Tương thân, tương ái là truyền thống đạo lí tốt đẹp của dân tộc ta, đồng thời cũng mang tính nhân loại. Những con người có lương tri bao giờ cũng muốn sống gắn bó với nhau, cùng nhau "chia ngọt sẻ bùi". Đây chính là bản chất lương thiện và bản chất xã hội của con người, tạo nên cộng đồng dân tộc và cộng đồng thế giới.

Tục ngữ, ca dao Việt Nam nói nhiều về lòng tương thân tương ái: "Lá lành đùm lá rách", "Một con ngựa đau, cả tàu bỏ cỏ", "Thương người như thể thương thân", "Nhiễu điều phủ lấy giá gương; Người trong một nước phải thương nhau cùng" và "Khôn ngoan đối đáp người ngoài; Gà cùng một mẹ chớ hoài đá nhau"... Có lẽ hơn bất cứ dân tộc nào trên thế giới, dân tộc Việt Nam từ bao đời nay, luôn luôn phải chiến đấu chống thù trong giặc ngoài; luôn luôn phải đấu tranh với thiên tai khắc nghiệt nên tinh thần tương thân tương ái trở thành phẩm chất tiêu biểu của con người Việt Nam, trở thành đặc trưng bản sắc của văn hóa Việt Nam và hơn thế nữa, nó trở thành yêu cầu tất yếu để dân tộc và đất nước Việt Nam tồn tại và phát triển.

Truyền thống tương thân, tương ái biểu hiện trước hết ở tình yêu thương, đùm bọc, thông cảm với nhau trong những lúc khó khăn hoạn nạn. Những năm cả nước có chiến tranh, các gia đình có người thân ra tiền tuyến đều được bà con xóm làng, khu phố an ủi, động viên, giúp đỡ những khi ốm đau, thiếu thốn, tương trợ nhau trong sản xuất. Lòng tương thân, tương ái của đồng bào hậu phương tạo ra sức mạnh cho các chiến sĩ ngoài mặt trận đánh thắng kẻ thù. Đất nước hòa bình nhưng thiên tai dữ dội và liên tiếp lại làm cho nhân dân nhiều tỉnh, nhiều vùng gặp khốn khó ví dụ như trận lũ lụt khủng khiếp ở các tỉnh miền Trung năm 1999 và nạn hồng thủy ở vùng đồng bằng sông Cửu Long diễn ra gần ba tháng nay. Đồng bào cả nước, từ em nhỏ đến cụ già, từ người nông dân, công nhân đến các trí thức và nhà tu hành, cùng bà con tiểu thương, ở miền ngược và miền xuôi, đều người ít, người nhiều gom góp tiền của cứu trợ giúp đồng bào lũ lụt. Cộng đồng người Việt ở nước ngoài và nhiều tổ chức quốc tế cũng nhiệt tình ủng hộ nhân dân vùng gặp thiên tai. Thật là "Một miếng khi đói bằng một gói khi no". Những khi khó khăn, những lúc gặp rủi ro, nhân dân ta đều cùng nhau chia sẻ.

Cùng với lòng thương người, truyền thống tương thân, tương ái còn được biểu hiện ở tinh thần biết vui với niềm vui chính đáng của người khác, biết coi thắng lợi và hạnh phúc của người khác như thắng lợi và hạnh phúc của chính mình. Có thêm điều này, lòng tương thân, tương ái mới trở nên toàn vẹn và sâu sắc. Gia đình nào có con em lấy vợ, lấy chồng hoặc đỗ đạt, thành tài thì bà con lối xóm đều đến chia vui.

Tương thân, tương ái là truyền thống đạo lí dân tộc, là phẩm chất tốt đẹp của con người Việt Nam. Các câu tục ngữ, ca dao:

"Nhiễu điều phủ lấy giá gương
Người trong một nước phải thương nhau cùng"

hoặc:

"Bầu ơi thương lấy bí cùng
Tuy rằng khác giống nhưng chung một dàn"

không chỉ nói về truyền thống nhân đạo của dân tộc, mà còn là những lời nhắc nhở, khuyên răn mọi người nên có và cần phải có tinh thần tương thân, tương ái.