Bài 2:
Phân tích cái mới:
Tản Đà kế thừa thơ đường luật của thế hệ trước và ông cũng xuất sắc trong vai trò nhà Nho cuối cùng, đúng như nhận định của Xuân Diệu trong Công của thi sĩ Tản Đà: “Những vần thơ nhẹ nhàng, phất qua như gió, những câu ca có duyên, những đoạn phong dao mộc mạc, thi sĩ Tản Đà làm rất thuần thục, rất trong trẻo như hơi thở tự nhiên của phong cảnh Việt Nam. Thơ Tản Đà thực là thơ An Nam, cả đến những bài thất ngôn luật đường của ông cũng không chút gì gò gẫm khó khăn như thơ của các cụ nhà nho thuở trước.”
- Những năm 20 của thế kỉ XX, nền thơ ca Việt Nam có sự khủng hoảng đổi mới. Thể thơ Đường luật từng chiếm ưu thế lâu đời trên thi đàn không còn phù hợp với nhu cầu và thị hiếu của độc giả. Tản Đà là người một trong những nhà thơ thời trung – cận đại thành công khi tìm cách giảm bớt sợ ràng buộc khắt khe của thể thơ này bằng nhiều cách. Nỗ lực này đã đưa ông đến vị trí chủ soái của Đường luật khẩu ngữ thi. - Để phá vỡ tính quy phạm, uyên bác của thơ Đường luật, Tản Đà đã dùng nhiều động từ thay cho danh từ khiến cho thơ Đường luật của ông dễ đi vào tâm hồn độc giả:
Trời đẻ, trời nuông, trời phải dạy,
Dẫu rằng bé bỏng khéo kiêng khem.
(Vịnh cánh hoa đào)
Hay:
Một bức mành con coi ngán nỗi,
Một câu đối mảnh nghĩ dơ tuồng.
Một vầng trăng khuất đi mà đứng,
Một lá mảnh treo cuốn lại buông.
Ngồi hết đêm suông, suông chẳng hết,
Chùa ai xa điểm mấy hồi chuông.
(Đêm suông phủ vĩnh)
- Độc đáo nhất trong thơ Đường luật của Tản Đà là những chữ “mà” đứng đầu câu thơ thất ngôn: Con đường vô hạn vui chăng tá,
Mà hỡi dòng sông tiếng nước reo.
- Tản Đà còn đem nhạc điệu du dương, réo rắt của tâm hồn thay vào tính đăng đối, vần luật đầy khuôn phép của Đường thi. Thơ Đường luật thất ngôn bát cú hay tuyệt cú thường ngắt nhịp 4/3 hay 2/2/3. Ở Tản Đà, nhịp thơ rất uyển chuyển, nhiều câu phá vỡ khuôn nhịp cũ đồng thời có lối ngừng nghỉ tùy thuộc vào cảnh tình mang dụng ý nghệ thuật của tác giả:
Muốn nói chuyện chơi không có chuyện
Kìa/ đàn con sáo/ nó sang sông”
Câu đầu ngắt theo nhịp bình thường 4/3 của thơ Đường luật. Câu sau ngắt theo nhịp 4/1/1/1. Ba từ “cái, con, chồng” tạo thành ba nhịp, làm nổi bật gánh nặng gia đình đè lên vai cô gái, qua đó bộc lộ niềm cảm thương của Tản Đà đối với cô chài đánh cá.
Nhà thơ cũng đem vào thể loại này một trường từ vựng mới: khẩu ngữ, nhờ đó Đường luật của Tản Đà tự nhiên mà phóng khoáng:
Đầu ai sao tóc rối lung tung?
Chắc hẳn vì chưng nỗi tưởng chồng?
Ngoài việc giảm bớt lớp từ Hán việt trong thơ Đường, lựa chọn và ưu tiên sử dụng những lớp từ thuần Việt sinh động, tự nhiên, mang sắc thái bình dân, Tản Đà còn kết hợp Đường luật với những hình thức dân tộc. Ông cũng đã kế tục truyền thống trào lộng của văn học thông tục, sáng tác những vần thơ hồn nhiên, giòn giã, từ cái nhếch mép, mỉa mai nhẹ nhàng đến cái cười trào phúng cay độc đủ các cung bậc.

Bài 1:
Tiến thêm một bước nữa, nhà thơ muốn lên cung trăng và ở lại đó suốt đời chứ không phải chỉ lên chơi, vì hai câu kết đã nói rõ:
Rồi cứ mỗi năm rằm tháng tám,
Tựa nhau trông xuống thế gian cười.
Đây là tiếng cười, nhưng cười cái gì khi trông xuống “thế gian”? Cười cái bọn bon chen ở trần thế nơi ông đã sống những ngày đi về với những giấc mộng mà trong thực tế thì rất vất vả, gian truân. Hai câu thơ cuối không còn khoảng cách “chị” và “em” nữa, mà hầu như nhà thơ đã “bá vai” chị Hằng cười sảng khoái hả hê!
Nhiều bài thơ của Tản Đà có cái ngông! Trong bài thơ này cái ngông cũng thể hiện ở nhiều câu. Trước hết là cái ngông muôn làm thằng Cuội. Hình tượng thằng Cuội trong dân gian được xem như một con người xấu (nói dối như Cuội) thế mà nhà thơ lại không có cái điều đáng chê trách đó, vì muốn lên cung trăng! Cái ngông thứ hai là lúc đầu ông xưng hô “chị, em” cười với chị Hằng, nhưng sau đó lại lả lơi muốn kết thành “bầu, bạn”. Thật là khó hiểu hai chữ “bầu bạn”! Cái ngông thứ ba là lúc đầu ông chỉ muốn lên chơi, sau dần chuyển thành ý định ở lâu dài nơi cung quảng để mỗi năm đến rằm tháng tám “tựa nhau” trông xuống thế gian mà cười! “Tựa nhau” quả là một tư thế nam nữ có vẻ quá thần mật (nêu không muôn nói là suồng sã). Cái ngông cuối cùng là tiếng cười ngạo mạn, coi như dưới con mắt mình toàn chuyện nực cười.
Muốn làm thằng Cuội còn có ý nghĩa sâu xa khác là chán ghét cái xã hội hiện thời, mơ ước một cõi đời “Bồng Lai ngày tháng thanh nhàn”, nơi con người không còn vướng bận, lo lắng, bon chen nữa! Tuy vậy bài thơ không để lại một cảm giác nặng nề, bi quan mà gợi cho lòng ta một nỗi buồn man mác, trong sáng... Đó cũng là yếu tố tạo nên sức hấp dẫn của bài thơ.