Phần I

I. Các dẫn trực tiếp

Trả lời câu 1 (trang 53 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):

Phần câu in đậm ở ví dụ (a) là lời nói của nhân vật. Nó được tách ra khỏi phần câu đứng trước bằng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép.

Trả lời câu 2 (trang 53 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):

Phần câu in đậm là ý nghĩ của nhân vật. Dấu hiệu tách hai phần câu cũng là dấu hai chấm và dấu ngoặc kép.

Trả lời câu 3 (trang 53 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):

Có thể thay đổi vị trí của hai bộ phận. Trong trường hợp ấy, hai bộ phận ngăn cách với nhau bằng dấu ngoặc kép và dấu gạch ngang.

Phần II

II. Cách dẫn gián tiếp:

Trả lời câu 1 (trang 54 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):

Trong ví dụ (a), phần câu in đậm là lời nói của nhân vật. Đây là nội dung của lời khuyên như có thể thấy từ “khuyên” trong phần lời của người dẫn.

Trả lời câu 2 (trang 54 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):

Phần câu in đậm là ý nghĩ của nhân vật, vì trước đó có từ “hiểu”.  Giữa phần ý nghĩ được dẫn và phần lời của người dẫn có từ “rằng”. Có thể thay từ “là” vào vị trí của từ “rằng”.

III. Luyện tập

Trả lời câu 1 (trang 54 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):

Cách dẫn trong các câu ở (a) và (b) đều là dẫn trực tiếp.

- Trong câu (a), phần lời dẫn dắt bắt đầu từ “A! Lão già…”. Đó là ý nghĩ mà nhân vật gán cho con chó.

- Trong câu (b), lời dẫn bắt đầu từ “Cái vườn là…”. Đó là ý nghĩ của nhân vật (“lão tự bảo rằng…”) 

Câu 2

Trả lời câu 2 (trang 54 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):

a.

- Dẫn trực tiếp: Trong báo cáo chính trị Đại biểu lần II của Đảng. Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu rõ: “Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là biểu tượng của một dân tộc anh hùng”.

- Dẫn gián tiếp: Trong báo cáo chính trị tại Đại hội đại biểu lần thứ II của Đảng. Chủ tịch Hồ Chí Minh nhắc chúng ta nhớ tới công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy tiêu biểu cho dân tộc anh hùng.

b.

- Dẫn trực tiếp: Khi viết về Bác, cố thủ tướng Phạm Văn Đồng có viết: “Giản dị trong đời sống… nhớ được, làm được.”

- Dẫn gián tiếp: Thủ tướng Phạm Văn Đồng cho rằng Bác Hồ giản dị trong mọi mặt: giản dị trong đời sống, … làm được.

c.

- Dẫn trực tiếp: “Người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ….. tiếng nói của mình” – Nhà văn hóa Đặng Thai Mai khẳng định.

- Dẫn gián tiếp: Nhà văn hóa Đặng Thai Mai khẳng định rằng người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình.

Câu 3

Trả lời câu 3 (trang 55 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):

       Hôm sau Linh Phi lấy một cái túi bằng lụa tía, đựng mười hạt minh châu, sai sứ giả Xích Hỗn đưa Phan ra khỏi nước. Vũ Nương nhân đó cũng đưa gửi một chiếc hoa vàng và dặn Phan nói hộ với chàng Trương rằng nếu chàng còn nhớ đến chút tình xưa nghĩa cũ, thì xin lập một đàn giải oan ở bến sông, đốt cây đèn thần chiếu xuống nước, nàng sẽ trở về.

Câu 1 (trang 53 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):

   Bộ phận in đậm đoạn (a) là lời nói của nhân vật vì có từ báo trước “Cháu nói”. Nó được tách ra khỏi phần câu đứng trước bằng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép.

Câu 2 (trang 53 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):

   Bộ phận in đậm đoạn (b) là ý nghĩ của nhân vật vì có từ báo trước “nghĩ thầm”. Dấu hiệu ngăn cách cũng là câu dấu hai chấm và dấu ngoặc kép.

Câu 3 (trang 53 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):

   Cả hai đoạn trích có thể thay đổi vị trí giữa bộ phận in đậm với bộ phận đứng trước. Chúng có thể ngăn cách nhau bằng dấu phẩy hoặc dấu gạch ngang.

Câu 1 (trang 54 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):

   Đoạn (a), bộ phận in đậm là lời nói. Không có dấu hiệu ngăn cách với bộ phận đứng trước.

Câu 2 (trang 54 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):

   Đoạn (b), bộ phận in đậm là ý nghĩ. Nó được ngăn cách bằng từ “rằng”, có thể thay thế bằng từ “là”.

III. Luyện tập

Trả lời câu 1 (trang 54 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):

Cách dẫn trong các câu ở (a) và (b) đều là dẫn trực tiếp.

- Trong câu (a), phần lời dẫn dắt bắt đầu từ “A! Lão già…”. Đó là ý nghĩ mà nhân vật gán cho con chó.

- Trong câu (b), lời dẫn bắt đầu từ “Cái vườn là…”. Đó là ý nghĩ của nhân vật (“lão tự bảo rằng…”) 

Câu 2

Trả lời câu 2 (trang 54 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):

a.

- Dẫn trực tiếp: Trong báo cáo chính trị Đại biểu lần II của Đảng. Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu rõ: “Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là biểu tượng của một dân tộc anh hùng”.

- Dẫn gián tiếp: Trong báo cáo chính trị tại Đại hội đại biểu lần thứ II của Đảng. Chủ tịch Hồ Chí Minh nhắc chúng ta nhớ tới công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy tiêu biểu cho dân tộc anh hùng.

b.

- Dẫn trực tiếp: Khi viết về Bác, cố thủ tướng Phạm Văn Đồng có viết: “Giản dị trong đời sống… nhớ được, làm được.”

- Dẫn gián tiếp: Thủ tướng Phạm Văn Đồng cho rằng Bác Hồ giản dị trong mọi mặt: giản dị trong đời sống, … làm được.

c.

- Dẫn trực tiếp: “Người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ….. tiếng nói của mình” – Nhà văn hóa Đặng Thai Mai khẳng định.

- Dẫn gián tiếp: Nhà văn hóa Đặng Thai Mai khẳng định rằng người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình.

Câu 3

Trả lời câu 3 (trang 55 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):

       Hôm sau Linh Phi lấy một cái túi bằng lụa tía, đựng mười hạt minh châu, sai sứ giả Xích Hỗn đưa Phan ra khỏi nước. Vũ Nương nhân đó cũng đưa gửi một chiếc hoa vàng và dặn Phan nói hộ với chàng Trương rằng nếu chàng còn nhớ đến chút tình xưa nghĩa cũ, thì xin lập một đàn giải oan ở bến sông, đốt cây đèn thần chiếu xuống nước, nàng sẽ trở về.