Chiến tranh đã gây ra bao đau thương mất mát cho cả nhân loại. Các cuộc chạy đua vũ trang vẫn luôn tiếp diễn, sự cạnh tranh chính trị giữa các nước đặc biệt là các cường quốc vẫn không có dấu hiệu giảm nhiệt. Thế giới vẫn luôn lo lắng hiểm họa của một cuộc chiến tranh thế giới thứ ba, và điểm xuất phát sẽ là các hành vi an ninh phi truyền thống. Mối đe dọa này như một ngòi thuốc nổ, chỉ cần một mâu thuẫn hay xích mích nhỏ, nó sẽ khơi ngòi. Nó chẳng khác gì một con quái vật, lớn lên từng ngày, và chờ được giải phóng.

Điều này sẽ đặt ra câu hỏi rằng, mối đe dọa của an ninh phi truyền thống là ntn, làm sao để ngăn chặn hoặc giảm thiểu? Trước hết, chúng ta phải biết, an ninh phi truyền thống có thể hiểu là tất cả những mối đe dọa đến chủ quyền quốc gia và sự tồn tại của con người cũng như sự phát triển nói chung ngoài xung đột quân sự, chính trị và ngoại giao. An ninh phi truyền thống bao gồm nhiều lĩnh vực như an ninh kinh tế, môi trường sinh thái, khủng bố xuyên quốc gia, buôn lậu vũ khí, xung đột sắc tộc và tôn giáo, dịch bệnh, tội phạm xuyên quốc gia, buôn lậu ma túy, di cư trái phép, cướp biển và rửa tiền… các mối đe dọa an ninh truyền thống là nói đến nguy cơ xảy ra chiến tranh xâm lược hoặc xung đột vũ trang về biên giới, lãnh hải; nguy cơ xảy ra đảo chính quân sự nhằm lật đổ một chính quyền hoặc làm thay đổi thể chế chính trị của mỗi quốc gia. Chính vì tính cấp thiết và tầm quan trọng của vấn đề này mà tại các hội nghị chính thức của ASEAN đây là vấn đề nóng được thảo luận trên bàn nghị sự, và các văn kiện của hội nghị đều ít nhiều đề cập đến vấn đề an ninh phi truyền thống.

Hậu quả do những thách thức an ninh phi truyền thống gây ra có khi còn thiệt hại nặng nề, nghiêm trọng hơn những thách thức an ninh truyền thống.  Sự nguy hiểm của ở mức độ cao nhất, là phá hủy nền hòa bình của cả một đất nước. Những mắt xích này sẽ nối tiếp nhau và đe dọa cả thế giới, cụ thể là an ninh con người, an ninh cộng động, an ninh quốc gia, an ninh của cả nhân loại. Chả ai có thể tiếp tục làm lơ trước vấn đề này thêm được nữa, bởi có lẽ vấn đề an ninh phi truyền thống đã trở thành vấn nạn toàn cầu. Những vụ khủng bố, buôn bán con người, hay gần đây nhất là cuộc xung đột giữa Nga và Ukarina.. Tât cả là những hồi chuông cảnh tỉnh cho con người phải nhận thức những giải pháp cho vấn đề này.

Vậy giải pháp cho an ninh phi truyền thống là gì? Đây là một câu hỏi khó, bởi an ninh phi truyền thống diễn ra rất da dạng, đa dạng về cả lĩnh vực lẫn đối tượng thực hiện hành vi. Chúng ta nên bắt đầu từ những cách giải quyết ở mỗi quốc gia.Thứ nhất, bắt đầu từ nhận thức, chúng ta nên trang bị cho mình đầy đủ sự hiểu biết về các mối đe dọa từ an ninh phi truyền thống từ sách vở, báo chí, hay hoạt đồng tuyên truyền của chính phủ. Nội dung tuyên truyền phải phù hợp với từng đối tượng và phổ biến rộng rãi trên các phương tiện truyền thông để bộ đội và nhân dân dễ tiếp cận, dễ hiểu, dễ nhớ về tác hại, mức độ nguy hiểm của các thách thức an ninh phi truyền thống; từ đó, đề cao tinh thần trách nhiệm, tính chủ động, tích cực trong ứng phó và xử lý hậu quả do tình huống này gây ra. Thứ hai, đó là chính sách quân sự, quốc phòng bảo vệ đất nước. Ví dụ tại Việt Nam, Nghị quyết Đại hội XII của Đảng chỉ rõ: “sẵn sàng ứng phó với các mối đe dọa an ninh truyền thống và phi truyền thống”1. Thực tiễn cho thấy, dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt của Chính phủ, cùng sự nỗ lực, đồng thuận của toàn dân, phát huy vai trò nòng cốt của lực lượng vũ trang nhân dân, chúng ta đã phòng, chống, khắc phục kịp thời, hiệu quả những vấn đề an ninh phi truyền thống, bảo vệ cuộc sống bình yên của nhân dân, tạo môi trường thuận lợi để phát triển kinh tế - xã hội. Trong phòng, chống đại dịch Covid-19, với tinh thần “chống dịch như chống giặc”, trong phòng, chống bão lũ, thảm họa môi trường tại miền Trung, chúng ta đã ứng phó rất tốt. Và cuối cùng, chúng ta cần có một sự liên kết chặt chẽ giữa các quốc gia trên thế giới. tăng cường hợp tác, mở rộng quan hệ với quân đội các nước, các tổ chức trong khu vực và quốc tế, nhằm trao đổi thông tin, chia sẻ kinh nghiệm, đưa ra cảnh báo, dự báo sớm, phối hợp hành động, tạo nguồn lực và sức mạnh tổng hợp ứng phó hiệu quả với những thách thức an ninh phi truyền thống. Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh, được nhân dân hết lòng yêu thương, đùm bọc, Quân đội nhân dân Việt Nam đã không ngừng trưởng thành, lớn mạnh, cùng với toàn dân tộc lập nên nhiều chiến công hiển hách trong chiến tranh giải phóng, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Ngày nay, trước thách thức an ninh phi truyền thống và yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới cần tập trung xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, một số lực lượng tiến thẳng lên hiện đại, sẵn sàng ứng phó thắng lợi các tình huống cả an ninh truyền thống và phi truyền thống, bảo vệ vững chắc Tổ quốc trong mọi tình huống.

Chúng ta dễ dàng nhận ra, mọi người trên thế giới kể cả Việt Nam đang cháy hết mình với sự nghiệp bảo vệ tổ quốc, bạn chỉ tính đứng ngoài lề và nhìn họ thôi sao? Nào hãy cùng tôi đốt cháy ngọn lửa nhiệt huyết trong mỗi bản thân chúng ta, bắt đầu với công cuộc nâng cao nhận thức chính mình về các mối đe dọa an ninh phi truyền thống đối với an ninh con người, an ninh cộng đồng, an ninh quốc gia và an ninh nhân loại. Vậy làm sao để tôi và bạn cùng nâng cao nhận thức về vấn đề này? Chỉ cần bạn quan tâm, sẽ có vô số cách. Các trang thông tin đại chúng, các trang mạng xã hội đã có thể cung cấp cho chúng ta một lượng thông tin đầy đủ. Chúng ta nên cập nhật thông tin “ sốt dẻo” về an ninh quốc phòng trên thế giới, ví dụ như các cuộc chiến tranh thương mại, các cuộc xung đột, thảm họa, thiên tai. Sau đó hãy bắt tay với tôi cùng hành động. Chúng ta có thể làm gì trong thực tiễn đất nước chúng ta? Hãy chấp hành nghiêm chỉnh các chính sách đường lối đổi mới của Đảng, tuyên truyền và bài trừ các hoạt động gây hại cho xã hội, tố giác các hành vi phạm pháp trong trường học, cộng đồng. Ngoài ra, chúng ta nên tham gia rèn luyện tinh thần, bổ sung kiến thức, tham gia các hoạt đồng tình nguyện, hướng về những trận lũ lụt ở miền Trung, hướng về ruộng đồng đất đai miền sông nước Cửu Long. Chúng ta có thể quyên góp, hỗ trợ cho các đồng bào thiểu số, tham gia các chiến dịch sinh viên phòng chống an ninh phi truyền thống hôm nay và mai sau.

Hành động nhỏ nhưng ý nghĩa to. Tôi luôn nhắc nhở bản thân đừng ngại thực hiện những công việc nhỏ bé nhất để góp phần mình vào công cuộc bảo vệ đất nước. Những giải pháp cho an ninh phi truyền thống này có thể sẽ thay đổi theo từng thời kì của thế giới, nhưng ít nhất tôi và bạn đã làm được nhiều điều có ích cho đất nước Việt Nam hiện tại . Những ai đã từng mắc phải chuyện xấu, “ Chúng ta không sợ sai lầm, chỉ sợ phạm sai lầm mà không quyết tâm sửa chữa. Muốn sửa chữa cho tốt thì phải sẵn sàng nghe quần chúng phê bình và thật thà tự phê bình...”  Như lời bác hồ đã răn dạy: “Lòng yêu nước và sự đoàn kết của nhân dân là một lực lượng vô cùng to lớn, không ai thắng nổi. Nhờ lực lượng ấy mà tổ tiên ta đã đánh thắng quân Nguyên, quân Minh, đã giữ vững quyền tự do, tự chủ. Nhờ lực lượng ấy mà chúng ta làm cách mạng thành công giành được độc lập. Nhờ lực lượng ấy mà sức kháng chiến của ta càng ngày càng mạnh. Nhờ lực lượng ấy mà quân và dân ta quyết chịu đựng muôn nỗi khó khăn, thiếu thốn, đói khổ, tang tóc, quyết một lòng đánh tan quân giặc cướp nước.” Quá trình ngăn chặn các mối đe dọa của an ninh phi truyền thống còn phụ thuộc nhiều vào tình đoàn kết, tình yêu đất nước của chúng ta. Mỗi người một phần sức, tập thể sẽ vững mạnh. Cố lên chúng ta ơi!