Có nhiều cách để phân loại ma túy. Sau đây là ba cách thường được sử dụng: phân loại theo luật pháp, phân loại theo tác dụng và phân loại dựa theo nguồn gốc sản sinh.
1. Phân loại theo luật pháp: Luật pháp chia ma túy làm hai nhóm: hợp pháp và bất hợp pháp.

Ma túy hợp pháp
Những loại ma túy hợp pháp thông dụng:
- Rượu, bia
- Ni-cô-tin (thuốc lá)
- Ca-phê-in
- Thuốc bác sĩ cho toa như thuốc ngủ an thần (sedative-hypnotics) gồm có: Ben-zô-đai-a-zê-pin (Benzodiazepines) như Serepax, Valium, Librium...
- Một số dược phẩm trong nhóm amphetamies nhưdexamphetamine, methylphenidate, phentermine...Ghi chú: Tuy nhiên có một vài giới hạn đối với một số thuốc hợp pháp. Những loại này có thể trở thành bất hợp pháp, ví dụ như việc thiếu niên dưới 18 tuổi mua rượu bia hay thuốc lá là bất hợp pháp. Những loại thuốc trị bệnh cũng có thể trở thành bất hợp pháp nếu mua qua bạn bè, chợ đen hay mua không có toa bác sĩ.

Ma túy bất hợp pháp
Những loại ma túy được xem là bất hợp pháp tại Úc gồm có:
- Cần sa (Cannabis)
- Bạch phiến (Heroin)
- Các loại gây ảo giác (Hallucinogens/Psychedelics): LSD, DMT, Psilocybin, Psilocin, Mescaline, DOM (STP), Phencyclidine or PCP, Ketamine...
- Cô-ken (Cocaine)
- Mê-tha-qua-lôn (Methaqualone) và những loại gây nghiện (narcotics) mua không có toa bác sĩ.
- Các loạiamphetamine bất hợp pháp nhưmethamphetamine, crystal methamphetamine....
 
2. Phân loại theo tác dụng
Phân loại theo tác dụng, ma túy được chia thành ba nhóm chính: kích thích, ức chế thần kinh và gây ảo giác:
Chất kích thích
Thuốc kích thích là thuốc có tác dụng làm tăng nhanh hoạt động của hệ thống thần kinh và nhiều bộ phận trong cơ thệ.Các loại thuốc kích thích bao gồm:
- Ni-cô-tin (nicotine) trong thuốc lá
- Cà-phê-in (caffeine) trong trà, cà phê, các loại nước tăng lực (energy drinks), sô-cô-la (chocolate), nước cô-ca cô-la (coke)
- Am-phê-ta-min và những loại thuốc cùng họ hoặc có công thức hoá học rất gần nhưDexamphetamine, Metamphetamine, Methylenedioxymethamphetamine (MDMA), Methylpheniate...
- Cô-ken – Cocaine
Chất ức chế
Ức chế là ngăn cản hoặc làm suy giảm hoạt động.Thuốc ức chế thần kinh có tác dụng làm suy giảm, làm chậm lại hoạt động của hệ thống thần kinh. Dưới đây là một số loại thuốc ức chế thần kinh có tác dụng gây nghiện:
1. Thuốc có tác dụng an thần, gây ngủ
- Rượu(ethanol): Bia, rượu chát, rượu mạnh...
- Benzô-đai-zê-pin (Benzodiazepines) là những thứ thuốc an thần loại nhẹ hoặc thuốc ngủ.Những loại Ben-zô thông dụng như Librium, Antenax, Valium, Propam,Mogadon, Dormicum, Nitepam, Alepam, Murelax, Serapax, Benzotran, Rivotril, Euhypnos, Normison, Temaze, Rohypnol...
2. Thuốc giảm đau thuộc nhóm á phiện
Thuốc phiện (opium), morphine, pethidine, codein, bạch phiến (heroin), methadone, buprenorphine...
3. Cần sa ở liều lượng nhẹ
4. Những ma túy dạng bốc hơi hoặc dạng hít
Xăng, thuốc chùi sơn, keo, dung dịch pha loãng sơn (paint thinner)...
Chất gây ảo giác
Thuốc gây ảo giác có tác dụng tạo ra ảo giác như thấy hoặc nghe những điều không có thực, thấy thời gian và không gian thay đổi, thấy sự vật chung quanh di chuyển hoặc thấy sự vật có màu sắc đậm hơn hay khác hơn bình thường. Các loại thuốc gây ảo giác gồm có:
- LSD (lysergic acid diethylamide)
- DMT (dimethyltryptamine)
- Psilocybin (magic mushroom)
- Psilocin (magic mushroom)
- Mescaline (peyote cactus)
- DOM hay STP (chất tổng hợp từ Mescaline)
- MDMA (ecstasy, thuốc lắc) ở liều lượng mạnh
- Phencyclidine or PCP (angel dust)-
 Ketamine- Cần sa ở liều lượng mạnh (marijuana, hash, hash oil)
3. Phân loại dựa theo nguồn gốc sản sinh thì các chất ma túy gồm có: Ma túy tự nhiên, ma túy bán tổng hợp và ma túy tổng hợp.
 
​Ma túy tự nhiên:
Ví dụ: thuốc phiện, cần sa… Đây là các chất ma túy có sẵn trong tự nhiên, là những ancaloit của một số loài thực vật như: cây thuốc phiện (cây anh túc, anh tử túc, a phiến ...), cây cần sa (còn gọi là bồ đà, cây gai dầu), cây cô ca...
Ma túy bán tổng hợp:
Ví dụ như hêroin
Ma túy tổng hợp:
Ví dụ như estasy,đá (hay là crystal meth), Morphine.
Các loại ma túy tổng hợp từ hóa chất độc hại thuốc nhóm amphetamin, ketamin, methaphetamin… Các chất ma túy tổng hợp thường độc hại hơn thuốc phiện 500 lần.
*) Ý Nghĩa của việc phân loại này:
- Biết được tính chất của từng loại trong quá trình sử dụng
- Nên sử dụng những loại thuốc nào được phép và không được phép, tránh vi phạm pháp luật
- Giúp nhà nước có thể quản lý được dễ dàng, tránh để tội phạm thực hiện hành vi buôn bán trái phép.