I. Mở bài:

- Giới thiệu câu tục ngữ “ thất bại là mẹ thành công”.

II. Thân bài

1. Giải thích câu tục ngữ “thất bại là mẹ thành công”

a. Nghĩa đen

- Thất bại là những lần vấp ngã, khó khăn trong công việc và cuộc sống. Là những công việc ta vạch định không đạt được kết quả như mong muốn.

- Thành công là đạt được những kết quả đạt được theo ý ta muốn, và công việc đó được hoàn thành tốt đẹp, xuất sắc.

- Mẹ: Mẹ là người đã sinh ra, đã tạo nên con, vậy để có những thành công cần phải có thất bại.

b. Nghĩa bóng 

Mỗi người chúng ta ai cũng từng trải qua thất bại một lần. Vượt qua thất bại như thế nào mới là cách tốt, nhưng thất bại thường có hai loại người và hai phản ứng khác nhau:

- Có người bỏ cuộc như một con chim trúng tên thì tất yếu phải sợ cung

- Có những người quyết tâm để đạt được thành công. Khi thất bại họ đem vấn đề ra mổ xẻ, phân tích, tìm nguyên nhân để tiếp tục công việc của mình. Và đó là những người có những kinh nghiệm lớn, thành công lớn.

2. Tại sao “thất bại là mẹ thành công”?

- Sự mâu thuẫn của câu nói, “thành công” hoàn toàn trái ngược với “thất bại”.

- Nguyên nhân: Vì sau khi mỗi lần thất bại ta sẽ tìm được nguyên nhân dẫn đến sai sót của công việc, giúp ta có kinh nghiệm và giúp ta tránh được những sai lầm và bước tiếp đến thành công.

3. Tác động của thất bại

- Đối với người dễ nản chí

- Đối với người có ý chí

- Dẫn chứng:

+ Lúc nhỏ ta tập xe, sau mỗi lần té đau là ta sẽ biết đi

+ Nhà bác học Edison đã thất bại hàng ngàn lần trước khi ông sang tạo ra chiếc bóng đèn.

4. Phê phán

– Phê phán những người tự ti, dễ bỏ cuộc.

– Hậu quả: họ sẽ mãi sống trong sợ hãi và không dám làm bất cứ việc gì hết sức mình.

5. Bài học nhận thức và hành động

– Bài học nhận thức:

+ Tự nhận thức và ý thức về thất bại của bản thân, lấy nó làm nền tảng để xây đắp những viên gạch thành công.

+ Có lòng kiên trì theo đuổi ước mơ, hoài bão, chiến thắng nỗi sợ bản thân.

– Bài học hành động: nỗ lực tu dưỡng, rèn luyện bản thân; khắc phục những yếu điểm.

III. Kết bài

- Khẳng định tính đúng đắn của vấn đề

- Từ những phân tích rút ra kinh nghiệm cho bản thân.

Winston Churchill đã từng nói "Nếu bạn định bước qua địa ngục, hãy cứ tiếp tục". Trong cuộc sống, có một sự thật là không thành công nào đến một cách dễ dàng. Và những thứ thành công đến một cách dễ dàng chưa chắc đã tồn tại được lâu nhưng những thành công phải đánh đổi bởi nhiều khó khăn, thử thách thường lại tồn tại rất lâu. Từ xưa đến nay, đã có rất nhiều người thành công bởi họ biết đứng lên sau những thất bại, khó khăn trong cuộc sống. Họ là những người đại diện cho câu tục ngữ "Thất bại là mẹ thành công".

Về nghĩa đen, thất bại được hiểu là những vấp ngã, những khó khăn bản thân chúng ta gặp phải trong cuộc sống hay những điều mà chúng ta không đạt được như mục tiêu đã đặt ra. Thành công được hiểu là những thành tựu, kết quả đạt được như mong muốn. Câu tục ngữ "Thất bại là mẹ thành công" theo nghĩa chuyển được hiểu dùng để chỉ những con người biết đứng lên sau những thất bại, biết tích lũy những kinh nghiệm thiếu sót của những lần thất bại thành những bài học quý giá cho hành trang sau này của mình.

Trên thế giới, có rất nhiều những tấm gương biết đứng lên sau những thất bại, biến những thất bại thành thành công. Walt Disney được biết đến là ông hoàng của hãng phim hoạt hình nổi tiếng của đất nước Mỹ. Tuy nhiên, ít ai biết rằng ông đã từng phải đối mặt với những thất bại lớn nhất của cuộc đời mình. Ông từng bị đuổi việc khỏi Kansas City Star vì họ cho rằng ông không có ý tưởng tốt. Ông bị từ chối trước khi ông đủ kinh phí để thành lập nên công ty Walt Disney của riêng mình. Hiện nay, công ty hoạt hình của ông dự tính thu nhập được hàng tỷ đô la mỗi năm.

Donald Trump là tổng thống của nước Mỹ ở thời điểm hiện tại. Ít ai biết được rằng, để trở thành người quyền lực nhất đất nước này, ông đã từng là người nợ nhiều nhất trong lịch sử tài chính với 1 tỷ USD. Nhưng sau tất cả, ông đã biến món nợ ấy thành con số 0 và ghi tên mình vào danh sách những nhà tỷ phú trên thế giới với khối tài sản lên đến 4,5 tỷ đô la.

Nói đến lĩnh vực khoa học, không ai có thể không biết đến với Thomas Edison. Trước đây, khi còn đi học, giáo viên dạy ông đã đánh giá ông rất thấp nên mẹ của Edison đành tự dạy con của mình. Ông cũng từng bị sa thải bởi những công việc đầu tiên vì họ cho rằng ông không đủ năng lực làm việc. Vậy mà đến giờ, ông đã trở thành một trong những nhà sáng tạo vĩ đại nhất trên thế giới. Không ai biết rằng để có được thành quả đó, Edison đã thất bại rất nhiều lần sau đó với hơn 10.000 lần nỗ lực để phát minh ra một phát minh của thế kỷ là bóng đèn điện. Đây chính là một tấm gương tiêu biểu cho tinh thần tự học, kiên trì và không ngừng nỗ lực, vươn lên sau những thất bại.

Không chỉ là những tấm gương trên thế giới, những con người Việt Nam nhỏ bé cũng biến mình thành những tấm gương cho tinh thần "Thất bại là mẹ thành công". Đoàn Nguyên Đức hay còn gọi là Bầu Đức, hiện là chủ tịch tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai. Ông được coi là một tấm gương thành công vô cùng trong cuộc sống bởi tài năng và tâm huyết của mình dành cho bóng đá. Thế nhưng ít ai biết, bản thân ông cũng từng 4 lần thi trượt đại học. Lúc ấy mới 22 tuổi, không tiền, không nhà cửa đi làm thuê để sống qua ngày. Với hai bàn tay trắng, với không ít những lần thất bại, ông đã đứng lên và viết tiếp cuộc đời mình vào những trang sách huy hoàng nhất.

Nguyễn Công Phượng đang là một trong những cái tên xuất sắc trong hàng ngũ cầu thủ bóng đá tại Việt Nam. Ngôi sao vàng của bóng đá cũng đã từng có những thất bại ngay chính với niềm đam mê của mình trong quá khứ. Trong kì thi vào lò đào tạo trẻ của câu lạc bộ bóng đá Sông Lam Nghệ An, cậu bé Công Phượng đã bị đánh trượt vì lí do không đủ sức khỏe cũng như kỹ thuật. Vì điều đó, cậu bé Công Phượng ngày nào không ngừng rèn luyện cả về thể chất lẫn kỹ thuật. Với những nỗ lực không ngừng nghỉ, cậu trở thành tiềm năng sáng của bóng đá Việt Nam và trở thành cái tên đáng chú ý nhất mỗi khi ra sân.

Trong lĩnh vực nghệ thuật, Lâm Vinh Hải được biết đến là một vũ công chuyên nghiệp, là quán quân của chương trình Thử thách cùng bước nhảy mùa đầu tiên. Hiện nay, anh là một trong những vũ công chuyên nghiệp và nổi tiếng nhất nhì tại Việt Nam. Nhưng ít ai biết, anh đã từng bị trầm cảm trong một thời gian dài vì bệnh tật. Căn bệnh ấy không cho phép anh tiếp tục nhảy múa vì ảnh hưởng tới sức khỏe. Thế nhưng nếu như Lâm Vinh Hải ngày ấy giải nghệ, nếu anh gục ngã trước thử thách, thất bại ấy thì ngày nay liệu có còn một Lâm Vinh Hải tài năng và nổi tiếng như bây giờ hay không?

Họ chỉ là những số ít trong rất nhiều người đã thành công, chứng minh cho lí do "Thất bại là mẹ thành công", thất bại không phải là chấm hết, không phải là thất bại mãi mãi. Họ chỉ là một trong số nhiều người đại diện cho những lĩnh vực trong cuộc sống. Còn nhiều, nhiều nữa những con người đã, đang và sẽ đứng lên sau những thất bại, biến những điều không thể thành có thể để bước đến gần hơn với những vinh quang trong tương lai. Tôi tin, thất bại sẽ khiến bạn trưởng thành hơn. Và, thất bại chưa chắc đã thất bại mà thất bại không biết đứng lên, ấy mới là thất bại.

Ai chiến thắng mà không hề chiến bại?
Ai nên khôn mà chẳng dại đôi lần

Tôi không nhớ câu thơ, lời hát do ai viết. Song, đúng là một triết lí tuyệt vời bởi nó nói đúng với chúng ta những điều đã, đang và sẽ xảy ra trong cuộc sống. Đời người vô cùng rộng lớn và không phải lúc nào cũng bằng phẳng. Kể cả những người thành đạt nhất cũng không tranh khỏi đôi lần thất bại đắng cay. Song, chính sự thất bại đã làm con người trưởng thành, giàu kinh nghiệm và vững vàng đi tới chiến thắng. Chính thì thế mà ông cha ta đã đúc kết thành câu tục ngữ để khuyên dạy con, cháu: "Thất bại là mẹ thành công".

Trước hết, ta hiểu câu tục ngữ như thế nào? Câu tục ngữ có sáu tiếng nhưng trong đó có hai tiếng trái ngược nhau: thất bại là mẹ thành công. Đồng thời, chỉ trong có bốn từ đó thôi, mà dân gian kết hợp vừa so sánh để khẳng định qua từ là, lại kết hợp nghệ thuật ẩn dụ: coi thất bại là người mẹ (của thành công). Khi nói đến mẹ chăng nghĩ đến sự dạy bảo chí tình, chí nghĩa: ai chẳng biết mẹ mong mỏi những điều tốt từ các con, mẹ mong các con thành đạt. Vậy có gì vô lí khi thất bại của mỗi chúng ta lại được ví dụ như mẹ ta. Vì thất bại giúp ta nhìn ra sai sót, nhìn ra chỗ yếu chỗ yếu của mình để bổ sung cho ta hoàn thiện, để thêm cho ta sức mạnh. Thất bại nhiều lần, ta sẽ rút ra nhiều kinh nghiệm được nhiều lần để đi đến chiến thắng. Thất bại lớn hay nhỏ, ít hay nhiều, nếu ta không lòng ngã chí, tất sẽ thành công. Trong cuộc sống con người không phải lúc nào cũng luôn gặp điều tốt đẹp, làm cái gì cũng thành công. Song điều quan trọng là phải có nghị lực nhìn vào thất bại ấy, mà rút kinh nghiệm, mà học hỏi, bổ sung hoàn thiện vốn hiểu biết của mình thì chắc chắn thành công sẽ đến.

Ta hiểu như thế vì cái lí, cái tình đều đúng. Ta hiểu như thế còn bởi tấm gương của các bậc tiền bối chính là kim chỉ nam cho ta noi theo. Ngày xưa, dân gian ta ca ngợi con người "có công mài sắt, có ngày nên kim", như ông Đoàn Tử Quang - một con người có nghị lực phi thường. Sau nhiều lần đi thi không đỗ, ông vẫn tu dưỡng dùi mài kinh sử đèn sách, tiếp tục đi thi nhiều lần và đến năm 81 tuổi, ông đỗ Trạng Nguyên. Thật là một tấm gương sáng để khẳng định giá trị của câu tục ngữ: Thất bại là mẹ thành công.

Ngày nay, cũng rất nhiều anh, chị học lớp 12 rất giỏi, song đi thi đại học không phải đỗ ngay. Có thể năm sau, năm sau nữa mới đỗ. Nhưng các anh, các chị cũng luôn luôn học tập với tinh thần thất bại là mẹ thành công để quyết chí đỗ đạt thành tài.

Lại nói chuyện xa hơn, trên thế giới, tấm gương của các thiên tài như, ông Ê-đi-xơn nhà vật lí nổi tiếng thế giới đã phải thất bại một nghìn lần trong thí nghiệm, mới tìm ra được chất dùng làm dây tóc bóng đèn đấy. Nếu không có một nghìn lần cố gắng của ông, thi không biết bao giờ mới có dây tóc bóng đèn để phục vụ con người? Bao nhiêu lần thất bại để đổi lấy một lần thành công, nhưng là một thành công tuyệt vời - một thành công sinh ra từ một nghìn người mẹ thất bại. Thật đáng khâm phục!

Thật giản dị, các bạn à! Trong lớp các bạn có những học sinh kém: có thể đã vài ba lần bị điểm yếu khi trả bài kiểm tra. Hãy nhắc bạn ấy rút kinh nghiệm ngay từ những người mẹ thất bại ấy. Thế nào bạn ấy sẽ học giỏi lên đấy!

Trường tôi có nhiều bạn đã thực hiện được phần nào ý nghĩa của câu tục ngữ: Cụ thể bạn Trần Thị Thu Lan lớp tôi học yếu văn. Do đúc rút kinh nghiệm và say mê học hỏi nên lên lớp bạn đã là học sinh giỏi văn của trường, đạt giải nhì cấp quận trong kì thi học sinh giỏi cách đây ba năm và giải ba cuộc thì viết thư UPU Quốc tế lần thứ 30 của Hà Nội năm ấy. Bây giờ bạn đang học ở một lớp chuyên văn tại trường THPT Chu Văn An. Bạn ấy đã viết thiệp mừng gửi về Trường nhân Ngày Nhà giáo Việt Nam 20 - 11 (cùng với các học sinh giỏi văn như Lê Na, Phương Liên):

Chúng con cảm ơn các thầy cô giáo đã giúp chúng con đạt thành công từ những lần thất bại ban đầu, để ngày hôm nay, chúng con yêu văn đến thế...

Hãy xem lại việc học của mình nhé và đừng nản lòng. Hãy xem kĩ lại công trình học tập thất bại để rút ra những kinh nghiệm đi đến thành công. Đừng bao giờ nghĩ rằng: mãi mãi mình là người học kém, mãi mãi mình là người thất bại! Hãy vững vàng bạn nhé, vì bên ta câu tục ngữ của cha ông ta luôn nhắc nhở, động viên: thất bại là mẹ thành công đó, hỡi các bạn!

Ngạn ngữ phương Tây có câu: "Trên bước đường thành công không có dấu chân của kẻ lười biếng" hàm ý rằng chỉ có sự chăm chỉ, lòng kiên trì mới giúp con người vươn tới thành công. Tục ngữ Việt Nam cũng có câu nhắc đến nguồn gốc của thành công nhưng thấm thía và sâu sắc hơn:

"Thất bại là mẹ thành công"

Thành công là gì? Đó là mục tiêu chúng ta đạt được mà trước đó đã đặt ra trong cuộc sống của mình. Bạn mong muốn năm nay bạn sẽ đạt danh hiệu học sinh giỏi, cuối năm bạn đã được điều đó. Vậy là bạn thành công rồi đấy! Ngược lại, thất bại là khi chúng ta không đạt được mục đích đã đề ra

Thành công và thất bại, chúng đối lập nhau sâu sắc, tưởng chừng giữa chúng không có mối quan hệ nào. Nhưng kinh nghiệm của dân gian ta đã chỉ ra rằng: Thất bại là mẹ thành công. Nghĩa là giữa hai yếu tố này có mối quan hệ hữu cơ, mật thiết. Nói theo cách khác: thất bại là nhân tố tạo ra thành công.

Thật vậy! Trong thực tế, để có được thành công, ai cũng từng trải qua thất bại, không ai giành được thành công lớn ngay từ đầu. Để có được điểm mười tuyệt đối, chắc hẳn bạn đã làm sai dạng đó một vài lần. Trước khi cho ra đời những con tiện đẹp mắt, người thợ tiện cũng đã nhiều lần bị trầy xước ở bàn tay và tạo ra những con tiện có hình thù méo mó, sai kích thước. Những bậc vĩ nhân cũng vậy. A. Nô-ben từng làm nổ phòng thí nghiệm vài lần trước khi chế tạo ra được loại thuốc nổ hoàn hảo của mình. Lu-I Patx-tơ cũng đã vài lần thất bại trước khi tìm ra loại vắc xin phòng bệnh dại. Hay như A. Anh-xtanh, bộ óc vĩ đại nhất của thế kỉ XX, thở nhỏ ông lại bị coi là chậm phát triển do thành tích học tập quá... "bê bết!"... Nhưng với tất cả mọi người, dù là người thường hay bậc vĩ nhân, điều quan trọng là sau những thất bại, chúng ta nhìn thẳng vào đó để tìm nguyên nhân và rút ra những bài học quý giá. Những kinh nghiệm ấy vô cùng quý báu, nó là tri thức cho những lần thực hành sau giúp ta thực hành thành công.

Không chỉ vậy, thất bại còn là động lực để chúng ta tiếp tục tìm tòi, học hỏi. Những người thực sự khao khát học hỏi, khám phá thế giới thường có lòng tự trọng rất cao. Trong số họ, ít ai dễ dàng chịu đầu hàng. Thất bại khiến niềm kiêu hãnh và lòng tự trọng của họ bị tổn thương. Chính điều đó thúc đẩy họ tìm tòi, học hỏi và làm việc nhiều hơn nữa để thực hiện bằng được công việc của mình. Bà Tống Khánh Linh sau khi sang Mĩ du học, trong kì thi vấn đáp đầu tiên bà bị những người bạn ngoại quốc mỉa mai: "Trung Quốc là một bãi rác, một bãi rác lớn". Kì thi đó bà thất bại. Nhưng Tống Khánh Linh đã không ngừng học tập và ở kì thi sau và đỗ với số điểm rất cao. Tương tự như vậy, trong thực tế, có những học sinh học kém vì lòng tự trọng, quyết không thua kém bạn bè đã cần cù học hỏi và trở thành những học sinh giỏi, vượt xa nhiều bạn cùng lớp.

Con đường học tập là con đường nhiều chông gai vất vả, rất khó tránh khỏi những thất bại: không giải được bài toán, không viết được bài văn, không được điểm cao trong bài kiểm tra, không đạt danh hiệu học sinh giỏi... Nhưng khi thấu hiểu tư tưởng câu tục ngữ "Thất bại là mẹ thành công" chúng em sẽ nỗ lực để vượt qua những thất bại tạm thời để nỗ lực hơn vì những thành công lớn ở phía trước.

Trong cuộc sống lao động và học tập, con người ai cũng gặp phải khó khăn, gian nan, thử thách và sẽ có lần vấp ngã. Có người có thể tự đứng lên được, nhưng cũng có người ngã quỵ dưới thất bại của chính mình. Để khuyên bảo, động viên, nhắc nhở con cháu, ông cha ta đã có câu:" Thất bại là mẹ thành công".

"Thất bại là mẹ thành công" có nghĩa là gì? Thất bại chính là những lần vấp ngã, là khi công việc của ta gặp khó khăn, không có kết quả tốt như chúng ta mong đợi. Còn thành công thì ngược lại. Thành công có nghĩa là đạt được những kết quả mà ta mong muốn và hoàn thành công việc ấy một cách thuận lợi và tốt đẹp. Mẹ là những người sinh ra con, nhờ có mẹ mới có con cũng như có thất bại mới có thành công. "Thất bại là mẹ thành công mang một ngụ ý đó là: đừng nản lòng trước thất bại mà phải học tập rút kinh nghiệm thì "thất bại" sẽ dạy cho ta cách đạt kết quả cao hơn.

Vì sao nói "Thất bại là mẹ thành công"? Mới đầu ta thấy câu nói trên có vẻ mâu thuẫn với nhau. Thất bại và thành công là hai chuyện trái ngược nhau hoàn toàn, không hề có liên hệ gì với nhau cả. Nhưng sau một hồi suy ngẫm, ta thấy được rằng câu tục ngữ này chẳng hề vô lý chút nào cả mà trái lại, nó rất liên kết với nhau. Bởi vì sau khi mỗi lần thất bại, ta sẽ tìm ra nguyên nhân dẫn đến những sai sót của ta, từ đó rút ra được những kinh nghiệm quý báu, giúp ta tránh phạm những sai lầm đó nữa và ngày càng tiến tới bước đường thành công hơn.

Đối với những người sợ thất bại thì điều này hoàn toàn không đúng với họ, bởi vì họ không có ý chí để vươn lên, lúc nào cũng muốn mình sống trong một cuộc đời không phạm sai lầm nào cả thì đó là người ảo tưởng hay hèn nhát đối mặt với cuộc sống. Còn những người mà khi ngã gục giữa đường đời thì họ lại dũng cảm đứng dậy, càng quyết tâm làm lại từ đầu. Biết phân tích, mổ xẻ nguyên nhân thất bại để tìm cách tránh sai lầm lần nữa. Và qua đó người ta có được những bài học cũng như kinh nghiệm quý báu để công việc trở nên tiến triển tốt hơn. Như thế câu tục ngữ mới có giá trị, ý nghĩa với họ.

Vậy tại sao ta phải kiên trì bền bỉ trước những khó khăn thất bại? Đó là vì cuộc sống khó tránh khỏi những khó khăn. Khi ta làm một việc lớn thì khó khăn lại càng lớn. Khó khăn có thể do chủ quan hoặc khách quan gây nên. Khi gặp khó khăn, thất bại mà ngã lòng thì sẽ thất bại hoàn toàn, mất hết ý chí, ảnh hưởng đến công việc và cuộc đời. Ngược lại, nếu vững vàng, lấy thất bại làm bài học để rút kinh nghiệm thì ý chí vững vàng, kinh nghiệm dày dặn hơn, tiếp tục vươn lên và đạt được thành công.

Không chỉ vậy, thất bại còn là động lực để chúng ta tiếp tục tìm tòi, học hỏi. Những người thực sự khao khát học hỏi, khám phá thế giới thường có lòng tự trọng rất cao. Trong số họ, ít ai dễ dàng chịu đầu hàng. Thất bại khiến niềm kiêu hãnh và lòng tự trọng của họ bị tổn thương. Chính điều đó thúc đẩy họ tìm tòi, học hỏi và làm việc nhiều hơn nữa để thực hiện bằng được công việc của mình. Ngoài ra thất bại còn rèn luyện cho con người ý chí quyết tâm.

Thực tế trong cuộc sống, có rất nhiều tấm gương không sợ thất bại. Điển hình như: Thomas Edison từng thất bại cả trăm lần trước khi sáng tạo ra bóng đèn điện; trước khi sáng lập ra Disneyland, Walt Disney đã từng bị tòa báo sa thải vì thiếu ý tưởng; Lép Tôn-xtôi tác giả của tiểu thuyết nổi tiếng Chiến tranh và hòa bình từng bị đình chỉ học tập vì vừa không có năng lực và thiếu ý chí học tập;...

Vậy xin chớ lo thất bại. Điều đáng sợ hơn là chúng ta bỏ qua nhiều cơ hội chỉ vì không cố gắng hết mình. Lời khuyên đó giúp ta vững vàng trong cuộc sống. Chúng ta cần phải rèn luyện ý chí, sự kiên trì ngay từ khi còn nhỏ, cả những việc bình thường trong cuộc sống.