Chỉ với 17 câu thơ ngắn gọn trong khổ 2 bài thơ “Nói với con” của tác giả Y Phương (nhà thơ dân tộc Tày) đã vẽ lên một bức tranh vô cùng đẹp đẽ về những đức tính tốt đẹp của “người đồng mình”. Trong cái ngọt ngào của kỉ niệm về gia đình và quê hương, người cha đã tha thiết nói với con mình người đồng mình không chỉ là những con người giản dị, tài hoa trong cuộc sống lao động mà còn là người biết lo toan và giàu mơ ước “cao đo nỗi buồn/ xa nuôi chí lớn”. Mặc dù cuộc sống của người đồng mình còn nhiều lo toan, bộn bề song tất cả họ đều vượt qua bởi họ có nghị lực, ý chí và niềm tin vào tương lai mai này. Sống trong hoàn cảnh nghèo khổ, gian nan những ở họ vẫn toát lên phẩm chất thủy chung, gắn bó với quê hương cội nguồn. Hình ảnh liệt kê “đá gập ghềnh”, “thung nghèo đói” gợi cuộc sống nghèo đói, lam lũ, trắc trở, gian nan,...của người đồng mình nhưng họ “không chê”, “không lo” mà luôn “sống như sông như suối”. Có thể người đồng mình thiếu thốn về vật chất nhưng họ không thiếu ý chí và quyết tâm. Họ luôn chấp nhận hoàn cảnh, tôi luyện bản thân để tạo nên sức mạnh vượt qua tất cả. Không chỉ vậy, ở họ còn có ý thức tự lập, tự cường và tinh thần tự tôn dân tộc. Sự tương phản “Người đồng mình thô sơ da thịt/ Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con” đã tôn lên tầm vóc của người đồng mình. Họ mộc mạc nhưng giàu chí khí, niềm tin. Họ biết “tự đúc đá kê cao quê hương”, luôn có ý thức bảo vệ quê hương, bảo vệ cội nguồn, giữ gìnnhững truyền thống tốt đẹp ấy. Khép lại khổ thơ là lời nhắn nhủ tha thiết của người cha với niềm tin, hy vọng đặt vào đứa con bé bỏng “Con ơi tuy thô sơ da thịt/ Lên đường/ Không bao giờ nhỏ bé được/ Nghe con”. Với giọng thơ trìu mến, da diết nhưng lại trang nghiêm, hình ảnh thơ mộc mạc, giản dị nhưng giàu sức gợi đã để lại cho bạn đọc bài học về lối sống tình nghĩa, bài học về niềm tin, ý chí, nghị lực. Tuy đoạn thơ đã khép lại nhưng ý nghĩa vẫn còn vang mãi đến đời sau. Đoạn thơ chính là một khúc ca nhẹ nhàng mà âm vang về nhưng đức tính đẹp đẽ của người đồng mình.

• Thành phần biệt lập: (nhà thơ dân tộc Tày) – thành phần phụ chú
• Phép thế: “Người đồng mình” thành “họ”.