Đọc truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” của Nguyễn Thành Long, chúng ta không chỉ ấn tượng riêng về anh thanh niên mà còn các nhân vật khác vừa tham gia vào câu chuyện, vừa tô đậm hình ảnh nhân vật chính đồng thời làm sâu sắc hơn chủ đề của truyện. Đặc biệt là nhân vật ông họa sĩ già, dường như người kể chuyện đã nhập vai vào từng cái nhìn và suy nghĩ của nhân vật này để miêu tả từ cảnh vật thiên nhiên đến con người.

Từ những lời giới thiệu của bác lái xe, ngay từ giây phút đầu tiên ông họa sĩ gặp anh thanh niên ông đã có xúc động mạnh về hình dáng của anh thanh niên với vóc dáng nhỏ bé, nét mặt rạng rỡ. Trong giây phút đầu tiên bắt gặp ấy, bằng sự từng trải suốt bao năm trong nghề nghiệp, cùng với niềm khát khao sôi sục trong người nghệ sĩ đi tìm đối tượng của nghệ thuật tất cả đã khiến ông phải bối rối khi “bắt gặp một điều thực ra ông vẫn ao ước được biết. Một nét thôi đủ để khẳng định tâm hồn, khơi gợi một ý sáng tác, một nét mới đủ là giá trị của một chuyến đi dài”.

Ông họa sĩ mặc dù đã già, ở tuổi mà con người ta chỉ còn nghỉ ngơi thì trái tim của người nghệ sĩ lại không ngừng ở đó, ngược lại nó còn trẻ hóa, thấy cuộc sống kia còn bao nhiêu điều ý nghĩa, còn bao điều đang chờ đợi và từ đó đã thôi thúc trong ông niềm khát khao sống và khát khao sáng tạo. Ông họa sĩ đã bắt gặp được điều mình tìm kiếm và muốn ghi lại hình ảnh của anh thanh niên bằng nét bút kí họa: “Người con trai ấy đáng yêu thật nhưng làm cho ông nhọc quá. Với những điều làm người ta suy nghĩ về anh, và về những điều anh suy nghĩ… cuồn cuộn hiên ra khi gặp người”. Với một người họa sĩ ,vẽ luôn là một việc khó nhọc và gian nan, và chính cảm giác “nhọc mệt” mà anh thanh niên tạo ra cho ông lại chính là niềm vui, hạnh phúc và niềm sung sướng của ông, bởi ông đã gặp được một con người, một chân dung nghệ thuật ngoài đời mà ông đang khát khao đi tìm.

Bằng trái tim của người yêu nghệ thuật và khát khao được sáng tạo, cống hiến đã thúc giục ông phải vẽ. Trong giây phút ấy ông họa sĩ cũng đã nhận ra được những âm vang mạnh mẽ và ngọt ngào của cuộc đời, chúng cứ vang vọng mãi trong tâm hồn ông, biến thành một tác phẩm nghệ thuật đặc biệt. Dù là một chàng trai trẻ, mới hai mươi bảy tuổi, nhưng những lời nói, suy nghĩ và cách ứng xử cùng với thái độ nhiệt thành của anh thanh niên đã làm cho ông họa sĩ phải suy nghĩ về những điều đã và chưa làm được trong cuộc đời mình, cả những cái mà ông chỉ dám nghĩ mà không dám làm. Ông suy nghĩ về nghệ thuật với sức mạnh và sự bất lực “có sẵn mà chưa rõ hay chưa đúng” về mảnh đất và con người Sa Pa, nơi mà ông đến để “nghỉ ngơi trong giai đoạn cuối đời”.

Có thể khẳng định rằng, nhân vật ông họa sĩ già là một nét vẽ đẹp trong cuộc sống, là một người ý thức được vị trí, trách nhiệm của mình trong công cuộc chung, con người nhạy cảm trước cái đẹp và khao khát làm đẹp cuộc sống. Ông cùng với các nhân vật khác đã để lại những vang vọng sâu lắng trong lòng người đọc

trong truyện Lặng lẽ Sa Pa của nhà văn Nguyễn Thành Long, ngoài nhân vật chính - anh thanh niên, các nhân vật khác như ông già họa sĩ, cô kĩ sư, bác lái xe, không chỉ tham gia vào câu chuyện, làm rõ nét hơn cho nhân vật chính mà còn làm phong phú, sâu sắc hơn chủ đề của truyện. Trong số nhân vật phụ đó, đáng chú ý nhất là nhân vật ông họa sĩ già. Người kể chuyện trong tác phẩm hầu như nhập vai vào cái nhìn, suy nghĩ của ông họa sĩ để quan sát, miêu tả từ cảnh thiên nhiên đến nhân vật chính trong truyện.

Ngay từ phút giây đầu gặp anh thanh niên, cùng trước đó với những lời giới thiệu của bác lái xe làm nhà họa sĩ già xúc động mạnh về hình dáng một người con trai có tầm vóc nhỏ bé, nhưng nét mặt rạng rỡ. Những phút đầu gặp gỡ, bằng sự từng trải nghề nghiệp, niềm khao khát của người nghệ sĩ đi tìm đối tượng của nghệ thuật, khiến họa sĩ già xúc động và bối rối "bắt gặp một điều thực ra ông vẫn ao ước được biết. Một nét thôi đủ khẳng định một tâm hồn, khơi gợi một ý sáng tác, một nét mới đủ là giá trị của một chuyến đi dài".

Ở tuổi già, tuổi của những nghỉ ngơi, trái tim người nghệ sĩ này bỗng như trẻ lại, thấy cuộc sống còn bao ý nghĩa, khát khao sống, khát khao sáng tạo. Ông họa sĩ muốn ghi lại hình ảnh anh thanh niên bằng nét bút ký họa: "Người con trai ấy đáng yêu thật nhưng làm cho ông nhọc quá. Với những điều làm người ta suy nghĩ về anh, và về những điều anh suy nghĩ... cuồn cuộn hiện ra khi gặp người".

Với nhà họa sĩ, vẽ bao giờ cũng là một việc khó nhọc, gian nan. Cảm giác "nhọc mệt" mà người thanh niên cho ông chính là niềm vui, hạnh phúc, sung sướng được gặp con người ngoài đời, chân dung nghệ thuật mà ông khát khao đi tìm. Một trái tim nghệ thuật, một khát khao tiếp tục được sáng tạo, được cống hiến sống dậy, thúc dục ông phải vẽ. Giây phút xúc động ấy, ông nhận ra được những âm vang đẹp đẽ, ngọt ngào của cuộc đời, để rồi vang vọng mãi trong tâm hồn ông, biến thành tác phẩm nghệ thuật.

Những lời nói, suy nghĩ, ứng xử, thái độ chân thành của anh thanh niên đã bắt ông suy nghĩ về những cái đã làm và chưa làm được, cái ông dám nghĩ mà không dám làm. Những nghĩ suy về nghệ thuật với sức mạnh và sự bất lực "có sẵn mà chưa rõ hay chưa đúng" về mảnh đất Sa Pa mà ông nghĩ đến "nghỉ ngơi trong giai đoạn cuối đời". Cho nên nhân vật hoạ sĩ già còn là hoá thân bằng xương bằng thịt của một tuyên ngôn nghệ thuật.

Nhân vật ông họa sĩ già là nét đẹp trong cuộc sống, một con người ý thức được vị trí, trách nhiệm của mình trong công cuộc xây dựng đất nước, là người nhạy cảm trước cái đúng, cái sai, cái đẹp luôn hướng thiện, mong muốn làm điều tốt đẹp cho cuộc sống. Hình ảnh ông cùng các nhân vật khác để lại cho Lặng lẽ Sa Pa những vang vọng, tác động mạnh đến tư tưởng, tình cảm của mỗi người.

Đọc truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” của Nguyễn Thành Long, chúng ta không chỉ ấn tượng riêng về anh thanh niên mà còn các nhân vật khác vừa tham gia vào câu chuyện, vừa tô đậm hình ảnh nhân vật chính đồng thời làm sâu sắc hơn chủ đề của truyện. Đặc biệt là nhân vật ông họa sĩ già, dường như người kể chuyện đã nhập vai vào từng cái nhìn và suy nghĩ của nhân vật này để miêu tả từ cảnh vật thiên nhiên đến con người.

Từ những lời giới thiệu của bác lái xe, ngay từ giây phút đầu tiên ông họa sĩ gặp anh thanh niên ông đã có xúc động mạnh về hình dáng của anh thanh niên với vóc dáng nhỏ bé, nét mặt rạng rỡ. Trong giây phút đầu tiên bắt gặp ấy, bằng sự từng trải suốt bao năm trong nghề nghiệp, cùng với niềm khát khao sôi sục trong người nghệ sĩ đi tìm đối tượng của nghệ thuật tất cả đã khiến ông phải bối rối khi “bắt gặp một điều thực ra ông vẫn ao ước được biết. Một nét thôi đủ để khẳng định tâm hồn, khơi gợi một ý sáng tác, một nét mới đủ là giá trị của một chuyến đi dài”.

Ông họa sĩ mặc dù đã già, ở tuổi mà con người ta chỉ còn nghỉ ngơi thì trái tim của người nghệ sĩ lại không ngừng ở đó, ngược lại nó còn trẻ hóa, thấy cuộc sống kia còn bao nhiêu điều ý nghĩa, còn bao điều đang chờ đợi và từ đó đã thôi thúc trong ông niềm khát khao sống và khát khao sáng tạo. Ông họa sĩ đã bắt gặp được điều mình tìm kiếm và muốn ghi lại hình ảnh của anh thanh niên bằng nét bút kí họa: “Người con trai ấy đáng yêu thật nhưng làm cho ông nhọc quá. Với những điều làm người ta suy nghĩ về anh, và về những điều anh suy nghĩ… cuồn cuộn hiên ra khi gặp người”. Với một người họa sĩ ,vẽ luôn là một việc khó nhọc và gian nan, và chính cảm giác “nhọc mệt” mà anh thanh niên tạo ra cho ông lại chính là niềm vui, hạnh phúc và niềm sung sướng của ông, bởi ông đã gặp được một con người, một chân dung nghệ thuật ngoài đời mà ông đang khát khao đi tìm.

Bằng trái tim của người yêu nghệ thuật và khát khao được sáng tạo, cống hiến đã thúc giục ông phải vẽ. Trong giây phút ấy ông họa sĩ cũng đã nhận ra được những âm vang mạnh mẽ và ngọt ngào của cuộc đời, chúng cứ vang vọng mãi trong tâm hồn ông, biến thành một tác phẩm nghệ thuật đặc biệt. Dù là một chàng trai trẻ, mới hai mươi bảy tuổi, nhưng những lời nói, suy nghĩ và cách ứng xử cùng với thái độ nhiệt thành của anh thanh niên đã làm cho ông họa sĩ phải suy nghĩ về những điều đã và chưa làm được trong cuộc đời mình, cả những cái mà ông chỉ dám nghĩ mà không dám làm. Ông suy nghĩ về nghệ thuật với sức mạnh và sự bất lực “có sẵn mà chưa rõ hay chưa đúng” về mảnh đất và con người Sa Pa, nơi mà ông đến để “nghỉ ngơi trong giai đoạn cuối đời”.

Có thể khẳng định rằng, nhân vật ông họa sĩ già là một nét vẽ đẹp trong cuộc sống, là một người ý thức được vị trí, trách nhiệm của mình trong công cuộc chung, con người nhạy cảm trước cái đẹp và khao khát làm đẹp cuộc sống. Ông cùng với các nhân vật khác đã để lại những vang vọng sâu lắng trong lòng người đọc.
 

Nhân vật là nòng cốt, là trụ cột của tác phẩm. Thông qua nhân vật, tác giả gửi gắm chủ đề, tư tưởng, tình cảm, thái độ, tấm lòng của mình vào đó. Nhân vật ông họa sĩ trong Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long tuy chỉ là một nhân vật đứng phía sau nhưng tác giả đã đặt điểm nhìn vào nhân vật này, quan sát và gửi gắm những suy nghĩ về cuộc sống, con người và nghệ thuật.

Nhà văn không dùng cách kể từ ngôi thứ nhất, nhưng hầu như người kể chuyện đã nhập vào cái nhìn và suy nghĩ của nhân vật ông họa sĩ để quan sát và miêu tả từ cảnh sắc thiên nhiên đến nhân vật chính trong truyện những suy ngẫm và bình luận.

Ngay từ những phút đầu gặp gỡ người thanh niên, bằng sự trải nghiệm của một nghệ sĩ, ông xúc động đến bối rối vì đã bắt gặp một điều thật ra ông vẫn ao ước, khao khát đi tìm: một nét thôi đủ khẳng định một tâm hồn, khơi gợi một ý sáng tác. Với ông, "người con trai ấy đáng yêu thật, nhưng làm cho ông nhọc quá" bởi những điều làm cho người ta suy nghĩ về anh, về những điều anh suy nghĩ. "Những điều suy nghĩ đúng đắn bao giờ cũng có những vang âm, khơi gợi bao điều suy nghĩ khác trong óc người khác". Ví như, câu chuyện với người thanh niên, ông họa sĩ đã suy nghĩ về nghệ thuật với cả sức mạnh và sự bất lực của nó trước cuộc đời, với con người và mảnh đất Sa Pa. Ngòi bút nào có thể nói hết được sự cống hiến của tuổi trẻ đối với Tổ quốc. Tổ quốc còn nghèo lại phải đương đầu với chiến tranh liên tiếp xảy ra, nếu không có những người lao động thầm lặng như anh thanh niên, như ông kĩ sư vườn rau, như người cán bộ khí tượng trên đỉnh Phan-xi-păng cao 3142m, người nghiên cứu sét suốt 11 năm làm việc không ngừng nghỉ, lập bản đồ, tìm ra của nổi của chìm dưới lòng đất cho Tổ quốc... Nếu như không có những con người sẵn sàng vượt qua mọi khó khăn, vượt qua chính bản thân để cống hiến thì làm sao đất nước đánh thắng được kẻ thù xâm lược? Những xúc cảm và suy tư của người họa sĩ về anh thanh niên và những điều khác ấy đã làm cho chân dung nhân vật chính thêm sáng đẹp và chứa đựng nhiều chiều sâu tư tưởng.

Trước những việc làm, suy nghĩ và đặc biệt là sự khiêm tốn, sự ân cần chu đáo, quý khách của người thanh niên trẻ, ông họa sĩ ngỡ trong lồng ngực của mình như có thêm một quả tim nữa. Ông bỗng trẻ lại, thấy thêm yêu cuộc sống, khao khát sống, khao khát sáng tạo mặc dù đã đến tuổi hưu trí và có lẽ đây là chuyến đi thực tế cuối cùng của ông. Ông rung động trước vẻ đẹp của thiên nhiên Sa Pa – mảnh đất thơ mộng, không khí mát mẻ mà trời đất đã ban tặng cho đất nước, con người Việt Nam, song điều làm ông rung động, bối rối hơn cả là cuộc sống và con người Sa Pa có bao điều mới lạ, chất vàng mười còn khuất lấp trong mỗi người lao động bình thường mà chưa ai khai thác. Bởi nghĩ đến Sa Pa – vùng đất lặng lẽ ấy, người ta chỉ nghĩ đến nơi điều dưỡng, nghỉ ngơi. Nhưng trong thực tế trên những triền núi cao quanh năm lặng lẽ, rét giá ấy có biết bao con người đang lao động thầm lặng mà không lặng lẽ. Họ nhiệt tâm, nhiệt tình, hết lòng vì công việc, ngày đêm say mê dâng mật ngọt cho đời. Chính vì lẽ đó mà họa sĩ thấy trăn trở về sức mạnh và sự bất lực của ngòi bút với cuộc đời, con người và mảnh đất Sa Pa này.