nghĩa vụ quân sự là một trong những trách nhiệm phải thực hiện của công dân về quốc phòng do luật pháp và luật cụ thể của nhà nước quy định (có nơi gọi là quân dịch, nói chung mang tính bắt buộc). Quy định tuổi, thời gian thực hiện nghĩa vụ quân sự ở các nước khác nhau, tuỳ theo yêu cầu quốc phòng, mục tiêu chính trị, trình độ thiết bị, vũ khí, trình độ kinh tế, dân trí, vv.