Quốc tế III được thành lập ngày 2/3/1919 tại Mátxcơva (Liên Xô). Trong 24 năm hoạt động, với bảy kỳ Đại hội, Quốc tế III đã có nhiều đóng góp to lớn, chỉ đạo phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc với nhiều nội dung, vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác ở từng loại hình cách mạng các nước khác nhau.

Quốc tế III đã có sự tác động, chỉ đạo, giúp đỡ hết sức to lớn với phong trào đấu tranh cách mạng ở các nước thuộc địa nói chung, với cách mạng Việt Nam nói riêng.

Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 ở Việt Nam gắn liền với vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam - một thành viên của Quốc tế III, nhân tố có tính quyết định. Có thể khẳng định sự tác động của Quốc tế III với thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 ở Việt Nam trên một số nội dung sau:

Thứ nhất, Quốc tế III định hướng về con đường cứu nước, giải phóng dân tộc; giúp đỡ, tạo điều kiện và môi trường thuận lợi truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin vào Việt Nam, thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam.

Việc Quốc tế III xác định đúng đắn vấn đề dân tộc, thuộc địa, bổ sung khẩu hiệu của C.Mác và Ph.Ăngghen đề ra trong Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản “vô sản tất cả các nước liên hiệp lại” bằng khẩu hiệu “vô sản tất cả các nước và các dân tộc bị áp bức đoàn kết lại”; thông qua Sơ thảo lần thứ nhất Luận cương về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địado V.I.Lênin khởi thảo và các “điều kiện gia nhập Quốc tế Cộng sản”; coi cách mạng giải phóng dân tộc là một bộ phận không thể tách rời của cách mạng vô sản tại Đại hội lần thứ II của Quốc tế III có một ý nghĩa vô cùng lớn lao không chỉ đối với phong trào cách mạng giải phóng dân tộc nói chung mà đặc biệt có ý nghĩa thức tỉnh và định hướng đối với cách mạng Việt Nam.

Trước khi Quốc tế III thành lập, phong trào cách mạng giải phóng dân tộc Việt Nam phát triển mạnh mẽ. Nhiều nhân sĩ, trí thức, sĩ phu yêu nước đã anh dũng, mưu lược trong tập hợp lực lượng ở trong nước để đấu tranh chống Pháp và đi ra nước ngoài “cầu viện”, tìm chỗ dựa. Các xu hướng giải phóng dân tộc theo lập trường dân chủ tư sản, theo xu hướng quân chủ lập hiến và theo con đường cách mạng vô sản đã xuất hiện. Tuy nhiên, việc cứu nước và giải phóng dân tộc theo con đường nào thì vẫn chưa được xác định rõ ràng. Trong khi phải đối phó với một kẻ thù hùng mạnh hơn, có kinh nghiệm xâm lược đã được tổng kết, có tiềm lực kinh tế - quân sự và có cả sự liên kết quốc tế của các nước đế quốc thực dân thì sự thiếu liên kết, thậm chí chia rẽ bởi những khuynh hướng khác nhau trong phong trào giải phóng dân tộc, sự thiếu liên hệ quốc tế, định hướng tư tưởng đã dẫn đến thất bại.

Việc Quốc tế III coi vấn đề dân tộc, thuộc địa, vấn đề tăng cường lãnh đạo chỉ đạo giúp đỡ toàn diện, phối hợp hành động giữa cách mạng chính quốc với cách mạng thuộc địa là một trong những nhiệm vụ quan trọng bậc nhất, nằm ở vị trí trung tâm chú ý của Quốc tế Cộng sản đã định hướng cho các lực lượng yêu nước và cách mạng Việt Nam, đoàn kết họ lại với nhau để tìm ra một con đường cứu nước giải phóng dân tộc Việt Nam, thoát khỏi tư tưởng đi tìm chỗ dựa của những người yêu nước đương thời. Hồ Chí Minh chú trọng nghiên cứu kỹ những văn kiện cơ bản và tư tưởng chỉ đạo của Quốc tế Cộng sản đối với cách mạng nước ta, đặc biệt đánh giá cao những tư tưởng vĩ đại của V.I.Lênin trong Luận cương về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa, coi đó là “chiếc cẩm nang thần kỳ” là “con đường” giải phóng cho chúng ta, chấm dứt tình trạng bế tắc về đường lối cứu nước ở Việt Nam.

Tìm thấy con đường cứu nước giải phóng dân tộc theo con đường cách mạng vô sản là cực kỳ quan trọng nhưng để biến đường lối đó thành hiện thực phải trải qua một công tác tổ chức thực hiện lâu dài, phải có những điều kiện và biện pháp cụ thể.

Quốc tế III đã tạo ra môi trường hoạt động quốc tế thuận lợi giúp đỡ Nguyễn Ái Quốc và những người yêu nước Việt Nam trong việc truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin vào phong trào công nhân và phong trào yêu nước, nghiên cứu khảo sát thực tế, học tập kinh nghiệm của các đảng, các phong trào, tạo diễn đàn đấu tranh để các đảng cộng sản ở chính quốc quan tâm đúng mức đến việc giúp đỡ cách mạng thuộc địa.

Quốc tế Cộng sản đã giao nhiệm vụ cho