Điều kiện tự nhiên của tỉnh Thái Nguyên:
Vị trí địa lý: Thái Nguyên nằm ở vùng trung du và miền núi phía Bắc Việt Nam, là cửa ngõ giao lưu kinh tế giữa vùng đồng bằng sông Hồng với các tỉnh miền núi phía Bắc.
Địa hình: Chủ yếu là đồi núi thấp, thấp dần từ bắc xuống nam. Đồi núi cao trên 100m chiếm 2/3 diện tích toàn tỉnh. Núi không cao, là phần phía nam của các dãy núi cánh cung Ngân Sơn, Bắc Sơn. Có thể chia thành 3 dạng địa hình chính:
Vùng núi cao ở phía bắc và đông bắc.
Vùng đồi gò bán sơn địa ở trung tâm.
Vùng đồng bằng xen kẽ ở phía nam.
Khí hậu: Mang đặc điểm của khí hậu nhiệt đới gió mùa, có mùa đông lạnh.
Nhiệt độ trung bình năm: 23-24°C.
Lượng mưa trung bình năm: 1.400-2.000mm.
Độ ẩm trung bình năm: 80-85%.
Tổng số giờ nắng trong năm dao động từ 1.300 đến 1.750 giờ.
Sông ngòi: Mạng lưới sông ngòi khá phát triển, với hệ thống sông Cầu là chính, cùng với các sông Công, sông Đáy.
Tài nguyên thiên nhiên của tỉnh Thái Nguyên:
Tài nguyên đất: Đa dạng về loại đất, phù hợp cho phát triển nông nghiệp và lâm nghiệp.
Tài nguyên rừng: Diện tích rừng tự nhiên và rừng trồng khá lớn, tạo điều kiện phát triển lâm nghiệp và du lịch sinh thái. (Diện tích rừng biến động theo các số liệu thống kê khác nhau, dao động từ 73.000 ha đến gần 190.000 ha, bao gồm cả rừng đặc dụng, phòng hộ và sản xuất).
Tài nguyên khoáng sản: Phong phú về chủng loại, bao gồm than đá, sắt, chì, kẽm, vonfram, thiếc, vàng, vật liệu xây dựng (đá vôi, sét...). Than đá ở Thái Nguyên nổi tiếng với chất lượng tốt.
Tài nguyên nước: Nguồn nước mặt và nước ngầm khá dồi dào, phục vụ cho sinh hoạt, sản xuất và tưới tiêu.
Tài nguyên du lịch: Tiềm năng du lịch phong phú với nhiều danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử, văn hóa như Khu di tích ATK Định Hóa, Hồ Núi Cốc, các hang động, thác nước, và các lễ hội truyền thống của các dân tộc.
Đặc điểm về các loại đất ở Thái Nguyên:
Đất ở Thái Nguyên rất đa dạng, hình thành do quá trình phong hóa trên nhiều loại đá mẹ khác nhau. Có thể kể đến một số loại đất chính:
Đất Feralit đỏ vàng: Chiếm diện tích lớn, phân bố ở vùng đồi núi. Loại đất này có đặc điểm chua, nghèo dinh dưỡng, thích hợp cho trồng rừng và một số cây công nghiệp như chè.
Đất Feralit biến đổi do trồng lúa: Phân bố ở các vùng đồng bằng và thung lũng. Đất này được cải tạo để trồng lúa nước.
Đất phù sa: Phân bố dọc theo các sông suối. Đất màu mỡ, thích hợp cho trồng rau màu và cây ăn quả.
Đất xám bạc màu: Phân bố rải rác ở một số nơi. Đất nghèo dinh dưỡng, cần được cải tạo để sử dụng hiệu quả.