Nhắc đến Nguyễn Dữ là nói tới tác phẩm Chuyện người con gái Nam Xương trích từ Truyền kì mạn lục. Đây là tác phẩm thuộc thể loại truyền kì. Câu chuyện xoay quanh nhân vật chính là Vũ Nương. Khi phân tích vẻ đẹp của nhân vật Vũ Nương, các bạn sẽ thấy bên cạnh phẩm hạnh cao thượng là một số phận đầy bi kịch. Tác phẩm không chỉ kể về thân phận thương tâm của một người “con gái Nam Xương” mà còn là tình cảm trân trọng, yêu thương của tác giả dành cho những bóng hồng trên. Đây không chỉ là câu chuyện về số phận thương tâm của một người phụ nữ mà còn là tấm lòng yêu thương trân trọng của tác giả dành cho những người phụ nữ có phẩm chất tốt đẹp trong xã hội phong kiến bấy giờ.

• Luận điểm 1: Khái quát truyện

Khi phân tích vẻ đẹp của nhân vật Vũ Nương, các bạn không thể không nhắc tới xuất xứ của câu chuyện. Đây là tác phẩm văn học nói về người con gái Nam Xương, bắt nguồn từ truyện cổ dân gian “Vợ chàng Trương”. Truyện thuộc thiên thứ 16 trong 20 truyện của Truyền kì mạn lục mà tác giả Nguyễn Dữ đã ghi chép vào thế kỉ XVI.

Vũ Nương được tác giả miêu tả là một người phụ nữ tiết hạnh, trung trinh, tiết hạnh, đẹp người, đẹp nết. Thế nhưng, nàng bị chồng nghi oan. Vì không có cơ hội minh oan nên nàng đã lựa chọn cái chết để minh chứng sự trong sạch.
 

Truyện kết thúc với oan hồn của Vũ Nương hiện về thấp thoáng lúc ẩn, lúc hiện giữa lòng sông, nàng nói lời tạ từ rồi biến mất. Hình ảnh ấy cũng chính là đại diện cho những bi kịch mà người phụ nữ thời đó phải gánh chịu. Với người phụ nữ thời ấy, gia đình là chỗ dựa duy nhất. Nhưng khi hạnh phúc ấy đã tan vỡ thì họ cũng chỉ còn con đường chết mà thôi.

• Luận điểm 2: Vũ Nương người con gái có nhiều phẩm hạnh tốt đẹp

Phân tích vẻ đẹp của nhân vật Vũ Nương, các bạn sẽ không thể không nói đến hoàn cảnh sống của nàng. Đó là một xã hội phong kiến trọng nam khinhg nữ, loạn lạc với chiến tranh liên miên. Vì chiến tranh nên gia đình của Vũ Nương phải li tán, chồng phải đi chiến trận để lại hai mẹ con ở nhà.
 

Chẳng may sinh ra trong thời loạn lạc đó, nhưng nàng Vũ Nương được tác giả ưu ái miêu tả là một người đẹp người đẹp nết. Nàng đại diện cho vẻ đẹp của người phụ nữ thời phong kienese: “tính đã thùy mị nết na, lại thêm tư dung tốt đẹp”. Cảm mến đức hạnh, dung mạo của Vũ Nương nên chàng Trương Sinh đã xin mẹ trăm lạng vàng để cưới nàng về làm vợ.

Vẻ đẹp nhân vật Vũ Nương đầu tiên được thể hiện sâu sắc trong mối quan hệ với người chồng là chàng Trương. Dưới ngòi bút của tác giả Nguyễn Dữ, Vũ Nương hiện lên là một người vợ hết mực chung thủy và yêu chồng tha thiết. Tuy biết chồng có thói đa nghi, nhưng nàng không lấy thế làm khó chịu mà khéo léo chấp nhận và cư xử để không bao giờ gây sự bất hòa trong gia đình. Khi chàng Trương chuẩn bị đi lính, nàng đã động viên, an ủi chồng bằng việc rót chén rượu đầy và dặn dò chàng với những lời sẻ chia chất chứa nghĩa tình. Nàng bảo rằng bản thân không mong đến hiển vinh, phú quý, miễn sao chồng khỏe mạnh và mang về hai chữ “bình yên”. Tính thủy chung, trọng tình nghĩa vợ chồng của nàng Nương còn được thể hiện ở việc nàng nhớ thương chồng da diết khi chàng Trương đi chiến trận. Nhà văn mô tả, mỗi lần thấy “bướm lượn đầy vườn, mây che kín núi”, là trong lòng nàng lại cảm thấy “thổn thức tâm tình”. Đặc biệt, tiết hạnh của nàng được lột tả sâu sắc khi bị chồng hàm oan: “cách biệt ba năm, giữ trọn một tiết. Tô son điểm phấn từng đã nguôi lòng, ngõ liễu tường hoa chưa hề bén gót…”. Khi bị nghi oan, nàng không vội vàng tức giận mà từ tốn phân trần, giải bày cho chàng Trương hiểu. Nàng khéo léo vừa nói lên thân phận của mình vừa khẳng định chắc chắn về tấm lòng son sắt của bản thân. Không những thế, nàng còn “xuống nước” xin chồng “đừng nghi oan cho thiếp”. Phân bua mãi không được, nàng đành van lơn chàng Trương, không phải vì nàng cảm thấy có lỗi mà bởi nàng thực sự muốn gìn giữ hạnh phúc gia đình. Nàng không hề muốn cảnh gia đình tan nát.
Phân tích vẻ đẹp của nhân vật Vũ Nương, các bạn còn cần đặt nàng trong mối quan hệ với mẹ chồng và con trai- bé Đản. Trong những mối quan hệ này, Vũ Nương được miêu tả là một nàng dâu thảo, một người me tâm lý. Sau khi chồng đi lín, nàng một minh sinh và chăm con. Vì sợ con thiếu thốn tình cảm của người cha nên đêm đêm nàng mượn bóng mình trên tường rồi chỉ cho bé Đản đó là cha. Nàng không muốn, bé Đản thiếu thốn tình cảm của người cha nên đã thay chồng làm tròn bổ phẩn. Nàng đúng là một người mẹ thật tâm lý!
 

Còn đối với mẹ chồng, nàng yêu thương tôn trọng như me đẻ. 3 năm chồng đi xa, một mình nàng vẫn chăm sóc, thuốc thanh cho mẹ. Đến khi bà mất, Vũ Nương cũng hết lingf tổ chức ma chay tế lễ chu đáo, tận tình như với cha mẹ đẻ. Nàng sống biết trước biết sau, khôn khéo sắc sảo đến độ mẹ chồng phải thốt lên: “Xanh kia quyết chẳng phụ con cũng như con đã chẳng phụ mẹ”. Điều này chứng tỏ, trong mối quan hệ với nhà chồng, một mối quan hệ bao đời nay vẫn vô cùng phức tạp và nan giải thì Vũ Nương đã khéo léo điều khiển được. Nàng đã khiến nhà chồng tâm phục khẩu phục, còn chồng thì nở mày nở mặt vì có được người vợ hiền dâu thảo.

• Luận điểm 3:  Cuộc đời bất hạnh

Phân tích vẻ đẹp của nhân vật Vũ Nương rực rỡ bao nhiêu thì cuộc đời nàng lại đầy bi kịch bấy nhiêu. Lẽ ra, một người phụ nữ thông minh, sắc sảo, hiếu thảo, thủy chung nết na đó phải được hưởng hạnh phúc vẹn tròn. Những người ấy sẽ sống trong nhung lụa với một người chồng hết mục yêu thương, nâng như nâng trứng, hứng như hứng hoa. Thế nhưng, cuộc đời thật nghịch lý và éo le. Chỉ vì hành động mang lại niềm vui cho con, lại vô tình đẩy Vũ Nương vào sự bất hạnh. Nàng đã phải bỏ lại con thơ và chồng để tìm đến cái chết trong đau đớn tột cùng. Chuyện xảy ra khi chàng Trương đi lính trở về. Bé Đản khi đó đã lên ba và không chịu nhận cha. Vì bé bảo: “Trước đây, thường có một người đàn ông, đêm nào cũng đến, mẹ Đản đi cũng đi, mẹ Đản ngồi cũng ngồi, những chẳng bao giờ bế Đản cả”. Chàng Trương nghe con thơ nói vậy, chưa hỏi rõ ngọn ngành đã nổi cơn ghen, nhất quyết cho rằng “vợ hư”.
 

Để chứng mình cho sự trong sạch của mình. Nàng Vũ Nương đã bình tĩnh giải thích đâu đuôi sự tình cho chàng Trương. Chưa hết, nàng còn huy động hết họ hàng, xóm giềng để tham gia biện bạch cho mình. Tuy nhiên, cái thói đa nghi của chàng Trương đã ăn quá sâu vào tâm trí nên có cơ hội nó lại bùng lên mạch mẽ. Mặc cho Vũ Nương có nói gì, hàng xóm có khuyên can, nhưng chàng Trường càng nghi vơ càng lâu. Đế nỗi Vũ Nương phải đau đớn thốt lên: “cái thú vui nghi gia nghi thất”, và còn đâu nữa khi “bình rơi trâm gãy, mây tạnh mưa tan, sen rũ trong ao, liễu tàn trước gió”. Chẳng còn cách nào khác, Vũ Nương đã chọn cách trẫm mình xuống dòng nước Hoàng Giang lạnh lẽo để chứng mình sự trong sạch. Hành động này là cách làm thể hiện sự tuyệt vọng tột cùng của con người.

Cái chết của Vũ Nương còn là hồi chuông cảnh tỉnh về những người đàn ông có thói đa nghi. Họ xem thường vợ và luôn cho rằng mình đúng. Đồng thời, cái chết của nàng cũng là lên án sự hà khắc của chế độ phong kiến. Khi dung túng cho thói gia trưởng của người chồng. Xã hội ấy cho phép người chồng đối xử tàn nhẫn với người vợ, còn người phụ nữ thì không có quền được bảo vệ sự sống, hạnh phúc của mình.

• Luận điểm 4: Nghệ thuật xây dựng nhân vật đặc sắc

Phân tích vẻ đẹp của nhân vật Vũ Nương phải kể đến tài năng xây dựng nhân vật của tác giả. Tác giả Nguyễn Dữ đã kết thúc câu chuyện với cảnh Vũ Nương hiện về thấp thoáng giữa dòng sông với kiệu hoa, võng lọng rực rỡ. Nàng trò chuyện đa tạ Linh Phi rồi tạ từ Trương Sinh. Chi tiết này thể hiện sự sáng tạo bất ngờ của Nguyễn Dữ về một cái kết có hậu. Cái kết ấy không chỉ hoàn thiện vẻ đẹp toàn mỹ của Vũ Nương mà còn thể hiện khát vọng sống đúng với phẩm hạnh của người dân được hiện thực hóa. Nguyễn Dữ đã giúp con người thực hiện được ước mơ cái thiện cái đẹp chiến thắng cái xấu, cái ác. Những người phụ nữ tài sắc vẹn toàn, đức độ nết na, lương thiện sẽ được sống hạnh phúc trọn vẹn ở một thế giới tươi đẹp.

Phân tích vẻ đẹp của nhân vật Vũ Nương trong đoạn trích “Chuyện người con gái Nam Xương” các bạn có thể nhận bút pháp miêu tả đặc sắc của tác giả. Vẻ đẹp và cuộc đời của Vũ Nương trở thành bài học đắt giá cho mọi thế hệ phụ nữ Việt Nam. Đó là hãy luôn dũng cảm đứng lên bảo vệ hạnh phúc của mình. Dù kết quả có ra sao, vẫn phải luỗn là chính mình. Chính vì những giá trị tốt đẹp mà nội dung câu chuyện mang lại mà Truyền kì mạn lục luôn được xem là áng thiên cổ kỳ bút trong nền văn học trung đại Việt Nam.

a. Vẻ đẹp của Vũ Nương

Vũ Nương là cô gái xinh đẹp: tư dung tốt đẹp.

Là cô gái có đức tính tốt đẹp: thùy mị, nết na.

→ Khiến chàng Trương đem lòng yêu mến và cưới về làm vợ.

Ngày chồng tòng quân: nàng đau lòng, dặn dò và mong chồng bình an trở về.

Khi chồng ra trận: ở nhà một lòng một dạ chăm sóc con trai và chăm sóc mẹ chồng những ngày cuối đời.

→ Là người vợ hiền lành, đảm đang, đầy đủ “công - dung - ngôn - hạnh” đáng ngưỡng mộ.

→ Là biểu tượng của người phụ nữ Việt Nam trong xã hội cũ với những phẩm hạnh tốt đẹp.

b. Số phận bi kịch của Vũ Nương

Nguyên nhân: khi chồng bế con ra thăm mộ mẹ, đứa nhỏ đã tiết lộ bố nó đêm nào cũng đến thăm nó → Trương Sinh đem lòng nghi ngờ, ghen tuông.

Khi Trương Sinh về nhà đã chửi mắng nàng và đuổi nàng đi mặc cho nàng van xin và thanh minh.

→ Người phụ nữ không được tự quyết định số phận của mình mà phải phụ thuộc vào người đàn ông tỏng gia đình. Tuy mình bị oan nhưng không được thanh minh.

Để chứng minh tấm lòng chung thủy của mình Vũ Nương đã nhảy sông tự tử.

→ Đau khổ, xót thương trước số phận bất hạnh của nàng sau những điều tốt đẹp nàn dã làm cho nhà chồng.

Sau này, khi Trương Sinh hiểu ra oan khuất của nàng đã vô cùng đau xót nhưng nàng không thể trở về nhân gian được nữa mà mãi ở lại nơi thủy cung. → Đây được coi là cái kết vừa có hậu vừa đoản hậu của Vũ Nương: có hậu vì cuối cùng nàng cũng được minh oan và khiến cho người làm nàng đau khổ là Trương Sinh nhận ra lỗi lầm, ân hận về lỗi lầm đó; đoản hậu vì nàng không được quay lại nhân gian để sống tiếp kiếp người, để nhận lại phúc đức sau những nghĩa cử cao đẹp nàng đã làm.