1.
Lúa khô nước cạn ai ơi
Rủ nhau tát nước, chờ trời còn lâu​

Hai câu thơ trên hàm ý muốn nói là thúc đẩy người dân hãy tưới nước chứ đừng chờ trời mưa, vì lúa đã khô sẽ dễ chết sau đó sẽ mất mùa vụ,

2.
Cực lòng thiếp lắm chàng ơi
Kiếm nơi khuất tịch, thiếp ngồi thở than
Than vì cây lúa lá vàng
Nước đâu mà tưới nó hoàn như xưa
Trông trời chẳng thấy trời mưa
Lan khô huệ héo, khổ chưa hỡi trời​

Bài thơ nói về thời tiết khô hanh làm cho cây lúa “vàng” tức là lúa đã khô héo mà trời vẫn chưa chịu đổ mưa.

3.
Thân em như lúa nếp tơ,
Xanh cây tốt rễ, phởn phơ phơi màu​

Ý muốn nói “thân em” như một cây lúa đang tươi tốt và màu xanh ươm, nghệ thuật so sánh “thân em” với “cây lúa” rất hay.

4.
Mạ non bắt trẻ cấy biền
Thương em đứt ruột, chạy tiền không ra​

“Mạ non” tức là cây lúa non được gieo ở ruộng riêng (ruộng mạ), hình ảnh “mạ non” cho thấy về sau phải nhổ lên để cấy lại, thể hiện người làm nông không hề sướng ích gì.

5.
Trời mưa cho lúa thêm bông
Cho đồng thêm cá, cho sông thêm thuyền​

Hai câu thơ trên có hàm ý kêu gọi trời cao hãy mưa để cho đồng lúa xanh tươi tốt, năng suất cao, tránh mất mùa vụ

6.
Được mùa lúa, úa mùa cau
Được mùa cau, đau mùa lúa​

Hai câu thơ lý giải hiện tượng thiên nhiên, là tới mùa lúa thì hết mùa cau, còn đến mùa cau thì lúa lại mất vụ. Ông bà ta đã quan sát và đút kết lại kinh nghiệm sống cho con cháu quá hay.

7.
Trời cao đất rộng thênh thang,
Tiếng hò giọng hát ngân vang trên đồng,
Cá tươi gạo trắng nước trong,
Hai mùa lúa chín thơm nồng tình quê​

Bài thơ trên có hàm ý muốn nhắn nhủ chúng ta luôn nhớ về quê hương, luôn nhớ về những mùa lúa chín vàng ươm và thơm nồng.

8.
Ăn kĩ no lâu
Cày sâu tốt lúa.​

Đây là kinh nghiệm sống cho người nông dân làm nông, cày càng sâu thì lúa sẽ càng tốt. sẽ dẫn đến hậu quả vô cùng nghiêm trọng là … năng suất cao ^^

9.
Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẽo thơm một hạt đắng cay muôn phần
​
Bài thơ muốn nhắn nhủ chúng ta về công lao của những người nông dân đã làm ra gạo dẽo thơm cho chúng ta ăn, qua đó thể hiện sự cực khổ của người nông dân giữ trưa phải đi cày và mồ hôi nhễ nhại.

10.
Việt Nam đất nước ta ơi
Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn​


Hai câu ca dao trên nhằm tôn vinh vẻ đẹp thiên nhiên của đất nước Việt Nam ta với “mênh mông biển lúa” tác giả dùng biện pháp tu từ “biển” để hoán dụ với rất nhiều cánh đồng lúa bát ngát thẳng cánh cò bay.

Sau đây là một số bài thơ về lúa, các bạn có thể tham khảo thêm ^^

BÀI THƠ: CÁNH ĐỒNG LÀNG
Tác giả: Đặng Minh Mai
Bao xa cách nay về thăm lại
Cánh đồng làng nhẫn nại công cha
Ngạt ngào hương lúa toả xa
Đượm mồ hôi mẹ rớt qua tháng ngày!

Con đường nhỏ thơ ngây còn đó
Bụi tre xanh lấp ló bóng cò
Xa xa có mấy đàn bò
Thủng thẳng cất bước khi no trong lòng

Quê hương hỡi mỏi trông mong đợi
Ký ức xưa vời vợi trở về
Những ngày cắt cỏ bờ đê
Lội bơi cùng bạn sông quê mỗi chiều

Lúa trĩu hạt bao nhiêu công sức
Của mẹ cha thao thức bao ngày
Cấy cày vất vả mê say
Thức khuya, dậy sớm lòng đầy niềm vui

Mùa thu hoạch bồi hồi trong dạ
Thành quả đây nay đã đến gần
Gạo thơm, hạt béo trắng ngần
Thắm tình quê mẹ ân cần sẻ chia!


​