Hội chứng đám đông là việc một nhóm người thực hiện một hành động giống nhau nhưng chủ yếu là hành động theo vô thức, theo phong trào, không hiểu rõ và không nhận thức được ý nghĩa của hành động mình đang làm, thấy người ta làm thì mình cũng bắt chước làm theo, làm a dua theo người khác!

Hội chứng đám đông là hành động lợi ít, hại nhiều và thường gây ra những tiêu cực trong xã hội. Theo đánh giá của nhiều chuyên gia xã hội học, hội chứng hành động theo phong trào, theo số đông đang xuất hiện ngày càng nhiều, có nguy cơ trở thành những hành xử rất... phi văn hóa. Chúng ta có thể kể đến một số ví dụ minh chứng như: xuất hiện phong trào cha mẹ chạy đua, chấp nhận tiêu cực bỏ tiền, bỏ công cho con được vào trường điểm, lớp chọn. Thời gian gần đây những vụ việc như hôi bia, hôi ngô ở Đồng Nai, cả xã đánh chết trộm chó, hàng nghìn công nhân xô xát với bảo vệ, nhiều người chen chúc để được ăn miễn phí buffet hay đến việc đổ xô đi lễ chùa, lễ hội, mua vàng….cũng đã minh chứng cho sự phi văn hóa của cái gọi là hội chứng đám đông!

Vậy chúng ta phải đặt ra một câu hỏi, đó là tại sao mọi người lại dễ dàng học theo hành động của nhau như vậy? Cho dù đó có thể là hành động không mấy tốt đẹp, hành động phi văn hóa và thậm chí là có những hành động vi phạm pháp luật?

Nguyên nhân khách quan của hội chứng đám đông, đó là những nguyên nhân thuộc về xã hội, kinh tế, chính trị, tôn giáo…. Khi có một sự kiện bất ngờ, mới lạ, sự kiện đụng chạm tới nhu cầu, vật chất hay tinh thần của con người liên quan tới những vấn đề trên thì chỉ cần có một người khởi xướng, ngay lập tức sẽ có nhiều người hành động theo mà không suy nghĩ!

Về mặt chủ quan, hình thành do đặc điểm tâm lý cộng đồng, tính cách, nhu cầu, hứng thú, tâm trạng: Nhu cầu nhận thức cái mới, đó là trạng thái bất bình trước những tiêu cực của xã hội, là do tâm lí ích kỉ cá nhân, hẹp hòi chỉ luôn nhìn lợi ích trước mắt mà không lo nghĩ tới lợi ích lâu dài… và đặc biệt, đó là do nhận thức thấp của một bộ phận người trong xã hội, chưa hiểu, không hiểu hoặc cố tình không chịu hiểu chính sách của Đảng và pháp luật Nhà nước! Khi hành động theo đám đông, người ta luôn giữ tâm lí thoải mái, tự do, không lo sợ việc phải không phải chịu sự trừng phạt của pháp luật vì đơn giản “có quá nhiều người hành động như mình thì phạt được ai??”

Lợi dụng được tâm lí của “hội chứng đám đông”, thời gian qua, một số phần tử xấu muốn chống phá Đảng và nhà nước ta đã có những hành động xúi giục người dân gây nên những hành động xấu, ảnh hưởng tới an ninh quốc gia, và đưa hội chứng đám đông không chỉ dừng ở mức độ là những hành động “phi văn hóa” mà còn là những hành động “vi phạm pháp luật”.

Chúng ta có thể nhắc những vụ tụ tập ở Hồ Gươm gây rối ngày 14/1,16/2…, vụ cưỡng chế đất đai ở Dương Nội, vụ việc tại nhà thờ Thái Hà…. Thực chất của những vụ việc này là mấy tên rận chủ đi hô hào, phá phách, từ đó gây nên sự hiếu kì cho người dân dẫn tới việc nhiều người tò mò, và vô tình trở thành lực lượng “đông đảo, hàng trăm người” mà mấy anh chị nhà rận thường rêu rao trên báo chí đấy!

Vậy nên, chúng ta cần có những hành động tích cực để ngăn chặn việc lợi dụng đám đông vào những hành động vi phạm pháp luật. Trước hết, chính bản thân mỗi người cần phải ý thức hơn nữa những hành động của bản thân, không vì thấy người ta làm mà mình cũng làm theo, không vì sự tò mò, đố kị mà hành động theo vô thức, thiếu suy nghĩ! Hơn thế nữa, mỗi người dân cần hết sức nâng cao cảnh giác, đề phòng với việc có thể bị kẻ xấu lợi dụng vào những hành động phi pháp, những hành động gây ảnh hưởng tới lợi ích quốc gia, lợi ích dân tộc.