Cả hai bài thơ “Qua đèo Ngang” và “Bạn đến chơi nhà” đều kết thúc bằng cụm từ “ta với ta”. Nhưng mỗi bài thơ lại mang một ý nghĩa riêng.

Trong bài “Qua Đèo Ngang” cụm từ “ta với ta” biểu hiện nỗi cô đơn sâu sắc của nhà thơ, mang một nỗi niềm riêng. “Một mảnh tình riêng” giữa cảnh trời cao đất rộng, trước thiên nhiên hoang sơ, vắng vẻ. “Ta” ở đây chỉ cùng một người, chỉ chủ thể trữ tình hay chính là tác giả. Còn “ta với ta” trong câu thơ của Nguyễn Khuyến là sự đồng cảm, đồng điệu của hai người bạn. “Ta” là tác giả, là người bạn hoặc cũng có thể là mình cũng là bạn.

“Ta với ta” của bài thơ Bạn đến chơi nhà của Nguyễn Khuyến là nhằm muốn diễn tả tình bạn đẹp đẽ, không màng đến vật chất:

“Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.
Đầu trò tiếp khách, trầu không có
Bác đến chơi đây ta với ta”

Khi mà nhà gặp phải cảnh nghèo khó mà bạn đến chơi. Không có gì để tiếp đãi bạn, đến miếng trầu là thứ giản dị nhất cũng không có. Cuối cùng chỉ có những câu trò chuyện giữa hai người bạn với nhau. Qua đó có thể thấy được tình bạn khăng khít của nhà thơ - một tình bạn tri âm, tri kỷ.

Ngược lại, trong bài thơ “Qua đèo Ngang” cụm từ ấy lại chỉ có một mình tác giả mà thôi.

“Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc,
Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia.
Dừng chân đứng lại trời, non, nước,
Một mảnh tình riêng, ta với ta”

Chỉ với bốn câu thơ cuối đã thể hiện nỗi lòng của nhà thơ khi nhìn ở hiện tại chỉ còn một mình trong khoảng không gian lớn bao la. Bốn chữ "dừng chân nghỉ lại" cũng đã khiến người đọc cảm thấy da diết, bồn chồn đến não nề. Cảnh trời nước mênh mông, vô tận nhưng con người thì bé nhỏ khiến cho tác giả thấy mình lạc lõng và không một nơi bấu víu. Đất trời rộng lớn, tác giả chỉ cảm thấy còn "một mảnh tình riêng". Và cái mảnh tình con con ấy cũng chỉ có "ta với ta". Nỗi buồn dường như trở nên cực độ, buồn thấu tận tâm can, buồn nghiêng ngả trời đất. Một mình đối diện với chính mình khiến nhà thơ thấm thía sự cô đơn trước khung cảnh thiên nhiên trời đất mênh mông hoang vắng nơi xứ lạ. Nhưng nó cũng đã thể hiện sự nhỏ bé, thưa thớt của con người trước thiên nhiên rộng lớn, hoang sơ, heo hút chốn đèo Ngang.

Chỉ với một cụm từ “ta với ta” nhưng đã khiến cho người đọc thấu hiểu được tâm trạng của hai nhà thơ.