Nội dung chính đoạn trích “Sông nước Cà Mau” (trích Đất rừng phương Nam) của nhà văn Đoàn Giỏi là những quan sát, khám phá tinh tế của tác giả về phong cảnh thiên nhiên vùng sông nước địa đầu cực Nam Tổ quốc. Khung cảnh mở ra trước mắt người đọc trước hết là hình ảnh kênh rạch, sông ngòi bủa giăng chằng chịt, chi chít, nhìn đâu cũng chỉ một màu xanh của trời, của nước, của cây cối và âm thanh rì rào của sóng biển. Tiếp đến, người viết dẫn chúng ta đến với các địa danh với những tên gọi vô cùng đặc biệt, dựa theo đặc điểm riêng của chúng mà gọi thành tên: Chà Là, Cái Keo, sông Bảy Háp, rạch Mái Giầm, kênh Bọ Mắt, Ba Khía, Năm Căn. Thoát khỏi kênh Bọ Mắt với nhiều con bọ mắt - một loài côn trùng đặc trưng ở đây, đổ ra con sông Cửa Lớn để xuôi về Năm Căn. Phong cảnh nơi đây được miêu tả với sóng nước mênh mông, ầm ầm đổ ra biển, cá bơi hàng đàn, rừng đước hùng vĩ. Không chỉ có vậy, khung cảnh cuộc sống sinh hoạt, lao động của người dân nơi đây cũng vô cùng tấp nập, đông vui, nhộn nhịp. Những người dân nơi đây đến từ khắp nơi với tính cách thân thiện, xởi lởi, mến khách, buôn bán nhiều loại mặt hàng đã điểm tô cho vùng đất Năm Căn trù phú những mảng màu sắc độc đáo và sự đa dạng, phong phú về văn hóa.