Khi nói đến Sài Gòn với những di tích kiến trúc có tính đặc trưng, độc đáo không ai không liên tưởng đến Dinh Độc Lập (hay còn gọi là Hội trường Thống Nhất, Dinh Thống Nhất hay Dinh Norodom), là một công trình in đậm dấu ấn thời gian và lịch sử tọa lạc trên mảnh đất rộng 15ha ngay giữa trung tâm thành phố.
Năm 1867, sau khi chiếm được lục tỉnh Nam Kì, thực dân Pháp đã cho khởi công xây dựng tại trung tâm thành phố Sài Gòn một Dinh thự làm Dinh Thống đốc. Dinh mới được xây dựng theo theo đồ án do kiến trúc sư Hermite phác thảo (người phác thảo đồ án Tòa thị sảnh Hongkong). Mặt tiền tòa nhà rộng 80m, bên trong có phòng khách chứa 800 người, và một khuôn viên rộng với nhiều cây xanh và thảm cỏ. Phần lớn vật tư xây dựng dinh được chở từ Pháp sang. Sau khi xây dựng xong, dinh được đặt tên là dinh Norodom và đại lộ trước dinh cũng được gọi là đại lộ Norodom.
Năm 1955, thủ tướng Ngô Đình Diệm phế truất Quốc trưởng Bảo Đại và lên làm Tổng thống. Ông quyết định đổi tên dinh này thành Dinh Độc Lập. Từ đó Dinh Độc Lập trở thành nơi đại diện cho chính quyền cũng như nơi ở của tổng thống và là nơi chứng kiến nhiều biến cố chính trị. Tháng 2 năm 1962, hai viên phi công thuộc Quân lực Việt Nam Cộng hòa, Nguyễn Văn Cử và Phạm Phú Quốc, lái 2 máy bay AD-6 ném bom làm sập toàn bộ phần chính cánh trái của dinh. Do không thể khôi phục lại, ông Ngô Đình Diệm đã cho san bằng và xây một dinh thự mới ngay trên nền đất cũ theo đồ án thiết kế của kiến trúc sư Ngô Viết Thụ, người Việt Nam đầu tiên đạt giải Khôi nguyên La Mã.
Dinh Độc Lập mới được khởi công xây dựng từ năm 1963, trong thời gian xây dựng, gia đình Tổng thống Ngô Đình Diệm tạm thời chuyển sang sống tại Dinh Gia Long (nay là Bảo tàng thành phố Hồ Chí Minh). Công trình đang xây dựng dở dang thì ông Ngô Đình Diệm bị phe đảo chính ám sát. Do vậy, ngày khánh thành dinh, 31 tháng 10 năm 1966, người chủ tọa buổi lễ là ông Nguyễn Văn Thiệu.
Ngày 30 tháng 4 năm 1975, xe tăng của Quân giải phóng miền Nam đã húc tung cổng chính tiến thẳng vào dinh. Lúc 11 giờ 30 phút cùng ngày, Trung úy Quân Giải phóng Bùi Quang Thận đã hạ lá cờ Việt Nam Cộng Hòa trên nóc dinh xuống, kéo lá cờ Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam lên, kết thúc 30 năm cuộc chiến tranh Việt Nam.
Khách tham quan sẽ được đội ngũ hướng dẫn viên Hội trường Thống Nhất hướng dẫn, thuyết minh về kiến trúc, trang trí và nội dung lịch sử liên quan đến 15 phòng của 3 tầng lầu, lầu tứ phương, tầng hầm và nhà bếp bằng tiếng Việt hoặc tiếng Anh, Pháp, Hoa, Nhật (thời gian tham quan khoảng 45 phút). Sau chương trình tham quan, khách được xem bộ phim tư liệu chứng nhân lịch sử tại phòng chiếu phim máy lạnh thời gian khoảng 35 phút.
Ngoài ra, sau khi tham quan Dinh Độc Lập, bạn có thể nhâm nhi ly cà phê tại quán cà phê “Bệt” rất đặc biệt tại công viên 30/4 gần đó và tiện ghé thăm nhà thờ Đức Bà, một kiến trúc khác của Pháp để lại tại Sài Gòn.. Nếu là một tín đồ shopping, bạn hãy bước tiếp một chút là đến Diamond plaza, trung tâm mua sắm cao cấp của Thành Phố, tất cả những địa điểm trên đều gần nhau nên bạn có thể dành cả buổi chiều để tập cho đôi chân của mình dẻo dai hơn và có thêm nhiều giây phút thú vị hòa quyện giữa lịch sử và cuộc sống hiện đại.