Cha mẹ mất sớm, tôi sống cùng anh trai. Chúng tôi chăm chỉ làm lụng cũng đủ ăn. Nhưng từ ngày lấy vợ, anh trai của tôi đâm ra lười biếng. Nhiều lần, tôi đã khuyên can mà không được. Về phần tôi, hai vợ chồng vất vả quanh năm cũng có của ăn của để.

Một hôm, anh trai gọi tôi đến bàn chuyện. Thì ra là chuyện chia gia tài. Phận làm em nên tôi nghe theo sự sắp đặt của anh. Tôi nhận được một căn nhà nhỏ, ở trước cửa có một cây khế. Vợ chồng tôi vẫn thường xuyên chăm sóc cho cây khế xanh tốt. Đến mùa, những chùm quả chín lúc lỉu trên cây.

Vào một buổi sáng, tôi ra hái khế để mang đi bán thì thấy trên cây có tiếng rung mạnh như có người. Tôi gọi vợ ra xem, thì ra có một con chim lớn đang ăn khế chín. Hai vợ chồng đợi cho chim ăn xong mới ra hái. Suốt một tháng trời, hằng ngày chim cứ đến ăn vào lúc sáng sớm.

Vợ tôi xót ruột, liền nói:

- Ông chim ơi, ông cứ ăn vậy thì nhà cháu còn khế đâu mà bán!

Chim nói:

- Ăn một quả trả một cục vàng, may túi ba gang mang đi mà đựng!

Biết đó làm chim thần, vợ chồng tôi liền làm theo. Sáng sớm hôm sau, chim bay đến đón tôi. Chim bay qua bao nhiêu là miền, hết đồng ruộng đến rừng xanh, hết rừng xanh đến biển cả. Đến giữa biển, chim rẽ vào một cái đảo toàn đá trắng, đá xanh, đá đỏ, đã ngũ sắc. Chim bay vòng quanh đảo, rồi hạ xuống một cái hang.

Tôi nghe theo lời chim tiến vào cửa hang. Ngay từ cửa đã có rất nhiều thứ đá trong như thủy tinh và hổ phách đủ thứ màu. Tôi thấy hang sâu nên không dám vào, chỉ dám nhặt ít vàng, kim cương ở ngoài rồi ra ngoài. Xong, tôi ra hiệu cho chim bay về. Chim thần lại cất cánh đưa tôi về nhà. Từ đó, cuộc sống của gia đình tôi trở nên khá giả hơn trước.

Vài hôm sau, anh trai tôi tới chơi, rồi hỏi chuyện. Tôi cũng thật thà kể cho anh nghe. Anh trai liền thương lượng để đổi tài sản lấy túp lều và cây khế. Là phận em nên tôi cũng đồng ý. Vợ chồng anh trai tôi dọn đến ở trong túp lều. Nhưng hằng ngày chỉ ngồi ăn rồi chờ chim đến. Một buổi sáng nọ, họ thấy luồng gió mạnh nổi lên, và ngọn cây khế rung chuyển. Họ vội tru tréo lên:

- Cả nhà tôi trông vào cây khế, bây giờ chim ăn thì tôi lấy gì mà sống?

Chim thần nói:

- Ăn một quả trả một cục vàng, may túi ba gang mang đi mà đựng!

Anh trai và chị dâu tôi bàn nhau may cái túi to gấp ba lần, như một cái tay nải lớn. Sáng hôm sau, chim thần đến đưa anh tôi ra hòn đảo. Anh trai tôi lấy đầy tay nải. Trên đường về, vì quá nặng lại gặp gió lớn, chim đâm bổ xuống biển. Anh tôi bị ngọn sóng cuốn đi với tay nải vàng và châu báu đầy người, còn chim thì lại vùng lên bay về núi rừng. Có người đánh cá ngang qua, cứu được anh tôi. Khi trở về, anh tôi vô cùng ân hận, tu chí làm ăn.

Tôi là một chú chim Phượng Hoàng sinh sống ở hòn đảo xa trên biển. Nơi tôi sống có rất nhiều vàng bạc châu báu mà ai cũng thèm muốn.

Một ngày nọ, khi đang đi chơi, tôi phát hiện một cây khế ngọt rất sai quả. Sà xuống ăn thử, thấy trái ngọt lại mọng nước, nên hôm nào tôi cũng đến ăn. Một hôm, tôi nhìn thấy người trồng cây tiến lại gần với vẻ e dè. Sau một hồi lấy hết can đảm, anh ta bắt đầu tâm sự với tôi. Thì ra anh ta có một người anh trai tham lam. Sau khi cha mất đã cướp hết tài sản, chỉ cho anh ta một túp lều nhỏ và cây khế này. Chăm bón mãi mới đến mùa quả để bán lấy tiền. Nghe kể, tôi thương lắm, lại áy náy vì đã khiến nhà anh ta thiếu nguồn thu nhập. Thế là tôi đã chở anh ta ra đảo của mình để nhặt vàng về trang trải cuộc sống. Sau lần đó, gia đình anh ta trở nên sung túc, mà tôi cũng được thỏa thích ăn những quả khế ngon lành.

Mấy hôm sau, chủ cây khế lại đổi thành anh trai tham lam. Lúc đầu, tôi không mấy để tâm vì thấy vợ chồng anh ta rất lười biếng, chẳng chịu ra chăm cây. Nhưng thấy anh ta kể lể công chăm cây suốt mấy ngày liền, tôi đành anh ta ra đảo giấu vàng. Nào ngờ, hắn mang theo cái túi những mười hai gang, rồi còn nhét vàng vào túi áo nên nặng lắm. Tôi mãi mới bay lên được, thì lại gặp gió bão, rớt xuống biển. May là tôi vùng cánh bay lên trời lại còn tên tham lam kia thì bị nước biển nhấn chìm.

Thật đáng đời một kẻ tham lam và lười biếng.