Trong đời sống tinh thần của con người có rất nhiều tình cảm thiêng liêng như tình cha con, mẹ con, tình anh em, tình thầy trò, bè bạn. Nhu cầu về tình bạn là nhu cầu cần thiết và quan trọng, vì vậy mà trong ca dao, dân ca có nhiều câu rất cảm động về vấn đề này:

Bạn bè là nghĩa tương tri,
Sao cho sau trước một bề mới yên.

Hoặc:

Ai về ta gửi bức thơ,
Hỏi người bạn cũ bây giờ nơi nao?

Hoặc:

Chim lạc bầy thương cây nhớ cội,
Xa bạn xa bè, lặn lội tìm nhau.

Có những tình bạn lưu danh muôn thuở trong văn chương như Lưu Bình với Dương Lễ, Bá Nha với Chung Tử Kì, như Nguyễn Khuyến với Dương Khuê. Trong cuộc sống xung quanh ta cũng có rất nhiều tình bạn đẹp đẽ.

Vậy thế nào là một tình bạn đẹp? Theo em, trước hết đó phải là một tình cảm chân thành, trong sáng, vô tư và đầy tin tưởng mà những người bạn thân thiết dành cho nhau. Tình bạn bước đầu thường được xây dựng trên cơ sở cảm tính nhiều hơn lí tính. Trong số đông bạn bè chung trường, chung lớp, ta chỉ có thể chọn và kết thân với một vài người. Đó là những người mà ta có thiện cảm thực sự, hiểu ta và có chung sở thích với ta, mặc dù là cùng hoặc không cùng cảnh ngộ.

Tình bạn trong sáng không chấp nhận những toan tính nhỏ nhen, vụ lợi và sự đố kị hơn thua. Hiểu biết, thông cảm và sẵn sàng chia sẻ vui buồn, sướng khổ với nhau, đó mới thực sự là bạn tốt. Còn những kẻ: Khi vui thì vỗ tay vào, Đến khi hoạn nạn thì nào thấy ai không xứng đáng được coi là bạn.

Đã là bạn thân thì thường dễ dàng xuê xoa, bỏ qua những thói hư tật xấu của nhau. Đó là một sai lầm nên tránh. Nể nang, bao che chỉ làm cho bạn dấn sâu hơn vào con đường tiêu cực mà thôi. Trong tình huống như thế, bạn rất cần những lời khuyên đúng đắn, sáng suốt và đầy tình thân ái. Giúp bạn sửa chữa sai lầm cũng chính là giúp mình, giữ cho mình đi trên đường ngay lối thẳng để tu dưỡng thành người hữu ích.

Một yếu tố cơ bản để giữ cho tình bạn được bền lâu chính là niềm tin tưởng. Tin bạn cũng như tin mình, luôn nghĩ về bạn bè với những điều tốt đẹp. Có như vậy bạn bè mới trở thành chỗ dựa đáng tin cậy của ta trong cuộc đời.

Tục ngữ có câu: Học thầy không tày học bạn với nội dung đề cao vai trò của bạn bè không chỉ trong phạm vi học hành mà còn ở nhiều mặt khác. Bạn tốt là gương sáng cho ta noi theo, nhiều lúc bạn đóng vai trò người thầy dẫn dắt, chỉ vẽ cho ta những điều hay lẽ phải. Đường đời vạn nẻo không ít gian nan, thử thách. Trên con đường dằng dặc ấy, nếu có được vài người bạn tâm giao cùng chí hướng, cùng quyết tâm, kề vai sát cánh thì lòng ta ấm áp thêm nhiều và nghị lực cũng tăng lên gấp bội.

C. Mác cũng từng nói: “Tình bạn chân chính là một viên ngọc quý”. Câu nói trên thực sự để lại trong mỗi người nhiều suy nghĩ về một tình bạn chân chính.

Trước hết, ta cần hiểu được ý nghĩa của câu nói trên. “Viên ngọc” là một trong những loại trang sức. Chúng thường rất cứng, có nhiều màu sắc và có giá trị về kinh tế rất cao. Còn “tình bạn chân chính” là một tình bạn đẹp đẽ trong sáng, không vụ lợi và thủy chung. Những người bạn chân chính sẽ biết cách tôn trọng lẫn nhau và thấu hiểu nhau. C. Mác đã so sánh “tình bạn chân chính” là “viên ngọc quý” nhằm thể hiện quan niệm của mình về tình bạn. Trước hết, đó là rất quý giá. Sau đó ngọc là một loại vật chất có độ cứng cao, so sánh với ngọc nhằm ngụ ý tình bạn chân chính sẽ bền vững và tồn tại bất diệt với thời gian.

Tuy vậy, chúng ta cũng nên hiểu không phải loại ngọc nào cũng quý, giống như không phải người bạn nào cũng tốt. Những người bạn như bạn đồng môn, bạn đồng niên, bạn đồng nghiệp, bạn làm ăn… chỉ mang ý nghĩa là người quen biết bình thường hay chỉ là sự xã giao. Không chỉ thế, có những người bạn chỉ lợi dụng chúng ta. Khi chúng ta tốt đẹp giàu sang sẽ ở bên lợi dụng, khi chúng ta gặp khó khăn nghèo khổ sẽ tìm cách trốn tránh. Những người đó không phải là một người bạn chân chính.

Thử tưởng tượng một ngày nào đó không có một người bạn thân ở bên thì cuộc sống sẽ tẻ nhạt biết bao. Không ai cùng đi chơi, không ai cùng trò chuyện, không ai cùng ăn uống. Cuộc sống lúc đó hẳn sẽ rất vô vị. Bạn bè chính là người có thể cùng trải nghiệm mọi thứ trong cuộc sống. Vì vậy, bạn bè cũng là người cho ta thứ tình cảm ấm áp. Người bạn tốt sẽ sẵn sàng ở bên động viên, an ủi, giúp đỡ trong những giây phút khó khăn, cay đắng nhất của cuộc đời. Cũng như khi bạn cảm thấy mất phương hướng, người bạn ấy có thể cho bạn lời khuyên một cách chân thành.

Tình bạn là một tài sản vô giá do con người tạo ra trong suốt chiều dài lịch sử tồn tại. Từ thuở sơ khai của nhân loại cho đến ngày nay. Trải qua nhiều thời gian của lịch sử biết bao câu chuyện đã cho thấy tình bạn có giá trị hơn vật chất, danh vọng. Chắc hẳn không ai là không biết đến câu chuyện tình bạn cảm động của Lưu Bình và Dương Lễ. Lưu Bình và Dương Lễ là hai người bạn tâm giao từ thuở nhỏ. Nhà Dương Lễ nghèo khó, còn Lưu Bình lại giàu có nên thường đưa bạn về nhà ăn cùng mâm, học cùng đèn, tình bạn hữu rất gắn bó. Lưu Bình cậy gia đình giàu có nên ham chơi, còn Dương Lễ lại chăm chỉ đèn sách. Dương Lễ thi đỗ được bổ nhiệm làm quan. Còn Lưu Bình thì thi trượt nên ngày càng chán nản. Tiền của trong nhà ăn tiêu mấy cũng hết. Trong hoàn cảnh đó, Lưu Bình đến nhờ cậy Dương Lễ. Khi đến nhà bạn, lại chỉ được tiêp đãi bằng cơm hẩm với đĩa cà thâm để tiếp đãi, có vẻ khinh bạc. Lưu Bình tức giận ra về, dọc đường ghé lại quán trọ gặp được Châu Long. Được lời khuyên nhủ của Châu Long, Lưu Bình tu chí học hành và đỗ đạt, trở về thì không thấy Châu Long đâu nữa. Chỉ khi đến nhà Dương Lễ để trút nỗi giận năm xưa mới nhìn thấy Châu Long. Lúc này chàng mới nhận ra Dương Lễ vì muốn mình có thể tu chí học hành mà đã sai người vợ lẽ là Châu Long thay mặt đi giúp đỡ ăn học cho thành tài. Cả hai từ đó lại càng gắn bó khăng khít hơn. Qua câu chuyện này, có thể thấy, chính nhờ tấm lòng lo lắng và sự hi sinh của Dương Lễ dành cho bạn, mà Lưu Bình mới có thể thay đổi thành một người tốt hơn, thành công hơn.