Bài 1: Đọc đoạn văn của Ngô Quân Miện trong bài tập 1 SGK- tr 28 và trả lời câu hỏi:
- Tác giả đã quan sát và lựa chọn những hình ảnh đặc sắc và tiêu biểu nào?
- Cho các từ ngữ sau đây: gương bầu dục, mảnh kính, cong cong, uốn, lấp ló, xám xịt, cổ kính, xanh um, xanh biếc. Hãy lựa chọn năm từ ngữ thích hợp để điền vào các ô trống từ 1 - 5 trong ngoặc.
Trả lời:
* Tác giả đã quan sát và lựa chọn được những hình ảnh tiêu biểu, đặc sắc, đó là:
- Mặt hồ... sáng long lanh
- Cầu Thê Húc màu son...
- Đền Ngọc Sơn, gốc đa già, rễ lá xum xuê.
- Tháp rùa xây trên gò đất giữa hồ.
* Đoạn văn sau khi điền lại như sau:
Nhà tôi ở cách hồ Gươm không xa. Từ trên gác cao nhìn xuống, hồ như một chiếc gương bầu dục lớn, sáng long lanh.
Cầu Thê Húc màu son, cong cong như con tôm dẫn vào đền Ngọc Sơn. Mái đền láp ló bên gốc đa già, rễ lá xum xuê. Xa một chút là Tháp Rùa, tường rêu cổ kính, xây trên gò đất giữa hồ, cỏ mọc xanh um.
Bài 2: Đọc đoạn văn của Tô Hoài trong bài tập 2 SGK, và cho biết: những hình ảnh tiêu biểu và đặc sắc nào đã làm nổi bật một chú Dế có thân hình đẹp, cường tráng nhưng tính tình rất ương bướng, kiêu căng.
Trả lởi:
Những hình ảnh tiêu biểu và đặc sắc về chú Dế:
- Rung rinh, bóng mỡ.
- Đầu to nổi từng tảng.
- Răng đen nhánh, nhai ngoàm ngoạp.
- Trịnh trọng, khoan thai vuốt râu và lấy làm hãnh diện lắm.
- Râu dài, rất hùng tráng.
Bài 3: Em hãy quan sát và ghi chép lại những đặc điểm ngôi nhà hoặc căn phòng em ở. Trong những đặc điểm đó, đặc điểm nào là nổi bật nhất?
Trả lời:
Có thể nêu những điểm nổi bật vé căn phòng hoặc ngôi nhà như:
- Ngôi nhà ba gian xây mái chảy
- Đầu hồi có khắc hình rồng
- Cánh cửa bằng gỗ lim sơn màu nâu ...
Bài 4: Nếu tả lại quang cảnh một buổi sáng trên quẻ hương em thì em sẽ liên tưởng và so sánh các hình ảnh, sự vật sau đây với những gì?
- Mặt trời
- Bầu trời
- Những hàng cây
- Núi (đồi)
- Những ngôi nhà đẹp
Trả lời:
Có thể so sánh như sau:
- Mặt trời như một chiếc mâm lửa
- Bầu trời trong sáng mát mẻ như một que kem
- Những hàng cây như những hàng quàn
- Núi như chiếc bút úp khổng lồ ...
Bài 5: Hãy viết một đoạn văn tả quang cảnh một dòng sông, hay khu rừng mà em có dịp quan sát.
Trả lời:
Tham khảo đoạn văn:
Nhà em nằm bên bờ sông Mã, con sông đã gắn biết bao kỉ niệm với tuổi thơ của em. Mỗi buổi sớm mùa thu thức dậy, màu nước sông trong xanh khiến con người có cảm giác dễ chịu vô cùng. Mặt nước tĩnh lặng, chảy êm đềm, thỉnh thoảng có tiếng tí tách của những chú tôm vọt lên mặt nước. Con sông uốn khúc, bao quanh làng. Bên bờ bắc, luỹ tre xanh ngả mình soi bóng xuống mặt gương khổng lồ. Ánh nắng ung linh toả sắc vàng cả dòng sông.
Bài 6: Qua đoạn văn dưới đây, em rút ra được điều gì về quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả?
Một trăm cây bạch dương giống nhau cả trăm, một trăm ánh lửa giống nhau cá trăm. Mới nhìn tưởng thế, nhưng nhìn kĩ thì thân cây bạch dương nào cũng khác nhau, ngọn lửa nào cũng khác nhau. Trong đời ta gặp bao nhiêu người, phải thấy là mỗi người mỗi khác nhau không một ai giống ai.
(Tô Hoài, Một số kinh nghiệm viết vân miêu tả, NXB Giáo dục, 1997)
Trả lời:
Quan sát những sự vật giống nhau, đôi khi ta cứ nghĩ chúng chẳng có điểm gì khác cả. Nhưng thực không phải thế, tạo hoá đã sinh ra mỗi sự vật (và cả con người nữa) là bao giờ cũng cho chúng những nét riêng. Vì thế, để miêu tả hay phải quan sát thật là tỉ mỉ. Có quan sát tinh tế và tỉ mỉ thì mới miêu tả đúng đối tượng và có những so sánh và liên tưởng độc đáo và giá trị được.

Con sông Hồng chảy qua quê hương em, giữa các bãi mía, bờ dâu xanh ngắt. Mặt sông thường đỏ như màu gạch non nên mới mang tên là sông Hồng. Dòng sông đẹp như một dải lụa đào vắt ngang lên tấm áo màu xanh của đồng bằng Bắc Bộ. Con sông này đã gắn liền với thời thơ ấu của chúng em. Em và con sông đã trở nên thân thiết. Con sông này đã gắn liền với thời thơ ấu của chúng em
Những buổi sáng đẹp trời, con sông Hồng mới nhộn nhịp làm sao. Từng đoàn thuyền đánh cá giong buồm thả lưới trắng xóa cả mặt sông. Tiếng hò, tiếng hát vạng lên. Trên sông tấp nập những đoàn thuyền đi lại như mắc cửi. Hai bên bờ, trên lá cỏ non còn đọng lại những hạt sương đêm như những hạt ngọc bé xíu long lanh, cỏ còn đẫm ướt sương mai mà các bà, các chị xã viên đã ra tỉa bắp, hái dâu. Bình minh chan hòa trên mặt sông.
Buổi trưa, trẻ em rủ nhau ra vùng vẫy, tắm rửa. Gác em té nước vào nhau cười như nắc nẻ. Chúng lặn hụp khéo léo như những con cá heo. Sông ôm chúng vào lòng, ôm lấy những đứa trẻ hồn nhiên, vui tươi và nghịch ngợm ấy. Sông dịu dàng với chúng như một bà mẹ đối với đàn con. Những cụ già râu tóc bạc phơ dắt đàn cháu ra sông tắm rửa. Những bà mẹ tất bật mang quần áo, chiếu màn ra giặt giũ. Những chiều hè hay những buổi tối sáng trăng, em và các bạn bơi thuyền lênh đênh trên mặt sông câu cá, cất vó hoặc nằm trên sạp thuyền ca hát, ngâm thơ cho nhau nghe. Buổi tối dưới trăng, em và chúng bạn bơi thuyền ra giữa sông, buông chèo rồi mặc cho nó trôi lênh đênh. Sóng vỗ ì oạp vào mạn thuyền như hát cho chúng em nghe, ru cho chúng em ngủ. Gió mát, trăng sáng, trời nước mênh mông, chúng em thiếp đi lúc nào không biết. Thuyền lênh đênh trên sông nước, trôi dạt vào bờ dâu, bãi cỏ. Sáng dậy, mọi người đều ngơ ngác, không hiểu mình lạc vào đâu và bắt đầu chèo thuyền ngược lại về nhà. Dòng sông Hồng êm ả chảy xuôi. Mọi người đều say sưa ngắm nhìn mặt sông một cách thích thú. Hai bên sông là những thảm cỏ xanh rờn. Chỗ kia là một chiếc tàu địch bị bắn cháy hồi Pháp thuộc, dấu tích còn để lại đến ngày nay. Mọi người vừa chèo vừa ngắm cảnh, chẳng mấy chốc thuyền đã về đến bến.
Dòng sông Hồng này đã để lại trong em những kỉ niệm êm đềm. Nhớ ngày nào em mới lên ba, mẹ dắt ra sông tắm. Em sợ và hét lên, mếu máo khóc. Hồi em học lớp Một, em đã để lại ở con sông này một kỉ niệm khó quên. Hồi đó, em chưa biết bơi, các bạn rủ ra sông tắm, Chúng em đùa nghịch ở ngay cạnh bờ chứ không dám ra xa. Chiếc nón “tốt đỏ” mà mẹ mua cho sáng nay chưa có quai, em đội lủng liểng trên đầu bị gió thổi trôi ra giữa sông. Em hốt hoảng vội nhào ra nắm lấy nhưng không kịp nữa rồi. Nón trôi ra xa lắm không thế nào lấv lại được. Tiếc quá, em nhào ra, hẫng chân, chới với giữa sông. Lũ bạn em đều không ai biết bơi kêu cứu toáng lên. Vừa lúc ấy, thầy giáo em đi qua, thấy chỏm tóc em bập bềnh trên mặt nước, bèn nhảy xuống vớt em lên. Thầy nắm chỏm tóc kéo vào đến chỗ cạn rồi bế thốc em chạy lên bờ. Thầy dốc người em lên rồi làm hô hấp nhân tạo. Mãi một lúc sau, em mới tỉnh (nghe các bạn kể lại). Thầy bế em về nhà. Về đến nhà, bố mẹ em đưa em đến trạm xá. Hái ngay sau em về và lại cùng các bạn ra sông tắm như ngày nào. Dòng sông mát lạnh vỗ về em như là xin lỗi em thì phải. Dòng sông ơi! Sông không có lỗi gì đâu. Chính ta mới là người có lỗi đấy, sông ạ!
Ôi dòng sông! Dòng sông của quê hương, của đất nước, dòng sông đẹp dịu dàng khi những ngày nắng dịu, sông trắng xóa những đợt mưa rào mùa hạ, sông đỏ ngầu, ầm ầm chảy xiết khi nước lũ tràn về. Con sông Hồng quê hương tôi là thế đấy.