1*Nguyễn Trãi sinh ra trong một gia đình có truyền thống yêu nước và  văn hoá, văn học. Ông đã góp phần làm nên một Ức Trai nhà văn, nhà thơ lớn của dân tộc, danh nhân văn hoá thế giới.

– Nguyễn Trãi có cuộc đời anh hùng và bi kịch. Ông tham gia tích cực và góp phần to lớn vào thắng lợi của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn : dâng Bình Ngô sách với đường lối chiến lược là “tâm công” (đánh bằng lòng người, tức đánh bằng nhân nghĩa) ; giúp Lê Lợi bàn bạc việc quân, viết thư luận chiến với giặc, vào thành giặc làm con tin hoặc thuyết phục giặc ra hàng… Nguyễn Trãi còn tham gia tích cực vào công cuộc xây dựng đất nước sau chiến tranh, đặc biệt là sự nghiệp chấn hưng nền văn hoá dân tộc. Nguyễn Trãi là người chịu nhiều oan khiên thảm khốc : những mâu thuẫn trong nội bộ triều đình khiến ông bị nghi kị, rồi bắt giam và cuối cùng bị hãm hại, và “tru di tam tộc”.

– . Ông là nhà tư tưởng, nhà chính trị lỗi lạc, nhà ngoại giao kiệt xuất, nhà quân sự tài năng. Nguyễn Trãi thông hiểu lịch sử, địa lí, văn học nghệ thuật… Sự uyên bác của Nguyễn Trãi trên nhiều lĩnh vực đã giúp cho sự nghiệp sáng tác văn chương của ông trở nên phong phú, đa dạng. Nguyễn Trãi sáng tác cả bằng chữ Hán và chữ Nôm, cả thơ và văn xuôi, cả chính luận và trữ tình… Tác phẩm của Nguyễn Trãi không chỉ có giá trị văn học mà còn có giá trị văn hoá.

2*

Nguyễn Trãi là một nhà văn, nhà thơ lớn kết tinh, mở đường cho sự phát triển của văn học.

– Sáng tác của Nguyễn Trãi là sự kết tinh thành tựu của văn học Lí – Trần : kết tinh nội dung yêu nước và nhân đạo, kết tinh thành tựu về thể loại và ngôn ngữ.