Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ

 Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà”.

Đã vẽ nên một bức tranh băng tâm trạng của con người, đó là niềm say mê cảnh thiên nhiên và nỗi lo việc nước. Hai nét tâm trạng ấy thống nhất hoà hợp trong con người của Bác. Điều đó được thể hiện rõ nét ở câu thơ thứ ba: “Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ”. Tác giả đã thế hiện sự rung động, niềm say mê trước vẻ đẹp của đêm trăng giữa núi rừng Việt Bắc. Cao hơn nữa, câu thơ thứ tư đã mở ra một bất ngờ về vẻ đẹp trong chiều sâu tâm hồn của Bác. Người thao thức chưa ngủ đâu chĩ vì cảnh đẹp đêm trăng mà cơ bản là do người nghĩ cho vận mệnh của dân tộc. Hoặc cũng có thể hiểu: chính vì thao thức tới canh khuya đề lo nghĩ việc nước mà Người đã thưởng thức đựơc những cảnh đẹp tuyệt diệu của núi rừng.

Điệp ngữ “chưa ngủ” đặt ở cuối câu thứ ba và đầu câu thứ tư là một bản lề mở ra hai phía của tâm trạng trong một con người- Hồ Chí Minh. Tóm lại hai câu cuối của bài thơ Cảnh khuya đã bộc lộ vẻ đẹp và chiều sâu tâm hồn của tác giả – vị lãnh tụ cách mạng vĩ đại của dân tộc.