- Hoàn cảnh của cô bé bán diêm: gia đình sa sút, mẹ chết, bà nội qua đời, sống với người bố khó tính, hay mắng nhiếc, chửi rủa, đánh đập em. Gia đình em sống chui rúc “trong một xó tối tăm”, “trên gác sát mái nhà”. Em phải đi bán diêm để kiếm sống. - Truyện đặt trong bối cảnh đêm giao thừa, ngoài đường phố rét buốt. Em bé “ngồi nép trong một góc tường, giữa hai ngôi nhà...” mong cho đỡ lạnh. - Trong truyện, nhà văn đã sử dụng các hình ảnh tương phản nhằm làm nổi bật tình cảnh đói rét, khổ cực hết sức tội nghiệp của cô bé : + Ngoài đường lạnh buốt và tói đen nhưng “cửa sổ mọi nhà đều sáng rực ánh đèn”. + Em bé bụng đói cả ngày chưa án uống gì mà “trong phố sực nức mùi ngỗng quay”.