Nhà văn Nguyễn Đình Chiểu là một thư sinh sung ngòi bút đánh giặc, ông sinh ra và lớn lớn trong hoàn cảnh xã hội đương thời có biết bao nhiêu sự biến đổi vô cùng lớn. Trong hoàn cảnh xã hội đó cũng đã tác động vào sự nghiệp thơ ca của Nguyễn Đình Chiểu. Nhắc đến một trong số tác phẩm nổi tiếng của ông thì không thể không nhắc đến “Lục Vân Tiên”, Lục Vân Tiên chính là nhân vật trung tâm thể hiện được phí phách của truyện thông qua đoạn trích “Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga”.

Khi mà từ biệt tôn sư về đi thi thì ngay giữa đường lại gặp phải chuyện bất bình, Lục Vân Tiên lúc đó đã ra tay để tương trợ:

Vân Tiên ghé lại bên đàng

Bẻ cây làm gậy nhắm làng xông vô

Kêu rằng: Bớ lũ hung đồ

Chớ quen làm thói hồ đồ hại dân.

Có thể nhận thấy được sự việc diễn ra thật bất ngờ, diễ n ra cũng thật nhanh chóng bởi Vân Tiên cũng được biết đến cũng chỉ là người qua đường thấy bất bình thì chẳng tha. Lúc này đây thì chàng càng dường như không kịp suy nghĩ, đồng thời cũng không lo nghĩ đến sự an nguy của bản thân mà cứ thế xông vào dẹp tan lũ cướp cứu người. Lúc này đây thì Lục Vân Tiên cũng không hề hay biết ở trong kiệu là Kiều Nguyệt Nga, mà chỉ nghĩ rằng gặp chuyện bất bình thì chẳng tha.

Vân Tiên tả đột hữu xung

Khác nào Triệu Tử phá vòng Đương Dương

Lâu la bốn phía vỡ tan

Đều quăng gươm giáo tìm đàng chạy ngay.

Hình ảnh của Lục Vân Tiên lúc này đây dường như cũng đã xuất hiện lên là một anh hùng đầu đội trời chân đạt đất và tài năng, phí phách hơn người. Chàng mang đến cho người đọc có thể cảm nhận được đây là một chàng trai Nam Bộ cương trực, có phần liều lĩnh, khi chàng cũng nhận thấy lũ cướp hoành hành hại dân là không giấu nổi sự tức giận của một đấng nam nhi mà đã không ngại ngần gì ra tay dẹp loạn. Thông qua đây Lục Vân Tiên thể hiện bản lĩnh của mình, một khí chất của vị anh hùng tài đức mà nhân dân ta dường như cũng cứ hằng mong ước. Khi đã dẹp loạn xong thì Vân Tiên mới hỏi thăm đến người trong xe. Thế rồi khi được nghe được tiếng kêu than cảm tạ của cô hầu gái, Vân Tiên đã đoán ra được trong kiệu chính là một người con gái nên cũng đã nói:

Khoan khoan ngồi đó chớ ra

Nàng là phận gái ta là phận trai.

Cũng với một câu nói này thôi thì Lục Vân Tiên dường như cũng đã để lại ấn tượng về một người đọc sách thánh hiền, đồng thời cũng đã lại hiểu rõ đạo lí nam nữ thụ thụ bất tương thân. Thông qua đó cũng đã tỏ ra là tôn trọng vị tiểu thư khuê các trong xe. Thế rồi cũng chính chàng hỏi han sự tình về người con gái chưa thấy mặt kia. Kiều Nguyệt Nga đã cảm tạ trước ơn cứu mạng và phí phách của Lục Vân Tiên có tấm lòng hiệp nghĩa mà có ý đền ơ. Nhưng Vân Tiên từ chối.

Vân Tiên nghe nói liền cười

Làm ơn há dễ trông người trả ơn?

Nay đà rõ đặng nguồn cơn

Nào ai tính thiệt so hơn làm gì

Nhớ câu kiến ngãi bất vi

Làm người thế ấy cũng phi anh hùng.

Thông qua đoạn thơ trên thì người anh hùng này làm ơn nhưng không mong nhận ơn, chàng đồng thời cũng lại coi việc mình làm là chính đáng không so đo thiệt hơn. Đồng thời Vân Tiên luôn luôn coi danh vọng tiền bạc chỉ là phù phiếm vô nghĩa. Lục Vân Tiên là một sĩ tử nơi thi trường nhưng chính chàng lại có khi phách hành hiệp trượng nghĩa giống như một kiếm khách hào hiệp trong thiên hạ.

Nguyễn Đình Chiểu cũng đã sử dụng những từ ngữ hết sức giản dị, cùng với đó là một cách kể chuyện mộc mạc, dễ hiểu kết hợp với văn phong trong sáng mang đậm những hiểu biết về đạo nghĩa. Thông qua đó thì hình ảnh người anh hùng Lục Vân Tiên lúc này đây cũng đã lại xuất hiện ý như một anh hùng của nhân dân, cho nhân dân và vì nhân dân nữa.

Nhân vật Lục Vân Tiên trong đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga hiện nên cũng thật đẹp. Chàng như mang được phong thái của một người anh hùng, một người tráng sĩ trượng nghĩa và giàu lòng nhân hậu, sự quả cảm. Xây dựng lên nhân vật Lục Vân Tiên là một thành công lớn của Nguyễn Đình Chiểu