a.Xác định vấn đề cần nghị luận
- Bàn về bản chất, đặc thù của văn học và mối quan hệ mật thiết giữahiện thực đời sống với văn học. 
- Phân tích một số tác phẩm tiêu biểu để làm rõ vấn đề: trong trangsách cũng như trong đời thực, cuộc sống vừa có nụ cười và nước mắt,có hạnh phúc lẫn khổ đau. Tác phẩm nghệ thuật chân chính là tácphẩm nói lên tiếng nói chân thực nhất về đời sống con người với đủmọi cung bậc: tươi sáng, nên thơ, xót xa, sầu muộn...

b.Cơ sở lí luận của vấn đề
- Phản ánh đời sống bằng hình tượng là bản chất, nhiệm vụ của văn học.Qua bàn tay, khối óc của người nghệ sĩ, hiện thực cuộc đời đi vào trangvăn một cách tự nhiên, sống động, chân thực. Mối quan hệ giữa đờisống và văn học là mối quan hệ máu thịt, cuộc đời là nơi xuất phát,cũng là đích đến của văn chương.
- Đời sống xã hội vốn bộn bề phức tạp nên việc phản ánh hiện thực ấycũng không thể phiến diện, một chiều, đơn điệu. Nhà văn chân chínhphải có cái nhìn đa diện về cuộc đời và số phận con người. Đó là lí docuộc sống hiện diện trên trang sách “tuyệt vời biết bao nhưng cũng bithảm biết bao, cái đẹp còn trộn lẫn niềm sầu muộn, cái nên thơ còn lónglánh giọt nước mắt ở đời”...
- Trên trang sách, cái tuyệt vời, cái đẹp và cái nên thơ của cuộc sốngchính là vẻ đẹp thiên nhiên, con người hay những giá trị tốt đẹp, nhữngphẩm chất cao quý của con người như đức hy sinh, tình yêu thương,lòng vị tha nhân hậu... Cuộc sống bi thảm, niềm sầu muộn và giọtnước mắt chính là những hạn chế, tiêu cực của con người và xã hội. Đólà cái ác, cái xấu, những mặt trái của cuộc đời, cái khốc liệt của chiếntranh, nỗi đau khổ hay sự nghèo đói...=> Hai mặt đối lập này không tồn tại biệt lập, tách rời nhau mà nhiềukhi ở trong nhau, đấu tranh giằng xé và loại trừ nhau.

c.Chứng minh bằng tác phẩm tiêu biểu:
.- Chọn đúng tác phẩm, cảm xúc phong phú, có chiều sâu tư tưởng, hìnhthức nghệ thuật đặc sắc.
- Làm rõ các mặt:
+ Cái đẹp, cái nên thơ, cái tuyệt vời của cuộc sống.
+ Nỗi bi thảm, sầu muộn và nước mắt ở đời.
+ Giá trị tư tưởng lớn lao mà các tác phẩm này đem lại
-- Sức sống của những tác phẩm văn học phản ánh hiện thực, sức mạnhlay tỉnh lương tri, giúp con người hướng thiện của những tác phẩmnghệ thuật chân chính. -- Thiên chức, vai trò của người nghệ sĩ trong việc phản ánh hiện thựcđời sống: nhà văn phải là người thư kí trung thành của thời đại, phải“đứng trong lao khổ mở hồn ra đón lấy mọi vang động của đời” (NamCao).