Soạn bài: Những ngày đầu của nước Việt Nam mới

I. Tác giả & tác phẩm

1. Tác giả

Đại tướng Võ Nguyên Giáp (1911 – 2003) là một trong những nhà lãnh đạo kiệt xuất của cách mạng Việt Nam. Cuộc đời ông luôn song hành cùng những chặng đường lịch sử của dân tộc trpng thế kỉ XX.

2. Tác phẩm

Đoạn trích là chương XII của tập hồi kí Những năm tháng không thể nào quên.

II. Hướng dẫn soạn bài

Câu 1 (trang 210 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1):

Bố cục: bốn phần

   - Đoạn 1 (từ đầu đến ập vào miền Bắc): tư thế đứng hiên ngang của dân tộc thời chống Mĩ, hồi tưởng về giờ phút hiểm nghèo của nước Việt Nam mới.

   - Đoạn 2 (tiếp theo đến thêm trầm trọng): những khó khăn về mọi miền của đất nước.

   - Đoạn 3 (tiếp... ba trăm bảy mươi ki – lô – gam vàng): những biện pháp nỗ lực của Đảng, chính phủ, Hồ Chủ Tịch, nhân dân.

   - Đoạn 4 (còn lại): hình ảnh lãnh tụ Hồ Chí Minh.

Câu 2 (trang 210 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1):

Điểm nhìn hiện tại là bối cảnh đất nước năm 1970, thời điểm cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước đang diễn ra ác liệt, gay go.

Qua đó, tác giả muốn nhấn mạnh những khó khăn trong những ngày đầu của nước Việt Nam mới → nhấn mạnh và khẳng định sự nỗ lực, sáng suốt của Đảng, nhà nước đứng đầu là chủ tịch Hồ Chí Minh và nhân dân để vượt qua những khó khăn đó.

Câu 3 (trang 210 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1):

Những khó khăn, nguy nan của nước Việt Nam mới về mọi mặt:

   - Về chính trị: Nước Việt nam mới sinh nằm gữa bốn bề hùm sói. Đảng của giai cấp công nhân mới 15 tuổi, chính quyền cách mạng chưa được công nhận.

   - Về kinh tế:

       + Ở nông thôn ruộng đất bị bỏ hoang, lũ lụt, hạn hán. Hàng hóa khan hiếm vì các nhà máy hầu như không dùng được.

       + Tài chính: cạn kiệt, chưa phát hành được tiền Việt Nam, đời sống nhân dân thấp...

   - Về xã hội: dịch tả phát sinh, quân Tưởng vào đem theo dịch chấy rận, đời sống xã hội càng thêm khó khăn.

Câu 4 (trang 210 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1):

Đảng và chính phủ được sự ủng hộ của toàn dân đã có những quyết sách đúng đắn, sáng suốt để đưa đất nước vượt qua gian khổ:

   - Về chính trị:

       + Việc cấp bách đầu tiên là phải củng cố và giữ vững chính quyền cách mạng bằng việc mở cuộc tổng tuyển cử đầu tiên trong cả nước để bầu ra quốc dân đại hội.

       + Ra sắc lệnh tổ chức Hội đồng nhân dân và Ủy ban hành chính các cấp.

       + Công bố dự án hiến pháp cho toàn dân góp ý.

       + Kinh tế: giảm tô xóa nợ cho nông dân, phục hồi sản xuất, nâng cao đời sống mọi mặt cho công nhân, nâng cao năng lực tài chính cho đất nước.

   - Xã hội: Bác Hồ kêu gọi “diệt giặc đói, diệt giặc dốt, diệt giặc ngoại xâm”.

Câu 5 (trang 210 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1):

Hình ảnh tiêu biểu, gây ấn tượng sâu sắc nhất là hình ảnh Bác Hồ:

   - Bác là con người có trí tuệ sáng suốt, có ý chí sắt đá và nghị lực mạnh mẽ.

       + Là con người toàn tâm, toàn ý phục vụ nhân dân, đất nước.

   - Bác Hồ - hình ảnh tượng trưng cao đẹp nhất của dân, của cách mạng, của chính quyền mới, chế độ mới.

Câu 6 (trang 210 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1):

Nghệ thuật của đoạn trích:

   - Tác giả trần thuật mọi sự kiện từ điểm nhìn của một người đại diện cho bộ máy lao động Đảng và chính phủ.

   - Những sự kiện có tính chất khái quát, tổng hợp.

→ Tác phẩm như một cuốn biên niên sử của dân tộc.

Soạn bài: Những ngày đầu của nước Việt Nam mới (Võ Nguyên Giáp)

Câu 1: Bố cục (4 đoạn)

– Đoạn 1 (Từ đầu tới "ập vào miền Bắc"): Tư thế đứng hiên ngang của dân tộc thời chống Mĩ, thời gian hồi tưởng "giờ phút hiểm nghèo" của đất nước Việt Nam Mới.

– Đoạn 2 (Tiếp tới "thêm trầm trọng"): Những khó khăn mọi mặt của đất nước khó có thể vượt qua.

– Đoạn 3 (Tiếp tới "370 kg vàng"): Những biện pháp tích cực của chính quyền mới và quyết tâm vượt) qua mọi khó khăn, tinh thần của toàn Đảng.

– Đoạn 4 (Còn lại): Hình ảnh Bác Hồ là tượng trưng cho một chính thể mới, nhà nước mới: nhà nước của dân, do dân, vì dân.

Câu 2: Nêu điểm nhìn và những cảm nghĩ cụ thể của tác giả?

   Điểm nhìn hiện tại là bối cảnh đất nước năm 1970, thời điểm cuộc kháng chiến chống Mĩ đang diễn ra vô cùng gay go, ác liệt. So với 25 năm trước thì tuy khó khăn nhưng thế và lực của ta đã khác. Năm 1945 là "thời kì làm mưa, làm gió của chủ nghĩa đế quốc", "gần hai chục vạn quân Tưởng từ mấy ngả ập vào miền Bắc"; còn bây giờ (1970), "mỗi hành động kẻ cướp ... không tránh khỏi bị trừng phạt", mọi cách tô son trát phấn của đế quốc Mĩ với bọn ngụy quyền tay sai ở miền Nam đều "hoàn công vô ích". Năm 1945, nước Việt Nam chưa có tên trên bản đồ thế giới, cả Đông Dương khi đó mang tên Indo-China (vùng giáp giới Ấn Độ - Trung Quốc) thuộc Pháp; còn bây giờ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã là một nước tự do.

Câu 3:

   Nước Việt Nam vừa mới khai sinh đã phải đương đầu với bao khó khăn. Đảng phải hoạt động bí mật, các đảng viên đều công tác dưới danh nghĩa những cán bộ Việt Minh. Chính quyền cách mạng mới, "chưa được nước nào công nhận". Kinh tế hết sức khó khăn: Ruộng, đất vẫn trong tay địa chủ, bão lụt hạn hán liên miên, buôn bán đình trệ, hàng hóa khan hiếm, ngân khố chỉ còn một triệu bạc sách. Nạn thất nghiệm nhiều, nạn đói, dịch tả phát sinh trở lại.

   Tình thế "Ngàn cân treo sợi tóc" khi Pháp xâm lược ở Nam Bộ làm cho càng khó khăn, thách thức lớn.

Câu 4:

   Việc quan trọng trước hết là phải củng cố và giữ vững chính quyền cách mạng, giải tán chính quyền cũ (chính quyền của thực dân phong kiến) xây dựng bộ máy chính quyền mới, từ chính quyền cơ sở là Hội đồng nhân dân, Ủy ban hành chính đến Trung ương là Quốc dân đại hội, toàn dân đóng góp ý kiến cho dự án Hiến pháp, thi hành một số chính sách mới: địa chủ phải giảm tô 25%, xóa nợ cho nông dân, toàn dân tăng cường học chữ quốc ngữ, học tập thi cử đều miễn phí, động viên tinh thần đóng góp trong nhân dân, lập "Quỹ Độc lập", kêu gọi đồng bào hưởng ứng "Tuần lễ vàng". Nội lực của nước Việt Nam mới được nâng lên nhanh chóng.

Câu 5:

   Gây ấn tượng mạnh là hình ảnh Bác Hồ, người đứng đầu bộ máy lao động Đảng và Chính Phủ, người cầm lái con thuyền cách mạng vượt qua sóng to, gió lớn. Đại tướng Võ Nguyên Giáp cho thấy một nét đẹp sáng ngời và cao cả của bác là toàn tâm toàn ý vì dân, vì nước: "ở Người, mọi vấn đề, .... tình cảm". Để chính quyền mới còn tội tại và lớn mạnh dần. Bác chủ trương xây dựng "mối quan hệ .... nhân dân". Bác đề ra 3 mục tiêu quan trọng "diệt giặc đói, diệt ... ngoại xâm".

Câu 6: Nghệ thuật thể hiện hồi kí của đoạn trích:

- Tác giả chỉ kể lại những sự kiện lịch sử có tính khái quát tổng thể.

- Trong khi kể tác giả nêu cảm nghĩ, nhận xét, đánh giá.

   Đoạn hồi kí giống như những trang biên niên sử ghi lại những năm tháng không thể nào quên của đất nước.

Soạn bài: Những ngày đầu của nước Việt Nam mới (Võ Nguyên Giáp)

Câu 1: Bố cục (4 đoạn)

– Đoạn 1 (Từ đầu tới "ập vào miền Bắc"): Tư thế đứng hiên ngang của dân tộc thời chống Mĩ, thời gian hồi tưởng "giờ phút hiểm nghèo" của đất nước Việt Nam Mới.

– Đoạn 2 (Tiếp tới "thêm trầm trọng"): Những khó khăn mọi mặt của đất nước khó có thể vượt qua.

– Đoạn 3 (Tiếp tới "370 kg vàng"): Những biện pháp tích cực của chính quyền mới và quyết tâm vượt) qua mọi khó khăn, tinh thần của toàn Đảng.

– Đoạn 4 (Còn lại): Hình ảnh Bác Hồ là tượng trưng cho một chính thể mới, nhà nước mới: nhà nước của dân, do dân, vì dân.

Câu 2: Nêu điểm nhìn và những cảm nghĩ cụ thể của tác giả?

   Điểm nhìn hiện tại là bối cảnh đất nước năm 1970, thời điểm cuộc kháng chiến chống Mĩ đang diễn ra vô cùng gay go, ác liệt. So với 25 năm trước thì tuy khó khăn nhưng thế và lực của ta đã khác. Năm 1945 là "thời kì làm mưa, làm gió của chủ nghĩa đế quốc", "gần hai chục vạn quân Tưởng từ mấy ngả ập vào miền Bắc"; còn bây giờ (1970), "mỗi hành động kẻ cướp ... không tránh khỏi bị trừng phạt", mọi cách tô son trát phấn của đế quốc Mĩ với bọn ngụy quyền tay sai ở miền Nam đều "hoàn công vô ích". Năm 1945, nước Việt Nam chưa có tên trên bản đồ thế giới, cả Đông Dương khi đó mang tên Indo-China (vùng giáp giới Ấn Độ - Trung Quốc) thuộc Pháp; còn bây giờ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã là một nước tự do.

Câu 3:

   Nước Việt Nam vừa mới khai sinh đã phải đương đầu với bao khó khăn. Đảng phải hoạt động bí mật, các đảng viên đều công tác dưới danh nghĩa những cán bộ Việt Minh. Chính quyền cách mạng mới, "chưa được nước nào công nhận". Kinh tế hết sức khó khăn: Ruộng, đất vẫn trong tay địa chủ, bão lụt hạn hán liên miên, buôn bán đình trệ, hàng hóa khan hiếm, ngân khố chỉ còn một triệu bạc sách. Nạn thất nghiệm nhiều, nạn đói, dịch tả phát sinh trở lại.

   Tình thế "Ngàn cân treo sợi tóc" khi Pháp xâm lược ở Nam Bộ làm cho càng khó khăn, thách thức lớn.

Câu 4:

   Việc quan trọng trước hết là phải củng cố và giữ vững chính quyền cách mạng, giải tán chính quyền cũ (chính quyền của thực dân phong kiến) xây dựng bộ máy chính quyền mới, từ chính quyền cơ sở là Hội đồng nhân dân, Ủy ban hành chính đến Trung ương là Quốc dân đại hội, toàn dân đóng góp ý kiến cho dự án Hiến pháp, thi hành một số chính sách mới: địa chủ phải giảm tô 25%, xóa nợ cho nông dân, toàn dân tăng cường học chữ quốc ngữ, học tập thi cử đều miễn phí, động viên tinh thần đóng góp trong nhân dân, lập "Quỹ Độc lập", kêu gọi đồng bào hưởng ứng "Tuần lễ vàng". Nội lực của nước Việt Nam mới được nâng lên nhanh chóng.

Câu 5:

   Gây ấn tượng mạnh là hình ảnh Bác Hồ, người đứng đầu bộ máy lao động Đảng và Chính Phủ, người cầm lái con thuyền cách mạng vượt qua sóng to, gió lớn. Đại tướng Võ Nguyên Giáp cho thấy một nét đẹp sáng ngời và cao cả của bác là toàn tâm toàn ý vì dân, vì nước: "ở Người, mọi vấn đề, .... tình cảm". Để chính quyền mới còn tội tại và lớn mạnh dần. Bác chủ trương xây dựng "mối quan hệ .... nhân dân". Bác đề ra 3 mục tiêu quan trọng "diệt giặc đói, diệt ... ngoại xâm".

Câu 6: Nghệ thuật thể hiện hồi kí của đoạn trích:

- Tác giả chỉ kể lại những sự kiện lịch sử có tính khái quát tổng thể.

- Trong khi kể tác giả nêu cảm nghĩ, nhận xét, đánh giá.

   Đoạn hồi kí giống như những trang biên niên sử ghi lại những năm tháng không thể nào quên của đất nước.