1. Mở bài :

- Giới thiệu đoạn trích và nhân vật bé Hồng

+ Năm 1937, trong bài thơ " Mồ côi", Tố Hữu có viết :

" Con chim non rũ cánh

 Đi tìm tổ bơ vơ

 Quanh nẻo rừng hiu quạnh

 Lướt mướt dưới dòng mưa..."

- Một năm sau trên tuần báo" Ngày nay", hồi ký " Những ngày thơ ấu" của Nguyên Hồng ra mắt bạn đọc. Nhân vật bé Hồng trong đoạn trích " Trong lòng mẹ" của hồi ký cũng là một " con chim non rã cánh", Hồng đã có một tuổi thơ đầy dữ dội, sóng gió nhưng tình thương mẹ vẫn luôn hiện hữu trong em.

2. Thân bài:

a. Tuổi thơ sóng gió của bé Hồng :

- Đọc " Trong lòng mẹ " ta bắt gặp một bé Hồng rất đáng thương, đáng yêu, trong đau khổ, trái tim yêu thương của em vẫn dành cho người mẹ một cách trọn vẹn.

- Bố nghiện ngập, gia đình sa sút trở nên bần cùng. Bố chết chưa đoạn tang, người mẹ trẻ lại đi tha hương cầu thực. Bé Hồng sống bơ vơ trong sự ghẻ lạnh của họ hàng hai bên nội và cô .

- Sống trong cảnh ăn cơm chực gia đình bên nội, Hồng còn bị người cô nói xấu mẹ mình ngay trước mặt. Mẫn cảm và thông minh, bé Hồng đã phát hiện ra " những ý nghĩa cay độc trong giọng nói và trên nét mặt khi cười rất kịch" của bà cô tàn nhẫn. Bà cô cố ý gieo vào lòng ngây thơ của em " những hoài nghi" để em "khinh miệt và ruồng rẫy mẹ".

- Bao nhiêu nước mắt của bé Hồng đã chảy xuống trước những lời cay độc của bà cô: "Mợ mày phát tài lắm..." , " vào mà thăm em bé chứ", mợ mày " ngồi cho con bú ở bên rổ bóng đèn...ăn vận rách rưới, mặt mày xanh bủng, người gầy rạc đi...", gặp người quen thì "quay đi, lấy nón che"... Mỗi lời nói và giọng cười của bà cô đã làm cho bé Hồng vô cùng đau đớn, tủi nhục. Lúc thì em " cúi đầu xuống đất", lòng  "thắt lại ", khóe mắt " cay cay". Lúc thì nước mắt "ròng ròng rớt xuống hai bên mép rồi chan hòa đầm đìa ở cằm và ở cổ". Có lúc, cổ họng em " nghẹn ứ khóc không ra tiếng".

b. Tình yêu thương mẹ vô bờ bến :

- Mặc dù đã non một năm, mẹ không gửi cho một lá thư, không một lời nhắn hỏi thăm, không gửi cho con một đồng quà nào, nhưng trái tim của em đối với người mẹ đau khổ vẫn trọn vẹn. Trước những " rắp tâm tanh bẩn " của bà cô, bé Hồng quyết không để những " rắp tâm " đó xâm phạm đến " tình thương yêu và lòng kính mến mẹ".

- Bé rất thông cảm và thấu hiểu cho mẹ. Em không trách mẹ lấy một người khác khi chưa hết đoạn tang cha, mà em căm ghét và ghê tởm những cổ tục đã đày đọa mẹ: " Giá những cổ tục đã đày đọa mẹ tôi là một vật như hòn đá hay cục thủy tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyết vồ ngay lấy mà cắn, mà nhai, mà nghiến cho kì nát vụn mới thôi".

- Những giọt nước mắt phần đầu đoạn trích chứa chan biết bao tình yêu thương mẹ- một người mẹ đau khổ và đôn hậu.

- Tình yêu thương mẹ cũng được thể hiện ở phần cuối đoạn trích đó là niềm sung sướng của bé Hồng khi được gặp lại mẹ sau tháng ngay xa cách. Thương yêu mẹ nhiều, nhớ mẹ lắm nên Hồng mới có linh cảm đặc biệt khi " chợt thấy thoáng một bóng người ngồi trên xe kéo giống mẹ "mình, liền chạy theo gọi rối rít:" Mợ ơi! Mợ ơi! Mợ ơi!"... Nỗi khát khao gặp mẹ của bé Hồng như người bộ hành giữa sa mạc khao khát" một dòng nước trong suốt chảy dưới bóng râm".. Xe chạy chầm chậm. Mẹ cầm nón vẫy con. Con chạy kịp, thở hồng hộc, trán đẫm mồ hôi. Vui sướng cảm động, con trèo lên xe mà" ríu cả chân lại ". Mẹ kéo tay con, xoa đầu con, con" nức nở", mẹ cũng " sụt sùi". Đã bao lâu rồi bé Hồng lại được nghe lời yêu thương của mẹ" Con nín đi! Mợ đã về với các con rồi mà". Bao cử chỉ thân thương trìu mến hòa quyện tình mẹ con. Mẹ xốc nách con lên xe rồi lấy vạt áo nâu lau nước mắt cho con.Con ngắm nhìn gương mặt mẹ. Mẹ " không còm cõi xơ xác" như người cô đã nói. Gương mặt mẹ vẫn" tươi sáng", "đôi mắt mẹ trong, nước da mịn làm nổi bật màu hồng của hai gò má". Một mùi " thơm tho lạ thường" phả ra từ quần áo, từ hơi thở khuôn miệng xinh xắn nhai trầu của mẹ. Con vô cùng sung sướng được " đầu ngả vào cánh tay mẹ.. thấy những cảm giác ấm áp đã bao lâu mất đi bỗng lại mơn man khắp da thịt mình".

- Từ miêu tả cụ thể những chi tiết, tình tiết của hai mẹ con gặp lại nhau sau một năm dài xa cách, bé Hồng với tâm hồn trong sáng, ngây thơ và giàu lòng hiếu thảo, em đã thổ lộ niềm vui sướng, hạnh phúc của đứa con được sống trong lòng mẹ:" Phải bé lại và lăn vào lòng một người mẹ, áp mặt vào bầu sữa nóng của người mẹ....êm dịu vô cùng". Sự êm dịu ấy đã khơi nguồn từ tình mẫu tử bao la. Câu nói ấy của bé Hồng đã đem đến cho ta nhiều chân cảm. Bé Hồng hiếu thảo, rất yêu thương người mẹ của mình nên mới có những cảm nhận tinh tế như vậy về mẹ

c. Liên hệ:

Hình ảnh nhân vật bé Hồng ta cũng sẽ từng bắt gặp trong cuộc sống, đó là những em bé mồ côi hay không được sống dưới mái ấm gia đình trọn vẹn,... Đó đều là những cảnh ngộ cần được sự san sẻ, yêu thương, quan tâm từ cộng đồng, từ những trái tim nhân ái bởi "cho đi cũng là nhận lại".

Đã biết bao bài thơ, bài văn nói về mẹ, nói về những tình cảm thân thiết nhất của mẹ dành cho con. Ôi! Mẹ kính yêu của con. Không có một nhà văn nào, lời bài hát nào có thể sánh được tình cảm của mẹ. Nếu có một ông Tiên hiện ra và ban cho con một điều ước, con sẽ ước rằng: "Mẹ sẽ sống mãi mãi trên cõi đời này, luôn đi với con và sát cánh mãi mãi bên con". Giá như điều đó trở thành sự thật, dù có phải chờ đợi thật lâu thì con vẫn hy vọng mong ước đổ sẽ trở thành sự thật.

Lòng mẹ bao la như biển Thái Bình dạt dào. Tình mẹ tha thiết như dòng suối hiền ngọt ngào.

Con không biết hết được những câu thơ, bài hát nói về mẹ, nhưng con vẫn hiểu rằng, mẹ là tất cả. Tình mẹ được so sánh với Biển Thái Bình, nhưng trong tâm trí mỗi người, mẹ còn hơn cả biển Thái Bình rộng lớn, bao la, ngút ngàn ấy. Con yêu mẹ nhiều lắm, nhiều hơn cả chân trời vô tận không biết đâu là bến bờ. Và tình cảm của con sẽ không bao giờ thay đổi, mãi mãi và mãi mãi.

Mẹ tần tảo nuôi con từng ngày từng giờ. Nhớ dáng hôm nào mẹ lặng lẽ đưa theo con ra chợ bán rau, rồi đến tối mịt mới đưa con về nhà. Hay cả những lần mẹ chơi với con vui vẻ, sung sướng biết nhường nào, giờ đây chỉ còn là ký ức. Khi con đã lớn khôn, con đã hiểu được trong niềm vui sướng ấy, mẹ có biết bao nhiêu nhọc nhằn, vất vả hằn trên vầng trán cao cao. Và mẹ đã kìm nén nước mắt để cho con được nở nụ cười ngây thơ, tinh nghịch như bao đứa trẻ khác. Mẹ đã che chở cho con đến khi trưởng thành, nuôi con lớn khôn để mong một ngày, con sẽ có ích cho xã hội. Mẹ ơi! Ngày đó không còn xa nữa đâu! Con hứa sẽ không phụ công sinh dưỡng của mẹ.

Con biết mẹ tưởng rằng con đã quên ký ức xa xưa vì con còn bé, nhưng con không hề quên. Người dạy con nói: tiếng đầu tiên là mẹ, người dắt con chập chững bước những bước đi đầu tiên cũng là mẹ. Mẹ sưởi ấm cho con khi gió mùa đông bắc tràn về, quạt mát cho con khi mùa hè nóng nực tràn đến, con đều khắc ghi từng kỷ niệm trong lòng. Lời ru của mẹ êm đềm như dòng suối chảy, thướt tha như gió mùa thu, đưa con đi đến những miền cổ tích xa xưa. Ngay cả đến khi con lớn, mẹ vẫn luôn sát cánh bên con; cùng con đi trên những chặng đường học gian nan. Mẹ là ánh nắng mặt trời lấp lánh rọi sáng cho con trên con đường đầy khoảng trống phía trước, sưởi ấm cho con qua con đường khó khăn ấy.

Con hiểu mỗi bước đi của con đểu khắc ghi những tình cảm thiết tha, êm đềm của mẹ.