả một cách sâu sắc hơn về chất lượng của âm nhạc.
b) Đèn khoe đèn tỏ hơn trăng / Đèn ra trước gió còn chăng hỡi đèn
Hình ảnh ẩn dụ: "Đèn" và "Trăng"
Kiểu ẩn dụ: Ẩn dụ tượng trưng (hoặc ẩn dụ biểu tượng). Trong trường hợp này, có thể phân tích sâu hơn thành hai lớp nghĩa:
Lớp nghĩa thứ nhất (nghĩa đen): Đèn và trăng là hai vật thể chiếu sáng.
Lớp nghĩa thứ hai (nghĩa ẩn dụ):
Đèn: Thường tượng trưng cho những vật nhỏ bé, tầm thường, những điều kiện, hoàn cảnh sống gần gũi, quen thuộc. Trong ngữ cảnh này, "đèn" có thể ẩn dụ cho những người có địa vị thấp, những người bình thường trong xã hội.
Trăng: Thường tượng trưng cho những gì cao cả, vĩnh hằng, những điều kiện, hoàn cảnh lớn lao, vĩ đại. Trong ngữ cảnh này, "trăng" có thể ẩn dụ cho những người có địa vị cao, những bậc vĩ nhân, những điều lớn lao trong cuộc đời.
Phân tích sâu hơn: Hai câu thơ này sử dụng hình ảnh "đèn" so sánh với "trăng" để nói về sự so sánh giữa những điều nhỏ bé với những điều lớn lao, hoặc giữa người thường với người tài giỏi. Câu "Đèn khoe đèn tỏ hơn trăng" thể hiện sự tự cao, tự đại của những kẻ tầm thường, không biết tự lượng sức mình. Câu "Đèn ra trước gió còn chăng hỡi đèn" thể hiện sự yếu đuối, mong manh của những kẻ đó khi gặp khó khăn, thử thách (gió).