Trường tôi có trồng nhiều cây, mỗi cây có vẻ đẹp và biểu lộ những nét đẹp riêng. Cây phượng nở hoa đỏ rực báo hiệu mùa hè về. Cây thông, cây phi lao vươn cao thẳng tắp được trang trí thêm những bóng đèn điện để chào đón mùa Noel về. Chậu hoa mai ở ngay cổng trường có sắc hoa vàng rực rỡ chào đón mùa xuân, nhưng em thích cây bàng hơn, Bàng là những cái dù khổng lồ ở sân trường che nắng cho chúng mình nô đùa đặc biệt che cái nắng chang chang vào buổi chào cờ mỗi thứ hai.

Từ cổng vào bạn sẽ thấy hàng cây sao đứng xếp hàng như đội quân tập nghi thức Đội. Những cây Bàng trông như những bà mẹ với dáng đứng thẳng và xòe ra những tán lá xanh mát. Đến gần, nổi bật trước ta là thân cây cao to, những tán lá dày đặc, xanh ngắt che rợp cả một khoảng đất rộng.

Gốc cây to màu nâu xỉn, nhô lên những cái mắt to như gáo dừa. Mấy rễ lớn trồi lên như cái ghế tự nhiên mời gọi chúng tôi ngồi lên đề nghỉ chân.

Thân cây to gần một vòng tay ôm, vỏ màu xám, nham nhám, nhiều vết trầy xước. Trên cao có nhiều cành lớn chìa ngang hoặc chênh chếch tạo thành nhiều tầng tán lá.

Lá bàng mọc từng chùm từng năm chiếc một, lá to bằng bàn tay, hình bầu dục, gân lá giống như khung xương con cá. Tán lá từng tầng từng tầng xếp đều che bóng mát tựa như mái ngói vảy cá.

Mùa thu là từ màu xanh thẫm chuyển sang màu đỏ pha nâu. Khi gió thổi mạnh, những chiếc lá lìa cành chao đảo rơi xuống. Mùa đông lá bàng cong cong như những chiếc bánh đa nướng cháy.

Khi xuân sang, chồi non lộc mới nhú lên, những lá non xòe khắp các cành trông như một bày chim.

Tôi không thể quên ơn cây bàng đã cho tôi giấc ngủ tuổi thơ những ngày tôi còn học bán trú, mỗi trưa tiếng lá kêu xào xạc, lá bàng phe phẩy như như có ai quạt cho chúng tôi ngủ trọn giấc trưa.

Ngồi từ lớp học, đôi khi tôi hay mơ màng nhìn qua ngọn, những cây bàng về phía xa xăm một nóc nhà thờ Dòng Mân Côi đẹp nguy nga và lộng lẫy. Ở đấy, có các cô giáo dạy dỗ tôi những ngày chập chững bước vào đời. Nhớ về những buổi tôi, bạn bè và các cô trong trường dâng hoa cho Đức mẹ. Những buổi tập vất vả với đoàn dâng hoa lên đến cả ngàn người.

Cảnh đẹp hùng vĩ ngay giữa thành phố Hồ Chí Minh này làm sao tôi tả hết được bằng lời văn trong khi lòng tôi tràn ngập những kỷ niệm trên và dưới tán cây bàng trường tôi.

Có lần, em hỏi bà: “Bà ơi! Cây cam này đã bao nhiêu tuổi rồi? Nó có từ khi nào bà nhỉ?” Bà trả lời: “Cây cam đã được năm tuổi rồi đấy cháu à, ông ngoại cháu đã trồng được hai năm thì ông mất. Năm đó, cây cam bói quả chỉ được năm trái thôi…” Từ đó, bạn cam luôn là một người bạn thân của em.

Cây cam trong vườn là giống cam Canh ở ngoại thành Hà Nội đấy. Cây cam này luôn luôn xum xuê cành lá, chiếm chỗ một khoảng rộng trong khu vườn. Ngọn cam chỉ cao độ hai mét. Lá dày, một mặt bóng, rộng và độ ba ngón tay người lớn. Mỗi khi hái một lá non, vò vào lòng bàn tay, một mùi thơm nồng nàn, hăng hắc tỏa ra làm em phải ngất ngay. Mỗi ngày,bà vẫn thường hái lá cam lá chanh nấu nước gội đầu cho em.

Tháng Chạp, tháng Giêng, cây cam nảy lộc. Những chiếc lá xanh mơn mởn đâm ra tua tủa. Tháng Hai, tháng Ba, trong mùa xuân ấm áp, cam bắt đầu trổ hoa. Những cô nụ hoa trắng xanh bằng hạt đậu nành lớn dần lên, xòe nở. Đêm đêm, hoa cam tỏa ra một mùi thơm thoang thoảng đưa em vào giấc ngủ say. Dưới ánh nắng ban mai, hoa ướt đẫm sương long lanh như muôn ngàn chiếc cúc bằng bạch ngọc… Rồi mấy ngày đã qua, những cánh hoa đã rụng trắng gốc cây và một góc vườn. Cam đã kết trái, lúc đầu các anh cam chỉ bằng hạt đậu, rồi bằng hòn bi, bằng quả cà, bằng quả bóng bàn. Càng lớn, những quả cam ấy càng dễ thương, vỏ xanh thẫm, bóng mượt. Nhờ mưa nắng, khí trời, chất màu mỡ của đất đem đến cho trái cam một sức sống căng tròn. Đến tháng Bảy tháng Tám, nhẹ bóc quả cam và đặt những múi cam vàng óng lên bàn tay, nhẹ cắn một múi vừa ngọt vừa chua đã thấm vào lưỡi. Tháng Mười một, ôi! Cam đã chín rồi! Những anh cam mọng nước chín vàng thèm ơi là thèm! Những năm được mùa, bà hái được mấy thúng , chỉ bảy tám quả là được một cân. Là thứ cam bóc, vỏ mỏng, không hạt, tép cam sóng sánh chất mật ong, có vị ngọt đậm nên có lúc bà bán được đủ tiền tiêu cho một cái Tết to …Cứ mỗi mồng tám tháng Mười một giỗ ông, bà hái cam để cúng, đó là những quả cam đầu tiên của mùa cam ở vườn. Đặc biệt, năm nào bà cũng để lại trên cây hai ba chục trái cam để sau đó hái bày mâm ngũ quả và cho con cháu làm quà Tết.

Những tình cảm và kỉ niệm không sao quên được trong em là nhờ cây cam của ông. Cứ mỗi mùa hoa cam,mùa trái chín, em lại nhớ đến ông và một câu tục ngữ: “Ăn quả nhớ người trồng cây.” Ông ơi!Cháu hứa với ông sẽ thường xuyên chăm sóc và tưới cây để cây ngày càng xanh tốt.

Cây cam này đã được 10 tuổi. Ông nội các cháu trồng cây cam này được hai năm thì ông mất. Năm đó, cây cam này bói quả chỉ được năm trái thôi. Cây cam đọng lại trong lòng bà cháu bao tình thương nhớ…

Cây cam vườn bà là giống cam Canh ở ngoại thành Hà Nội. Một người bạn là cựu chiến binh thời chống Pháp đã tặng ông cây cam này. Cây cam sum sê cành lá, tỏa bóng trên một diện tích vườn độ hai chiếc chiếu trải ra. Ngọn cam chỉ cao độ hai mét. Lá cam dày, một mặt bóng, rộng và dài độ ba ngón tay người lớn. Hái một lá non, vò vào lòng bàn tay, một mùi thơm nồng nàn tỏa ra. Bà vẫn hái lá cam, lá chanh nấu nước gội đầu, nấu nước tắm cho các cháu.

Tháng Chạp, tháng Giêng, cây cam nảy lộc, lá xanh mơn mởn đâm ra tua tủa. Tháng hai, tháng ba trong tiết mưa xuân và nắng xuân ấm áp, cam trổ hoa. Những nụ hoa trắng tím bằng hạt đậu nành lớn dần lên, xòe nở. Cây cam phủ đầy hoa nở trắng. Đêm đêm, hoa cam tỏa ra một mùi thơm nồng nàn đưa em vào giấc ngủ say. Dưới ánh xuân ban mai, hoa cam ướt đẫm sương, long lanh như muôn ngàn chiếc cúc bằng bạch ngọc.

Cánh hoa rụng trắng gốc cây, rụng trắng vườn. Cam đã kết trái. Lúc đầu chỉ bằng hạt đậu, rồi bằng hòn bi, bằng quả cà, bằng quả bóng bàn.

Càng lớn, trái cam càng xinh, vỏ cam xanh thẫm, bóng mượt. Mưa nắng, khí trời, chất màu mỡ của đất đem đến cho trái cam một sức sống căng tròn. Đến tháng bảy tháng tám, nhẹ bóc quả cam, đặt những múi cam vàng óng lên bàn tay, nhẹ cắn một múi cam vừa ngọt vừa chua thấm vào lưỡi. Tháng mười một, cam đã chín. Những trái cam mọng nước chín vàng. Cành cam trĩu quả. Những năm được mùa, bà hái được gần nghìn trái cam. Cam Canh 7-8 quả được một cân. Là thứ cam bóc, vỏ mỏng, không hột, tép cam sóng sánh chất mật ong, có vị ngọt đậm.

Mỗi cân cam Canh có lúc bà bán được 30.000 đồng. Mồng 8 tháng 11 giỗ ông, bà hái cam để cúng, đó là những quả cam đầu tiên của mùa cam vườn bà. Năm nào, bà cũng để lại trên cây, hai ba chục trái cam để sau đó hái bày mâm mũ quả và cho con cháu làm quà Tết.

Mùa hoa cam, mùa trái chín, con cháu lại nhớ đến ông. "Ăn quả nhớ kẻ trồng cây" sao không nhớ ông được?

Từ ngày về hưu, ông ngoại em rất thích trồng cây. Chỉ trong vòng mấy năm, ông đã tạo được một vườn cây ăn quả gồm nhiều loại: cam, bưởi, chanh, nhãn, ổi, quýt, hồng xiêm, táo… Em thích nhất là cây cam ở giữa vườn.

Ông em trồng cây cam này đã được bốn năm. Nó là giống cam sành. Gốc cam không lớn lắm, thân chia thành nhiều nhánh màu nâu mốc, cành lá rườm rà. Có những cành uốn cong, la đà sát mặt đất. Lá cam xanh bóng, nhỏ cỡ hai ngón tay em.

Cây cam đang mùa ra hoa trông rất đẹp. Dọc theo cành, hoa cam nở trắng, phô túm nhị vàng, toả hương thơm dịu.

Hoa kết thành trái, khắp cây trái sai lúc lỉu và lớn rất nhanh. Lúc còn non, trái cam màu xanh thẫm, vỏ dày xù xì. Càng lớn, vỏ càng mỏng và những múi cam bên trong cũng căng mọng nước. Những trái cam chín chuyển sang màu vàng sậm. Bóc vỏ ra, ta sẽ thấy chừng chục múi cam xếp thành vòng tròn đều đặn. Tách từng múi bỏ vào miệng nhấm nháp, sẽ thấy vị cam ngọt thanh, thơm ngon vô cùng!

Cam sành là một loại cây quý được trồng trên khắp đất nước ta. Cam vừa là thực phẩm, vừa là vị thuốc bồi bổ sức khoẻ rất tốt. Khi trời nắng nóng, lúc vừa làm xong một công việc nặng nhọc hay vừa ốm dậy mà được uống một ly nước cam tươi, ta sẽ thấy sức khoẻ hồi phục rất nhanh và tâm hồn sảng khoái.

Cả nhà em đều quý cây cam này. Ngày ngày, em giúp ông bắt sâu, tưới nước, bón phân cho cây xanh tốt.

Thu về, bao trái chín treo mình trong gió, tỏa hương thơm ngát đến với mọi nhà. Trong khoảng sân nhỏ của ông em, cây cam mật ông trồng đã trĩu quả. Cây cam đã để lại bao kỷ niệm giữa ông và em. Đây cũng chính là loài cây em yêu thích nhất.

Chao ôi! Trông những quả cam mật nhún nhảy trên cành cây mới thích mắt làm sao! Mới hôm nào quả cam đang còn bé tí xíu như quả chanh, da dày, màu xanh đậm có vẻ xù xì. Nhưng một thời  gian sau, làn da ấy cứ mỏng dần rồi chuyền từ màu xanh sang màu xanh nhạt  rồi chuyển sang màu vàng cam theo từng ngày, từng tháng. Đến hôm nay, những chùm cam ấy đã vàng ươm, vỏ căng mọng nước. Nhìn những chùm cam như những chiếc đèn lồng nhỏ treo lơ lửng trên cây. Từng chùm quả nặng trĩu đung đưa theo làn gió thu hiu hiu, nhè nhẹ. Mặc dù ông và em đã chống rất nhiều cành tre to để đỡ nhưng những các nhánh cam ấy vẫn cứ sà xuống gần mặt đất. Thân cây khoác chiếc áo màu xanh giản dị, đứng đó làm trụ đỡ cho những cành cây chi chít quả.  Những chú chim sâu đang nhảy nhót trên cành, đưa chiếc mỏ xinh xinh vạch lá tìm sâu. Hai ông cháu em đứng bên nhau ngắm nhìn chùm quả chín. Gió vườn xào xạc như khúc hát ru đưa các “bé cam” vào giấc ngủ say nồng. Trong giấc mơ, chắc chúng sẽ rất vui khi được biết chính những múi cam ngọt ngào của chúng sẽ làm mát lòng bao người những lúc mệt mỏi.

Đứng trước cây cam vàng trĩu quả, em cũng như được vui lây với những “bé cam” . Ôi! Những quả cam là kết tinh của bao công sức lao động, bao ngày vun xới, chăm sóc của ông và em. Nó còn là niềm vui của hai ông cháu hằng ngày. Chính vì vậy đây chính là loài cây em yêu thích nhất.