Kho tàng văn học Việt Nam đã ghi danh tên tuổi của nhiều nhà văn, nhà thơ với nhiều chủ đề, đề tài độc đáo. Viết về hình ảnh người lính, đã có nhiều tác giả thành công, trong đó không thể không nhắc đến nhà thơ Chính Hữu với bài thơ Đồng chí. Hình ảnh người lính được thể hiện đặc sắc nhất qua ba câu thơ cuối bài:

“Đêm nay rừng hoang sương muối
Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới
Đầu súng trăng treo!”

Bức tranh người lính hiện lên với khung cảnh đêm khuya vắng nơi rừng hoang xa thẳm trong tiết trời lạnh buối. Thiên nhiên hiện lên vô cùng khắc nghiệt:

“Đêm nay rừng hoang sương muối”

Điều kiện chiến đấu của người chiến sĩ vô cùng vất vả, khó khăn. Người lính phải đứng canh giữa đất trời vào đêm khuya khi thời tiết buốt giá và khắp nơi bị sương mù bao phủ. Khó khăn chồng chấp khó khăn, gian khổ chồng chất gian khổ. Giữa nơi rừng hoang nước độc, các anh vẫn kiên cường kháng chiến bảo vệ nền độc lập cho nước nhà.

Nhưng cũng trong chính khung cảnh đó, tình cảm của họ với nhau là ngọn đèn thắp sáng tất cả:

“Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới”

Tuy điều kiện khó khăn, gian khổ là thế nhưng người chiến sĩ luôn kề vai sát cánh bên nhau, cùng nhau chiến đấu, cùng chung lí tưởng, mục đích cao đẹp. Chính hoàn cảnh éo le này lại làm họ trở nên gắn kết hơn.

“Đầu súng trăng treo”

Đây là một hình ảnh thơ vô cùng lãng mạn. Khẩu súng trên vai người chiến sĩ chĩa mũi lên tưởng như chiếc giá đỡ có thể đỡ được ánh trăng sáng tròn phía xa xa. Câu thơ vừa thực vừa ảo cho ta nhiều cảm xúc mới mẻ. Khoảng cách giữa bầu trời và mặt đất, giữa con người và thiên nhiên đã được xích lại gần gũi hơn bởi một từ treo. Đó là sự kết hợp giữa bút pháp tả thực và lãng mạn vừa xa vừa gần.

Ba câu thơ ngắn gọn, hàm súc nhưng lại chứa đựng nội dung sâu sắc, khiến bạn đọc hiểu thêm về người lính nghèo và hoàn cảnh chiến đấu gian khổ của họ để từ đó ta thêm trân trọng độc lập, tự do hiện có.

Nhiều năm tháng qua đi nhưng đoạn thơ nói riêng và bài thơ nói chung cùng tác giả Chính Hữu đã ghi dấu ấn sâu đậm trong lòng độc giả và để lại nhiều ấn tượng sâu sắc trong lòng nhiều thế hệ bạn đọc.