Câu chuyện của Thạch Sanh cho ta nhiều suy ngẫm. Vốn xuất thân từ gia đình nghèo nên Thạch Sanh có cuộc sống và số phận đời gần gũi với nhân dân lao động. Chàng có tài năng xuất chúng và phẩm chất tốt đẹp được tiên trời phú để chiến đấu với lũ quái vật bảo vệ dân lành với lòng dũng cảm. Sự khoan dung trước tội ác của Lý Thông, nhân đạo và thể hiện sự hòa bình dân tộc trước tiếng vó ngựa của quân xâm lăng. Thạch Sanh là một con người tưởng tượng của nhân dân thể hiện niềm tin,mơ ước về đạo đức,công lí ở hiền gặp lành, ác giả ác báo, và một xã hội lí tưởng nhân đạo yêu hòa bình của con người Việt Nam.

Thạch Sanh là một chàng trai thật thà tốt bụng. Khi nghe Lí Thông nói liền tin lời Lí Thông mà giúp hắn canh miêu. Nhưng chàng đã bị Lí Thông lợi dụng. Sau đó chàng còn bị Lí Thông hãm hại nhiều lần khác nhưng vẫn tha cho hắn mà không trừng phạt. Khi thấy công chúa bị đại bàng cắp đi Thạch Sanh đã giương cung lên bắn và lần theo dấu vết để cứu nàng. Đồng thời khi ở dưới hang Thạch Sanh còn cứu giúp Thái tử thủy tề. Khi đánh bại các Hoàng Tử chư hầu, chàng không đuổi cùng giết tận mà còn mang cơm ra mời họ ăn. Không những là một người thật thà tốt bụng, Thạch Sanh còn là một người tài giỏi. Một mình chàng đã tiêu diệt được Chằn Tinh và Đại Bàng quái ác giúp đỡ mọi người. Khi Hoàng tử các nước chư hầu đến giao chiến, chàng cầm đàn ra đánh khiến chân tay họ bủn rủn, đầu óc choáng váng. Như vậy Thạch Sanh là nhân vật anh hùng với tài năng sức mạnh phi thường và có tấm lòng nhân hậu, thật thà