Tác phẩm “Bức thư của thủ lĩnh da đỏ” đã đem đến cho người đọc những cảm nhận sâu sắc về mối quan hệ giữa thiên nhiên và môi trường.

Mở đầu bức thư, tác giả đã chỉ ra mối quan hệ giữa người da đỏ với đất đai. Đối với thủ lĩnh Xi-át-tơn và đồng bào của ông, không có gì thiêng liêng hơn mảnh đất này, bởi đất chính là “người mẹ” - một phần ruột thịt: “Mảnh đất này là bà mẹ của người da đỏ. Chúng tôi là một phần của mẹ và mẹ cũng là một phần của chúng tôi. Những bông hoa ngát hương là những người chị, người em của chúng tôi. Những mỏm đá, những vũng nước trên đồng cỏ, hơi ấm của chú ngựa con và của con người, tất cả đều chung một gia đình”. Tất cả những gì thuộc về đất đai đều gắn bó với cuộc sống của con người như một gia đình - đó là mối quan hệ bền chặt nhất trong cuộc sống này.

Không chỉ vậy, hình ảnh quê hương còn in hằn vào tâm trí họ: “Đối với đồng bào tôi, mỗi tấc đất là thiêng liêng, mỗi lá thông óng ánh, mỗi bờ cát, mỗi hạt sương long lanh trong những cánh rừng rậm rạp, mỗi bãi đất hoang và tiếng thì thầm của côn trùng là những điều thiêng liêng trong kí ức và kinh nghiệm của đồng bào tôi. Những dòng nhựa chảy trong cây cối cũng mang kí ức của người da đỏ”. Quê hương đối với người da đỏ là những gì thơ mộng, đẹp đẽ nhất.

Tiếp đến vị thủ lĩnh da đỏ đã cho thấy sự khác biệt giữa người da đỏ và người da trắng. Nếu như đối với người da đỏ, đất đai chính là một phần máu thịt, là gia đình. Thị với người da trắng: “Lòng thèm khát của họ sẽ ngấu nghiến đất đai, rồi để lại đằng sau những bãi hoang mạc”. Họ chỉ muốn tạo ra một thế giới “chẳng có nơi nào yên tĩnh cả, chẳng có nơi nào là nghe được tiếng lá cây lay động vào mùa xuân hay tiếng vỗ cánh của côn trùng”. Và rồi họ “biến đất đai thành vật bán mua, biến nông thôn thành đô thị, nhưng quá quắt hơn, họ biến bầu không khí vốn là của chung, của muông thú, cỏ cây, cả người da trắng cũng cùng sẻ chia “hít thở bầu không khí đó” thành đối tượng chẳng đáng quan tâm.

Cuối cùng, tác giả yêu cầu người da trắng rằng: “Nếu chúng tôi bán cho Ngài mảnh đất này, Ngài phải nhớ rằng không khí đối với chúng tôi là vô cùng quý giá và phải chia sẻ linh hồn với tất cả cuộc sống mà không khí ban cho. Ngọn gió mang lại hơi thở đầu tiên của cha ông chúng tôi và cũng nhận lại hơi thở cuối cùng của họ. Nếu có bán cho Ngài mảnh đất này, Ngài phải giữ gìn và làm cho nó thành một nơi thiêng liêng cho ngay cả người da trắng cũng có thể thưởng thức được những làn gió thấm đượm hương hoa đồng cỏ”; “Nếu có quyết định chấp nhận yêu cầu của Ngài, chúng tôi phải đưa ra một điều kiện - đó là, người da trắng phải đối xử với các muông thú sống trên mảnh đất này như những người anh em”...

Như vậy, sau khi đọc “Bức thư của thủ lĩnh da đỏ” đã cho người đọc thấy được tầm quan trọng của thiên nhiên trong cuộc sống của con người. Cũng như hiểu được vì sao bức thư này trở nên rất nổi tiếng, từng được nhiều người xem là một trong số những văn bản hay nhất về môi trường và thiên nhiên.