Mâu thuẫn giữa trang bị kiến thức với phát triển phẩm chất, năng lực của học sinh. Dự thảo Báo cáo chính trị nêu rõ: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ và đồng bộ các yếu tố cơ bản của giáo dục, đào tạo theo hướng coi trọng phát triển phẩm chất, năng lực của người học”. Quan điểm này xuất phát từ thực trạng nền giáo dục Việt Nam là chỉ tập trung trang bị kiến thức cho học sinh, chưa chú ý phát triển phẩm chất, năng lực. Trong giáo dục, để phát triển phẩm chất, năng lực của học sinh phải trên cơ sở trang bị kiến thức. Nhưng do phương pháp giáo dục lạc hậu hiện nay nên việc trang bị kiến thức đang có sự mâu thuẫn với phát triển phẩm chất, năng lực. Ví dụ, giáo dục lòng yêu nước và tinh thần tự hào dân tộc cho học sinh là một yêu cầu để nâng cao phẩm chất. Nhưng với phương pháp dạy lịch sử như hiện nay cộng với việc đưa môn này vào tự chọn trong thi cử làm cho học sinh ngày càng ít hiểu biết về truyền thống dân tộc, khó nâng cao tinh thần yêu nước.
Với các môn học khác, do cách dạy nhồi nhét kiến thức cho học sinh nên không gắn với quá trình hình thành nhân cách, không tạo điều kiện để phát triển phẩm chất, năng lực. Mâu thuẫn giữa trang bị kiến thức với phát triển phẩm chất, năng lực biểu hiện dưới nhiều dạng như: chỉ học lý thuyết mà không rèn luyện kỹ năng thực hành; “học tủ” những môn dự thi, không học các môn khác; chạy theo các môn học tự nhiên, không thích học các môn xã hội, đặc biệt là môn sử; dạy học theo kiểu “đọc chép” không kích thích tư duy độc lập của học sinh. Tình trạng học thêm, học quá tải, học không có thời gian để vui chơi giải trí... làm cho học sinh không phát triển được trí tuệ và nhân cách. Nhìn bề ngoài, học sinh được trang bị rất nhiều kiến thức nhưng thực chất bên trong không tạo nền tảng để phát triển phẩm chất, năng lực. Để khắc phục mâu thuẫn này phải cải cách triệt để phương pháp giáo dục lạc hậu hiện nay, áp dụng các phương pháp giáo dục tiên tiến gắn việc trang bị kiến thức với phát triển phẩm chất, năng lực.