Hình ảnh người phụ nữ từ lâu đã trở thành 1 đề tài trong các tác phẩm văn học. Đến với văn học trung đại, hình ảnh người phụ nữ nổi bật lên vơii vẻ đẹp cả về ngoại hình lẫn phẩm chất nhưng cuộc đời, số phận họ lại chịu sự vất vả, đau khổ. Điển hình phải kể đến Vũ Nương trong "Chuyện người con gái nam xương" và tâm sự của Hồ Xuân Hương trong "Bánh trôi nước ".

 Trước hết, ở họ đều toát lên hình ảnh của người phụ nữ đẹp có phẩm chất trong sáng, giàu đức hạnh. Vũ Nương có tính cách thùy mị, nết na”, nét đẹp dịu dàng, hiền hậu, dễ mến.Thêm vào đó lại tư dung tốt đẹp. Vẻ đẹp bên ngoài còn đi liền với một tâm hồn thanh cao, đúng là " đẹp người, đẹp nết". Với Vũ Nương, tính tình nàng không những thùy mị nết na, khéo léo, không màn danh lợi mà còn rất đảm đang, hiếu thảo, chung thủy, sắt son với chồng, hi sinh cho gia đình. Chồng đi vắng, nàng ở nhà lo lắng, chăm sóc cho con cái, mẹ già, làm thay cả bổn phận của 1 người cha, 1 người con.

 Trong "Bánh trôi nước", Hồ Xuan Hương đã khắc họa thành công hình ảnh người phụ nữ đẹp cả về ngoại hình lẫn tâm hồn.  "Thân em vừa trắng lại vừa tròn". Hai vế tiểu đối (trắng-tròn) đó chính là vẻ đẹp tạo hóa đáng trân trọng, vẻ đẹp duyên dáng đã  làm nên cái nữ tính đáng yêu của người phụ nữ. Đó là vẻ đẹp đáng được nâng niu. Câu thơ ánh lên niềm tự hào muôn thủơ của phái đẹp qua cách sử dụng cặp quan hệ từ: Vừa- vừa. Câu thơ không chỉ ca ngợi nhan sắc bên ngoài mà còn trân trọng, tự hào về tâm hồn, đức hạnh kín đáo, khiêm nhường, duyên dáng của người phụ nữ VN. Đó còn là vẻ đẹp tâm hồn "Mà em vẫn giữ tấm lòng son". Tấm lòng son ở đya chính là sự thủy chung, son sắt, trước sau một lòng của người phụ nữ. 

Kiều chính là đỉnh cao của nhan sắc , một vẻ đẹp" sắc sảo, mặn mà" khiến cho " hoa ghen, liễu hờn" với " Làn thu thủy nét xuân sơn". Thúy Kiều là 1 người đa tài ,  chung thủy, sắt son; hiếu thảo với cha mẹ, Trong “tứ đức”, “công” là tiêu chuẩn đánh giá một người phụ nữ tài giỏi khi họ có đủ các món nghề: “cầm, kỳ, thi, họa”. Và Thúy Kiều có đủ các món ấy. Nàng luôn thủy chugng một lòng với Kim Trọng. Vì hiếu thảo voiw cha mẹ nên nagf đã quyết định bán thân chuộc cha. 

Dường như thí đời bất công với những người phụ nữ đẹp người đpẹ nết ấy. Họ phải sống 1 cuộc đời thật gian truân, vô cùng cực khổ, bấp bênh, chìm nổi, họ không được coi trọng. Họ là nạn nhân của xã hội phong kiến với nhiều định kiến hẹp hòi, bất công với người phụ nữ.

Vỡi Vũ Nương, nàng là là nạn nhân của chế độ nam quyền, mà ở đó tư tưởng trọng nam khinh nữ là chủ yếu. Cuộc hôn nhân của Vũ Nương cũng được " mua" về bằng tiền của Trương Sinh. Không những thế, Trương Sinh còn có tính cahs gia truỏng, hay ghe, vũ phu. Điều này càng làm số phận của Vũ Nương trở nên bi đát.Lời nói của đứa trẻ ngây thơ như đổ thêm dầu vào lửa làm thổi bùng ngọn lửa ghen tuông trong con người vốn đa nghi đó, chàng “đinh ninh là vợ hư“. Cách xử sự hồ đồ độc đoán của Trương Sinh đã dẫn đến cái chết thảm khốc của Vũ Nương, một sự bức tử mà kẻ bức tử lại hoàn toàn vô can.

Người phụ nữ trong bài thơ Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương đã bị xã hội xô đẩy, sống cuộc sống không được tôn trọng và bản thân mình không được tự quyết định hạnh phúc :“Bảy nổi ba chìm với nước non,Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn”. Đó là 1 cuộc sống bấp bênh, chìm nổi. 

Thúy Kiều cũng đã nhiều lần tự tử  với mong muốn để giải thoát cuộc đời đầy đau khổ, oan nghiệt của mình. Thúy Kiều là nạn nhân của của xã hội đồng tiền đen bạc. Vì đồng tiền mà sia nha đã gây nên cảnh tan tác, chia lìa trong gia đình khiến Kiều phái bán thân mình cho Mã Giams Sinh. Cũng vì tiền mà Mã Giams Sinh và Tú bà độc ác đã đã đẩy Kiều vào chốn lầu xanh nhơ nhớp, khiến nàng phải đau đớn, cay đắng suốt mười lăm năm lưu lạc, phải "thanh lâu hai lượt, thanh y hai lần". Số phận của người phụ nữ phong kiến thật xót xa.

Số phận người phụ nữ trong xã hội xưa bị khinh rẻ và không được quyền định đoạt hạnh phúc của mình, các tác giả lên tiếng phản đối, tố cáo xã hội nhằm bênh vực cho người phụ nữ. Đó là một chủ đề manh tính nhân văn cao cả của văn học đương thời.

Như vậy Vũ Nương, Thúy Kiều người phụ nữ trong tác phẩm của Hồ Xuân Hương đều là những người phụ nữ phong kiến vừa đẹp người lại đẹp nết.Trong hoàn cảnh phong kiến khắc nghiệt, số phận có bi đát nhưng không làm mờ đi vẻ đẹp của họ.