1. Mở bài
- Giới thiệu vài nét về nhà thơ Viễn Phương
- Giới thiệu khái quát về nội dung bài thơ Viếng lăng Bác.
2. Thân bài
* Phân tích khổ thơ đầu: "Con ở miền Nam... thẳng hàng"
- Lời xưng hô: Con - Bác => Thân mật, gần gũi như tình cảm của một đứa con dành cho người cha đáng kính
- Từ miền Nam xa xôi, người con ấy mang cả trái tim của hàng triệu đồng bào miền Nam để gặp Bác
- Hình ảnh nổi bật: Hàng tre xanh bát ngát trong sương mai buổi sớm "Ôi hàng tre... thẳng hàng"
=> Cây tre là biểu tượng cho hồn cốt dân tộc Việt, là sức sống bền bỉ, sự trường tồn của đất nước.
* Phân tích khổ thơ thứ hai: "Ngày ngày... mùa xuân": Dòng cảm xúc của tác giả khi theo dòng người vào lăng viếng Bác
- Hình ảnh nổi bật: "Mặt trời"
+ "Mặt trời đi qua trên lăng": Mặt trời của thiên nhiên, của vũ trụ luôn luân chuyển không ngừng, ngày ngày qua trên lăng sưởi ấm cho Người
+ "Mặt trời trong lăng rất đỏ": Hình ảnh ẩn dụ chỉ Bác Hồ - vầng dương, con thuyền chỉ hướng cho dân tộc Việt Nam đi qua những ngày tối tăm nhất.
+ Màu đỏ của "mặt trời" Bác Hồ được toát lên từ phẩm chất con người, từ lí tưởng, từ ý chí bất khuất, kiên cường.
- Điệp từ "ngày ngày": Sự liên tục của thời gian, sự lặp lại tuần hoàn của thiên nhiên
- Hình ảnh nổi bật tiếp theo: "Dòng người" kết thành tràng hoa
=> Cả đoàn người lặng lẽ "đi trong thương nhớ", Viễn Phương hòa cùng dòng người ấy đem tấm lòng yêu kính chân thành của mình dâng lên Bác.
+ "Bảy mươi chín mùa xuân": Ý chỉ số tuổi của Bác, cả cuộc đời Người không một phút giây nào ngơi nghỉ, tất cả đều cống hiến cho dân, cho nước.
=> Lời ngợi ca công ơn của Bác và bày tỏ niềm biết ơn vô bờ của người dân Việt Nam dành cho Bác.
* Phân tích khổ thơ thứ ba: "Bác nằm trong... trong tim"
- Hình ảnh vị Cha già nằm ở đó, nhẹ nhàng thanh thản như đang chìm trong một giấc ngủ ngon
- Nghệ thuật: Nói giảm nói tránh => Làm giảm bớt không khí đau thương đang tràn ngập trong tâm hồn ông và hàng triệu con dân Việt.
- Hình ảnh "vầng trăng": Bác Hồ là người yêu trăng, vầng trăng luôn là người bạn tri âm tri kỉ với Người.
- "Vẫn biết... trong tim":
+ Tiếng nấc nghẹn ngào, lời trách cứ đối với trời xanh
+ "nghe nhói": Cảm giác đau xót, quặn thắt tin gan, dồn nén tới mọi giác quan của con người.
* Phân tích khổ thơ tiếp: "Mai về... trung hiếu chốn này"
- Khi phải nói lời từ biệt, kết thúc cuộc viếng thăm lăng Bác Hồ, Viễn Phương bật lên tiếng khóc, tiếng nấc nghẹn ngào
- Điệp từ "muốn" được lặp lại ba lần: Khẳng định ước muốn mãnh liệt của nhà thơ "muốn làm một con chim hót", "một đóa hoa", "một cây tre trung hiếu"
- Nhịp thơ chậm rãi như muốn kéo dài thêm giây phút sắp phải chia xa.
- Hình ảnh nổi bật: "cây tre"
+ Xuất hiện một lần nữa như vòng tuần hoàn
+ Biểu tượng của con người Việt Nam, cho ý chí, sức mạnh của dân tộc.
=> Tiếng lòng, khát khao, ước nguyện của tác giả cũng như tất cả người dân.
3. Kết bài
- Khẳng định lại giá trị nội dung và đặc sắc nghệ thuật của bài thơ.
- Nêu cảm xúc, đánh giá của bản thân về tác phẩm.