Trong khu vườn nhà em có nhiều loài cây ăn quả, trong đó cây cam do chính tay ông nội em trồng, mỗi mùa ra quả cây cam trĩu quả và cho những quả cam ngọt, bổ dưỡng.

Cây cam được ông nội em trồng trong vườn là giống cam sành, cây trưởng thành cao tầm hai mét và cành lá sum suê xanh ngát. Lá cam dày khi còn non có màu xanh nhạt, khi lá già có màu xanh đậm, mùi lá non đặc trưng thơm thơm, nồng nàn. Lá cam vẫn được dùng làm dầu gội đầu rất tốt.

Cây cam được chăm sóc, tưới phân đầy đủ nên cây nào cũng sai quả, với những cây có quá nhiều quả ông em phải chống thêm cây để không bị đổ ngã. Khi đến mùa ra hoa, hoa cam trắng xóa cả vườn, mùi hương của hoa lan tỏa thơm ngát cả khu vườn, thu hút rất nhiều côn trùng đến. Khi dưới gốc gây đã rụng nhiều cánh hoa là lúc cam bắt đầu kết trái, thời gian đầu cam chỉ nhỏ bằng viên bi, dần dần bằng quả cà chua. Càng lớn quả càng bóng mượt và xanh đậm. Một cây hàng năm cho ra hàng trăm quả cam có năng suất rất cao.

Khi chín quả cam sẽ ngả sang màu vàng, vỏ ngoài mọng nước, ăn chua ngọt và có nhiều nước. Những ngày hè giải nhiệt bằng cam rất ngon và bổ dưỡng cho sức khỏe, cam còn cung cấp vitamin C tăng sức đề kháng cho cơ thể thích hợp với những người ốm mới dậy và cần bồi bổ sức khỏe. Cam còn giúp có làn da tươi trẻ và tràn đầy sức sống.

Những quả cam không chỉ được dùng để ăn mà còn làm quà biếu đến người thân bạn bè, mỗi khi bạn bè đến thăm em đều biếu làm quà, ai cũng thích và vui vẻ vì được thưởng thức cam ngon, sạch tự nhiên từ khu vườn nhà em trồng.

Nhà bà ngoại em ở ngoại ô thành phố, mỗi dịp cuối tuần, ba mẹ lại cho em về thăm ông bà. Ở đây, em thấy ông bà trồng được rât nhiều loại cây trái. Trong những cây mà bà em trồng, em thấy có một giàn gấc rất sai quả. Em sẽ tả lại giàn gấc đó để mọi người thấy được vẻ đẹp của nó.

Giàn gấc này của nhà bà em trồng đã lâu năm rồi. Cứ hết mùa, bà lại cắt hết những dây đã héo úa đi chỉ còn chừa lại một đoạn thân khoảng ba, bốn mươi centimét từ gốc lên. Sang mùa sau, từ gốc gấc đó, những mầm non mới lại bắt đầu vươn ra, lớn lên rồi leo kín cả giàn. Gốc cây gấc rất to, có cả một phân phình tròn hẵn ra, nổi lên mặt đất. Thân gốc to bằng cái bắp cày, rễ cây đâm tua tủa ra cả một vùng đất xung quanh. Ông em bắc một cái giàn chắc chắn bằng dây thép chắc để làm giàn cho gấc leo, Thân và lá gấc phủ kín cả giàn thành một màu xanh mướt. Lá gấc to, màu xanh đậm. Mỗi lá to bằng cả bàn tay em. Từng lớp lá gấc cứ xếp chồng lên nhau tạo thành một vòm trời màu xanh đậm. Mùa hè mà đứng dưới giàn gốc của ông bà em cũng ít thấy có ánh nắng nào lọt qua.
Hoa gấc không vàng như hoa mướp, cũng không trắng tinh như hoa bầu, hoa gấc có màu vàng nhạt rất nhẹ, dịu và đẹp. Cánh hoa gấc to nhưng rất mềm và mịn. Hoa nở độ hai ba ngày rồi bắt đầu tàn để kết trái. Khi hoa kết thành trái gấc nhỏ, quả có màu xanh non, gai dài và dày chi chít. Dần dần khi quà lớn, màu xanh đậm hơn, gai cũng thưa dần và cứng. Khi quả già và chín, gấc có màu đỏ tươi, tuyệt đẹp. Giàn gấc nhà ông bà em rất sai quả từng quả gấc lúc lỉu chúc xuống dưới giàn như những chú lợn con đang nằm hóng mát.

Giàn gấc vừa cho bóng mát, vừa cho quở để chế biến món ăn. Dưới giàn gấc xanh tốt ấy, ông em kê một bộ bàn ghế nhỏ, ông hay ngồi chơi cờ ở đó. Em còn rất thích ăn món xôi gấc do bà ngoại làm. Màu xôi đỏ tươi, bóng loáng và thơm ngào ngạt. Có năm, giàn gốc ra quả sai, ông em còn lấy gấc chín để làm dầu gấc cho cả nhà ăn, dầu gấc vừa ngon vừa tốt cho sức khỏe.

Em rất thích về nhà ông bà và ngồi chơi dưới bóng mát của giàn gấc. Ở đó, em được nghe bà kể chuyện, nghe ông ngâm Kiều. Và nơi ấy như cốt giữ những kỉ niệm vô cùng đẹp đẽ về tuổi thơ của em.

Chủ nhật vừa qua em có dịp về quê chơi. Trong chuyến đi vừa rồi, em không chỉ được thăm ông bà, họ hàng mà còn được ở cùng ông bà một vài ngày, cùng ông bà nấu cơm, làm vườn và đặc biệt nhất là em được cùng ông trồng cây trong vườn.

Cây non của ông em trồng là cây mít dai. Trước khi trồng, em thấy ông phải ủ hạt ở trong túi kín, đợi hạt nảy mầm rồi mới đem trồng vào đất. Hạt giống cây khi đã nảy những mầm nhỏ đầu tiên được ông em đem đặt vào khoảng đất tơi xốp đã được ông xới sẵn và phủ một lớp đất khác lên. Ngày ngày, dưới bàn tay chăm sóc của ông em, hạt mầm ấy đã mọc thành cây non xanh mướt. Cây cao được gần một mét, thân cây màu nâu sẫm, nhỏ như cái chân khẳng khiu của chú gà trống. Cây vẫn còn rất yếu ớt nên gốc cây chưa chắc chắn lắm, rễ cây mỏng manh đang trong quá trình phát triển, câm sâu xuống lòng đất, hút chất dinh dưỡng nuôi cây. Cây mít non đã mọc được năm sáu cành cây tỏa ra xung quanh. Cành nào cành nấy mềm dẻo, có thể dễ dàng bị bẻ gãy.

Trên cành cây, những chiếc lá non bắt đầu chớm mọc. Có lá nhỏ, lá to, lá nhỏ thì bằng hai ngón của em bé chụm lại, còn lá to thì cũng chỉ lớn bằng cái bàn tay của học sinh tiểu học. Ông em bảo rằng những chiếc lá đầu tiên bao giờ cũng là những chiếc lá quý giá nhất, vì nó là toàn bộ nền móng để cây lớn lên sau này. Ngày ngày cây non bé đứng giữa mảnh đất rộng, đón bao tinh túy của trời đất để phát triển, từng chiếc lá rung rinh trong gió, đón nắng, đón mưa bằng tất cả sự căng tràn sức sống.

Vì là cây non nên ông chăm sóc rất cẩn thận, ông dạy em khi tưới nước cho cây, không nên tưới quá nhiều vì cây sẽ bị úng và không sống được. Vâng lời ông, em luôn tưới cây vừa đủ, ngắm nhìn cây non lớn lên từng ngày, lòng em cũng tràn đầy niềm vui. Để cây lớn được đến ngày cho quả cũng là cả một quãng thời gian rất dài, chứ nó không giống như cây leo hay cây hoa nở bông kết giàn khá nhanh. Cây mít nhà em có lẽ cũng vậy, nhưng cho dù có bao lâu, em và ông luôn chờ đợi sau này, khi cây lớn, nó sẽ là một cây cổ thụ to khổng lồ, tỏa bóng mát với những trái mít dai sai trĩu cành.

Ông đã nói trồng cây cần sự kiên nhẫn và chờ đợi. Em cũng sẽ đợi chờ cây mau lớn để được thưởng thức những quả mít ngon. Em sẽ thường xuyên chăm sóc cây để cây luôn phát triển tươi tốt.

Đầu làng em có một cây đa có lẽ đã vài trăm tuổi. Thân cây lớn lắm! Rễ đa ngoằn ngoèo như những con trăn khổng lồ uốn khúc. Xung quanh gốc chính là hàng chục gốc phụ khiến cho cây thêm bề thế và vững chãi. Cách xa hàng cây số đã nhìn thấy bóng đa cao vượt khỏi lũy tre làng, sừng sững in trên nền trời xanh biếc.

Bóng đa che mát một khoảng đất rộng. Chim chóc làm tổ trên cành, suốt ngày ríu rít. Đang đi trên đường nắng chang chang, khách ghé vào quán tranh nghỉ chân, uống một bát nước chè xanh hãm đặc, tận hưởng cơn gió nồm nam lồng lộng thổi, quả là không có gì sung sướng bằng, bao nhiêu mỏi mệt đều tan biến hết.

Tuổi thơ chúng em cũng tìm được ở cây đa nhiều điều kì thú. Lá đa to, dày và xanh bóng đem cuộn tròn lại, xé hai bên mép lá làm sừng, buộc một mẩu dây chuối khô vào cuống rồi luồn vào trong, khe khẽ kéo... Thế là đã có một "con trâu lá đa", cặp sừng cong cong, cái đầu gục gặc như sẵn sàng nghênh chiên. Nào là trâu bố, trâu mẹ, nghé tơ... nằm quây quần bên nhau, nhìn mới thích làm sao.

Những chiếc búp đa khô quăn queo màu nâu rơi trên mặt cỏ nhặt về có thể làm kèn. Kèn búp đa ngậm vào miệng rồi phồng má thổi, nó kêu "toe" lên một tiếng, kèm theo chuỗi cười trong trẻo vang xa.

Chiều hè, chúng em thường túm năm tụm bảy dưới gốc đa để thi thả diều. Bờ con mương chạy ngang cánh đồng làng là nơi thả diều lí tưởng. Những cánh diều chấp chới bay cao; tiếng sáo diều vi vu ngân nga giữa không trung bát ngát.

Ông em kể rằng cây đa đã chứng kiến bao sự kiện buồn vui của làng. Lá cờ đỏ sao vàng đầu tiên phấp phới bay trên ngọn đa. Cuộc mít tinh đầu tiên của dân làng thành lập chính quyền cách mạng cũng diễn ra dưới gốc đa. Trong hai cuộc chiến tranh chống Pháp và chống Mĩ, những cuộc tiễn đưa thanh niên lên đường nhập ngũ cũng được tổ chức ở đây... Rồi chuyện làm ăn hàng ngày, chuyện đổi mới không ngừng của làng của nước, bà con trao đổi với nhau dưới bóng mát cây đa. Cây đa cổ thụ quả đúng là nhân chứng lịch sử của làng.