1) Ý nghĩa nhan đề của bài thơ là:

      + Tự tình có nghĩa là bộc lộ tâm tình, tâm tình ở đây không phải che đậy hay vay mượn bất cứ cảnh vật nào để bộc lộ. Xuân Hương nói về chính mình, về nỗi cô đơn của kiếp người, nỗi bất hạnh của kiếp má hồng.

      + Bài thơ là nỗi tự tình của riêng Xuân Hương nhưng cũng là nỗi đau đáu, bẽ bàng của một lớp phụ nữ bị chèn ép, bị chế độ phong kiến làm cho dang dở, lẻ loi.
2) Nghệ thuật : đảo ngữ với hai động từ mạnh, " xiên ngang", " đâm toạc".
-> Tác dụng: diễn tả sự mạnh mẽ, dứt khoát và quyết liệt của Hồ Xuân Hương như rêu - những sinh vật nhỏ bé, yếu ớt- đang trồi lên khỏi mặt đất để tìm được sự sống. Điều đó chứng tỏ nhà thơ là người vừa cá tính, vừa mạnh mẽ. Ngoài ra, bà còn sử dụng nghệ thuật tiểu đối và đảo ngữ " đá mấy hòn", rêu từng đám" để thể hiện sức sống mãnh liệt của sự vật. Với nghệ thuật đảo ngữ kết hợp động từ mạnh và tiểu đối, nhà thơ gợi lên sự vẫy vùng, bứt phá của bà. Hồ Xuân Hương như đang vạch trời vạch đất mà kêu là để thỏa nỗi tủi hờn, uất ức mà bấy lâu nay bà cam chịu. 

=> 2 câu thơ còn thể hiện rất rõ cá tính của HXH: mạnh mẽ, bản lĩnh, táo bạo, bà đúng là 1 hiện tượng đặc biệt: là phụ nữ viết về phụ nữ, có những phẩm chất rất đẹp và luôn cố gắng vươn lên để thoát khỏi nghịch cảnh như khao khát được hưởng tự do hạnh phúc.