2.
- Chính sách cai trị của chính quyền thực dân càng làm cho mâu thuẫn dân tộc ở các nước Đông Nam Á thêm gay gắt, hàng loạt phong trào đấu tranh nổ ra:
* Ở In-đô-nê-xi-a:
- Cuối thế kỉ XIX, nhiều tổ chức yêu nước của trí thức tư sản tiến bộ ra đời.
- Năm 1905, các tổ chức công đoàn thành lập và bắt đầu quá trình truyền bá chủ nghĩa Mác, chuẩn bị cho sự ra đời của Đảng Cộng sản (1920).
* Ở Phi-líp-pin:
- Từ năm 1896 đến năm 1898, cách mạng do giai cấp tư sản lãnh đạo chống lại thực dân Tây Ban Nha giành thắng lợi, dẫn tới sự thành lập nước Cộng hòa Phi-líp-pin, nhưng ngay sau đó lại bị đế quốc Mĩ thôn tính.
* Ở Cam-pu-chia:
- 1863 - 1866, cuộc khởi nghĩa của A-cha Xoa lãnh đạo ở Ta-keo.
- 1866 - 1867, khởi nghĩa của nhà sư Pu-côm-bô, có liên kết với nhân dân Việt Nam gây cho Pháp nhiều khó khăn.
* Ở Lào:
- Năm 1901, Pha-ca-đuốc lãnh đạo nhân dân Xa-van-na-khét tiến hành cuộc đấu tranh vũ trang.
- 1901 - 1907, khởi nghĩa ở cao nguyên Bô-lô-ven bùng nổ, lan sang cả Việt Nam, gây khó khăn cho thực dân Pháp trong quá trình cai trị, đến năm 1907 mới bị dập tắt.
* Ở Việt Nam:
- 1885 - 1896, phong trào Cần vương nổ ra và quy tụ thành nhiều cuộc khởi nghĩa lớn.
- 1884 - 1913, phong trào nông dân Yên Thế do Hoàng Hoa Thám lãnh đạo, kéo dài tới 30 năm gây nhiều khó khăn cho thực dân Pháp.
#Nhận xét
Cuối thế kỉ XX phong trào giải phóng dân tộc ở Đông Nam Á bùng nổ mạnh mẽ nhưng đều thất bại,vì còn mang tính tự phát, nổ ra lẻ tẻ chưa có sự đoàn kết giửa các dân tộc, song sẽ tạo điều kiện tiền đề cho những giai đoạn sau.