Soạn bài: Thêm trạng ngữ cho câu

Đặc điểm của trạng ngữ

Luyện tập

Câu 1 (trang 39 sgk Ngữ Văn 7 Tập 2): Vai trò của cụm từ “mùa xuân” :

   a. nằm trong thành phần chủ ngữ

   b. trạng ngữ

   c. phụ ngữ

   d. câu đặc biệt

Câu 2 + 3 (trang 40 sgk Ngữ Văn 7 Tập 2):

   Các trạng ngữ và phân loại trạng ngữ :

   a.

   - như báo trước mùa về của một thức quà thanh nhã và tinh khiết → chỉ cách thức

   - khi đi qua những cánh đồng xanh → chỉ thời gian

   - trong cái vỏ xanh kia → chỉ không gian (nơi chốn)

   - dưới ánh nắng → chỉ không gian

   b. với khả năng thích ứng với hoàn cảnh lịch sử như chúng ta vừa nói trên đây → chỉ phương tiện

Soạn bài: Thêm trạng ngữ cho câu

I. Đặc điểm của trạng ngữ

Câu 1: Xác định trạng ngữ:

- (1) Dưới bóng tre xanh

- (2) Đã từ lâu đời

- (3) Đời đời, kiếp kiếp

- (4) Từ nghìn đời nay

Câu 2: Trạng ngữ là thành phần phụ của câu, có tác dụng mở rộng ý nghĩa cho câu.

Theo thứ tự trạng từ đánh dấu ở câu 1 ta thấy các trạng từ bổ sung ý nghĩa cho câu như sau:

(1): làm rõ, xác định về mặt không gian (nơi chốn) cho điều được nói đến trong câu.

(2), (3), (4): bổ sung thêm thành phần ý nghĩa xác định về mặt thời gian cho câu

Câu 3: Có thể chuyển những trạng ngữ trên sang những vị trí khác trong câu như:

- Trạng ngữ có thể nằm ở đầu câu: Dưới bóng tre xanh, đã từ lâu đời, người dân cày Việt Nam dựng nhà, dựng cửa, vỡ ruộng, khai hoang.

- Trạng ngữ nằm ở cuối câu: Tre ăn ở với người, đời đời, kiếp kiếp.

- Trạng ngữ có thể nằm ở giữa câu: Cối xay tre nặng nề quay, từ nghìn đời nay, xay nắm thóc.

II. Luyện tập:

Câu 1: Cụm từ "Mùa xuân" đóng vai trò:

a. chủ ngữ (đầu câu), vị ngữ (giữa câu)

b. trạng ngữ chỉ thời gian

c. phụ ngữ của cụm động từ

d. Câu đặc biệt.

Câu 2 + 3: Trạng ngữ trong các câu:

a.

- khi đi qua những cánh đồng xanh, mà hạt thóc nếp đầu tiên làm trĩu thân lúa còn tươi (Trạng ngữ chỉ thời gian)

- trong cái vỏ xanh kia, dưới ánh nắng (Trạng ngữ chỉ không gian (nơi chốn))

- vì cái chất quý trong sạch của Trời (Trạng ngữ chỉ nguyên nhân)

- như báo trước mùa về của một thức quà thanh nhã và tinh khiết (Trạng ngữ chỉ cách thức)

b.

- với khả năng thích hợp với hoàn cảnh lịch sử như chúng ta vừa nói trên đây (Trạng ngữ chỉ phương tiện)

Soạn bài: Thêm trạng ngữ cho câu

I. Công dụng của trạng ngữ

Câu 1: Xác định thành phần trạng ngữ:

a.

- Thường thường, vào khoảng đó

- Sáng dậy

- Trên giàn hoa lí

- Chỉ độ tám chín giờ sáng, trên nền trời trong trong

b. Về mùa đông

Nếu lược bỏ thành phần trạng ngữ trong các câu trên thì chúng ta không thể hiểu được rõ ràng nội dung của các câu trên bởi vì chúng đã bị lược bỏ trạng ngữ, không hiểu được sự việc được diễn ra trong điều kiện, hoàn cảnh nào.

Trạng ngữ không phải là thành phần bắt buộc phải có trong câu nhưng nó là thành phần đóng vai trò quan trọng trong việc biểu đạt. Có khi, vì vắng mặt trạng ngữ nên ý nghĩa của câu trở nên thiếu chính xác, khó xác định, ví dụ: lá bàng đỏ như màu đồng hun. Nếu không gắn hình ảnh này với trạng ngữ chỉ thời gian Về mùa đông, thì sắc đồng hun của lá bàng có vẻ là bất hợp lí bởi vì khi đó câu Lá bàng đỏ như màu đồng hun như là nhận định chung về màu sắc của lá bàng, mà sự thực thì lá bàng chỉ có thể có màu đồng hun vào mùa đông thôi.

Câu 2: Khi làm một bài văn nghị luận, em phải sắp xếp luận cứ theo những trình tự nhất định: sắp xếp theo trình tự thời gian, không gian, trình tự quan hệ nguyên nhân - kết quả, điều kiện - kết quả,... Đối với việc sắp xếp này, trạng ngữ có một vai trò quan trọng trong việc nối kết các câu, các đoạn, góp phần làm cho liên kết của văn bản chặt chẽ, mạch lạc.

II. Tách trạng ngữ thành câu riêng

- Có thể gộp câu (1) và câu (2) thành một câu có hai trạng ngữ:

Người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình và để tin tưởng hơn nữa vào tương lai của nó.

Câu (2) có vốn là trạng ngữ của câu (1), người viết đã tách nó ra thành một câu riêng để nhấn mạnh ý.

- Nếu gộp hai câu thành một thì làm giảm đi sắc thái nhấn mạnh thông tin để tin tưởng hơn nữa vào tương lai của tiếng Việt.

III. Luyện tập

Câu 1: Tác dụng của các trạng ngữ trong đoạn trích:

- Xác định hoàn cảnh, điều kiện diễn ra sự việc nêu trong câu, góp phần làm cho nội dung của câu được đầy đủ, chính xác.

- Nối kết các câu, các đoạn với nhau góp phần làm cho đoạn văn được mạch lạc.

Câu 2: Việc tách trạng ngữ thành câu riêng trong các ví dụ dưới đây có tác dụng gì?

a.

- Trạng ngữ: Năm 72.

- Tác dụng: nhấn mạnh đến thời điểm hi sinh của nhân vật được nói đến trong câu đứng trước.

b.

- Trạng ngữ: Trong lúc tiếng đờn vẫn khắc khoải vẳng lên những chữ dờn li biệt, bồn chồn.

- Tác dụng: làm nổi bật thông tin ở nòng cổt câu; nhấn mạnh sự tương đồng của thông tin mà trạng ngữ biểu thị, so với thông tin ở nòng cốt câu.

Câu 3: Hãy viết một đoạn văn từ 5 đến 10 câu về sự giàu đẹp của tiếng Việt, trong đó có sử dụng trạng ngữ để bổ sung ý nghĩa và để liên kết các câu.

"Trong những bài thơ, bài văn hay của nền văn học nước ta, chúng ta càng thấy rõ cái tinh hoa đặc sắc và độc đáo của tiếng Việt; nhiều câu thơ vừa là họa, lại vừa là nhạc, ví dụ câu thơ Nguyễn Du tả Từ Hải... Gươm đàn nửa gánh, non sông một chèo. Câu thơ tám chữ đã miêu tả một đấng anh hùng, một nhân sinh quan đồng thời là một bức tranh tuyệt đẹp."

(Phạm Văn Đồng - Giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt - 1966)

Phần I

ĐẶC ĐIỂM CỦA TRẠNG NGỮ

1. Xác định trạng ngữ:

- Dưới bóng tre xanh

- đã từ lâu đời

- đã mấy nghìn năm

- đời đời, kiếp kiếp

- từ nghìn đời nay

2. Trạng ngữ vừa tìm được bổ sung cho câu những nội dung:

- Dưới bóng tre xanh => trạng ngữ chỉ nơi chốn (rõ về không gian).

- đã từ lâu đời => trạng ngữ chỉ thời gian

- đã mấy nghìn năm => trạng ngữ chỉ thời gian

- đời đời, kiếp kiếp => trạng ngữ chỉ thời gian

- từ nghìn đời nay => trạng ngữ chỉ thời gian

3. Có thể chuyển những trạng ngữ trên sang đầu câu, giữa câu, cuối câu.

Phần II

LUYỆN TẬP

Câu 1

Trả lời câu 1 (trang 39, SGK Ngữ văn 7, tập 2):

a) Mùa xuân, … mùa xuân => chủ ngữ, vị ngữ

b) Mùa xuân => trạng ngữ

c) mùa xuân => bổ ngữ

d) Mùa xuân! => câu đặc biệt

Câu 2

Trả lời câu 2 (trang 40, SGK Ngữ văn 7, tập 2):

Các trạng ngữ:

a)

- Như báo trước mùa về của một thức quà thanh nhã và tinh khiết => trạng ngữ cách thức.

- Khi đi qua những cánh đồng xanh, mà hạt thóc … tươi => trạng ngữ chỉ thời gian.

- Trong cái vỏ xanh kia => trạng ngữ địa điểm.

- Dưới ánh nắng => trạng ngữ nơi chốn.

b) Với khả năng thích ứng … đây => trạng ngữ cách thức.

Câu 3

Trả lời câu 3 (trang 40, SGK Ngữ văn 7, tập 2):

Một số loại trạng ngữ khác mà em biết: trạng ngữ chỉ phương tiện, trạng ngữ chỉ nguyên nhân, mục đích, …

   Ví dụ:

(1) Bằng chất giọng hát thiên phú, anh ấy đã khiến sân khấu trở nên bừng sáng.

=> Bằng chất giọng thiên phú: trạng ngữ chỉ phương tiện.

(2) Để học giỏi môn Toán, chúng ta cần phải chăm chỉ làm bài.

=> Để học giỏi môn Toán: trạng ngữ chỉ mục đích.