“Thanh minh trong tiết tháng ba

Lễ là tảo mộ hội là đạp thanh”

 

Phong tục tảo mộ vào tiết thanh minh đã là một nét đẹp trong đời sống tâm linh của người Việt. Năm nào cũng vậy, cứ vào tiết thanh minh, tôi lại cùng bố mẹ đi thăm mộ người thân. Kỉ niệm ấy lúc nào cũng để lại trong tôi những ấn tượng và cảm xúc khó phai.

 

Thanh minh là ngày lễ cổ truyền có giá trị văn hóa và mang đậm bản sắc của người Á Đông. Với đạo lí uống nước nhớ nguồn, từ xa xưa, lễ thanh minh đã là một ngày lễ quan trọng, thiêng liêng, trở thành một phần trong đời sống văn hóa của người Việt. Tết thanh minh vào ngày mùng 3- 3 âm lịch, đây là dịp để con cháu hướng về tổ tiên, nguồn cội.

 

Cùng với nhiều gia đình khác, vào tiết thanh minh, em lại cùng bố mẹ để đi thăm mộ người thân. Từ tối hôm trước, mẹ tôi đã chuẩn bị chu đáo mọi thứ: giấy tiền, hương đốt, rượu, hoa quả. Tất cả được xếp gọn gàng, ngay ngắn vào trong chiếc làn nhỏ. Sáng hôm sau, mới từ 5 giờ sáng, bố mẹ đã đánh thức tôi dậy để đi đến khu nghĩa trang. Trời mới tờ mờ sáng, sương còn giăng khắp lối đi, đọng lại trên những nhành cây, ngọn cỏ ven đường. Không gian trở nên mơ hồ, huyền ảo hơn. Thời tiết mùa xuân thật dễ chịu mặc dù trời gần sáng có hơi lạnh. Tôi đã nghe thấy vài tiếng gà gáy sớm báo hiệu ngày mới, tiếng chim hót líu lo trên những vòm cây. Những làn gió xuân ấm áp khẽ thoảng qua mái tóc tôi. Không khí buổi sáng thật yên lành, dễ chịu, tạo cho con người một cảm giác thoải mái, thư thái. Vừa đến gần nghĩa trang thì trời cũng vừa hửng sáng. Ông mặt trời dần dần ló rạng sau lớp mây dày, tỏa xuống những tia nắng tinh khôi đầu tiên của ngày mới. Bầu trời dường như cao và xanh hơn. Hiện lên trước mắt tôi là một khu đất rộng lớn, những nấm mộ to nhỏ khác nhau nằm im lìm tưởng như tách biệt hẳn với sự chảy trôi của thời gian.

 

Trong ngày thanh minh, nơi đây cũng trở nên đông đúc và nhộn nhịp hơn. Các cụ già thì khấn vái tổ tiên, trẻ em cũng được dẫn theo cùng bố mẹ hoặc ông bà, một phần là để biết phần mộ của gia đình, một phần để tập cho chúng sự kính trọng, biết ơn với người đã khuất. Những người đi làm ăn xa quanh năm cũng trở về để tảo mộ gia tiên và sum họp với gia đình. Bên cạnh những ngôi mộ được chăm nom cẩn thận, có những ngôi mộ không người thăm viếng. Những người đi tảo mộ thường cắm cho những ngôi mộ này một nén hương. Tôi cùng bố mẹ đến phần mộ của ông bà mình. Mẹ tôi bày biện hoa, quả và rượu cùng giấy tiền lên bàn thờ. Sau khi đốt nhang xong, cả gia đình cùng đứng trang nghiêm, chắp tay thành kính để tưởng nhớ tới tổ tiên đã khuất. Trước làn khói hương nghi ngút, biết bao kỉ niệm với ông bà trong quá khứ ùa về trong tôi, ngỡ như mới chỉ là ngày hôm qua. Bố cầu mong ông bà phù hộ cho cả gia đình được khỏe mạnh, gặp nhiều may mắn, làm ăn thuận lợi, chị em chúng tôi học tập thật tốt. Nhang vừa cháy hết, tôi cùng mẹ đem hóa chỗ giấy tiền vừa cúng. Bố thì dùng xẻng, cuốc để đắp lại nấm mộ cho đầy đặn, rẫy hết cỏ dại và những cây hoang mọc trùm lên mộ. Làm xong mọi việc, bố mẹ kể cho tôi nghe về những chuyện của gia đình thời trước, đồng thời nhắc nhở tôi phải luôn chăm chỉ, học hành tốt để ông bà được yên tâm.

 

Đứng trước nấm mồ của ông bà tổ tiên, trong lòng tôi bỗng dậy lên những cảm xúc thật đặc biệt. Tôi lại càng thấm thía hơn đạo lí uống nước nhớ nguồn của dân tộc và ý nghĩa của ngày tết thanh minh.