Công bằng mà nói, tuổi trẻ thời nay có những ưu điểm vượt trội so với các thế hệ trước như khả năng tiếp thu khoa học kĩ thuật rất nhanh, năng động, sáng tạo trong nếp nghĩ, nếp làm việc… Tuy nhiên, bên cạnh đó, không ít người lại mắc phải những thói hư tật xấu, trong đó có tật nói tục, chửi thề. Đây là hiện tượng đáng phê phán bởi nó là biểu hiện của nhận thức lệch lạc và cách sống thiếu văn hóa.

Dân gian đã nói: Người thanh tiếng nói cũng thanh… hoặc: Chim khôn kêu tiếng rảnh rang, Người khôn ăn nói dịu dàng dễ nghe, với ý khẳng định thông qua lời ăn tiếng nói của một cá nhân nào đó, ta có thể đánh giá được phần nào tính cách, phẩm giá của cá nhân đó. Trong cuộc sống hằng ngày, ngôn ngữ là một phương tiện giao tiếp hết sức quan trọng, không gì thay thế được. Ngoài ngôn ngữ chung của toàn xã hội, còn có ngôn ngữ riêng của từng người. Khi giao tiếp, chúng ta phải sử dụng đồng thời hai loại ngôn ngữ đó để đạt được mục đích giao tiếp.

Ông cha ta dạy con cháu phải Học ăn, học nói, chính là học cách sử dụng ngôn ngữ sao cho đúng, cho hay. Tiếng Việt là thứ tiếng giàu và đẹp, có thể biểu hiện mọi khái niệm về sự vật hoặc mọi cung bậc tình cảm của con người. Nhiệm vụ của các thế hệ sau là phải học tập, gìn giữ và phát huy tinh hoa của tiếng mẹ đẻ. Ấy vậy nhưng có một thực tế đáng lo ngại là nhiều người không nhận thức được điều đó mà ngược lại còn vô tình hay cố ý phá hoại thứ của cải tinh thần vô giá ấy.

Hiện tượng nói tục, chửi thề xuất hiện rất nhiều ở những nơi công cộng, kể cả ở trường học là nơi kỉ luật khá nghiêm túc, chặt chẽ. Để ý một chút, ta sẽ thấy hễ cứ dăm ba bạn trai tụ tập với nhau là y như hiện tượng nói tục, chửi thề xuất hiện. Có bạn hầu như cứ mở miệng ra là văng tục trước rồi mới nói sau. Mãi thành quen, cứ tự nhiên, bất chấp những người xung quanh muốn nghĩ sao thì nghĩ. Tệ hại hơn, có nhiều bạn lại cho rằng dám nói tục chửi thề mới là “dân chơi sành điệu”.

Trong những năm gần đây, ở Hà Nội và một số địa phương khác, trong học sinh, sinh viên còn nảy sinh hiện tượng “tự chế” ra những từ mới mà họ cho là hay, là độc đáo. Ví dụ như khi khen một cái gì đó, họ nói: “Cái áo này hơi bị đẹp!”; “Món này hơi bị ngon!”, “Cậu hơi bị yết kiêu đấy!”… Rồi thì “tinh vi”, “bố tướng”, “lăn tăn”, “chập cheng”, “ẩm IC”, “xong phắt”, “nói cho nhanh”, “bùng”, “phắn”, “biến”, “lặn”, “bà vãi”, “ông khốt”, “thằng chíp hôi”… cùng bao nhiêu từ bậy bạ khác không hề có trong từ điển, trong cung cách nói năng đường hoàng, lễ độ xưa nay. Nghe những từ ngữ, những câu nói chối tai của họ, nhiều người nhăn mặt, khó chịu và cho rằng đó là biểu hiện của lối sống thiếu văn hóa, văn minh, làm ô nhiễm môi trường xã hội.

Nói tục, chửi thề là một thói xấu đáng chê trách, phê phán. Lứa tuổi học sinh chúng ta không nên bắt chước thói xấu đó. Hãy luôn nhớ lời khuyên của ông cha: Lời nói chẳng mất tiền mua, Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau. Để có thể nói đúng, nói hay, chúng ta cần phải có ý chí và nghị lực rèn luyện trong quá trình lâu dài thì mới đạt kết quả tốt.

“Lời nói gói vàng” câu nói xưa đã nhắc nhở chúng ta về giá trị của lời nói. Nhưng với xã hội ngày nay ngôn ngữ đang ngày càng bị lạm dụng một cách vô văn hóa với những câu nói tục chửi thề. Khiến nét đẹp của ngôn ngữ nói chung hay Tiếng Việt nói riêng dần mất hết sự thuần khiết.

“Ngôn ngữ ”được coi là phương tiện giao tiếp chủ yếu của con người giúp con người truyền đạt được thông tin mình muốn biểu đạt. Ngôn ngữ ngoài chức năng đưa thông tin từ người này sang người khác thì ngôn ngữ còn như một phép thử để biết được tính cách và nhân phẩm của một con người. “Chửi thề” là nói những lời thô tục không có văn hóa, thiếu tế nhị mục đích là để xúc phạm hay mắng chửi, bôi nhọ, sỉ nhục người khác. Hiện trạng nói tục chửi thề ngày nay đang diễn ra tràn lan từ người già cho đến trẻ con bình thường cũng có thể văng tục và coi đó như câu nói cửa miệng. Đó là một thói hư tật xấu gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng đối với đạo đức và hành vi ứng xử của con người.

Việc nói tục chửi thề có ở khắp mọi nơi chủ yếu là ở giới trẻ độ thanh thiếu niên. Đặc biệt là xuất hiện rất nhiều ở các trường học. Học sinh thường dùng những lời lẽ thô tục, thiếu lễ độ, vi phạm nghiêm trọng các huấn mực đạo đức, văn hóa nhà trường trong giao tiếp. Không chỉ có ở độ tuổi bồng bột đang thiếu sự dạy bảo mà đôi khi ngay cả người lớn tuổi có lúc cũng kìm chế được bản thân và nói ra những câu tục bậy. Có hai nguyên nhân chính dẫn đến nạn chửi thề vô tội vạ đó là nguyên nhân khách quan và nguyên nhân chủ quan. Nguyên nhân chủ quan đến từ chính bản thân người sử dụng ngôn ngữ họ không ý thức được điều mình đang nói giận quá mất khôn. Trong lúc tức giận không kìm chế được đã nói ra những lời không sạch sẽ. Họ không kiên định để giữ được phẩm giá trong lời nói của mình bị hoàn cảnh, nhưng dung tục cuốn đi. Họ thiếu nhận thức về tác hại của việc nói tục. Còn lại là nguyên nhân khách quan đến từ phía xã hội. Do cuộc sống công nghệ ngày càng phát triển mà những văn hóa ngoại lai xâm nhập vào nước ta khiến những ai tiếp cận không đúng dẫn đến lệch lạc về mặt kiến thức dùng những từ được coi là “teen, ngầu…” mà không biết đó là lai căng, kệch cỡm, a dua vô tình chúng ta đang tiếp tay cho những ngôn ngữ bên ngoài làm vấy bẩn ngôn ngữ Việt. Từ một vài cá nhân nói tục chửi thế trở dẫn đến cả tập thể nói tục chửi thề. Người lớn thiếu gương mẫu trở thành tấm gương xấu cho người trẻ noi theo.

Thường xuyên nói tục chửi thề sẽ trở thành thói quen khó sửa, làm đạo đức nhân cách con người bị suy đồi. Biến con người ta trở thành kẻ vô văn hóa thiếu thế nhị thô lỗ, làm khả năng giao tiếp giảm sút. Chửi thề không chỉ làm ảnh hưởng đến trực tiếp người nói mà nó còn ảnh hưởng đến người xung quanh khi nói chuyện xuất hiện những từ tục tĩu sẽ khiến bầu không khí mất vui, đối phương sẽ thấy mình bị thiếu sự tôn trọng. Nhiều trường hợp vì một câu chửi thề mà gây xung đột đánh nhau dẫn đến hậu quả khó lường.. Chửi thề còn là nguyên nhân dẫn đến tệ nạn xã hội và hành động phạm pháp.

Để xóa nạn chửi thề thì mỗi người phải tự rèn luyện nhân cách, nâng cao vốn sống sự hiểu biết, bản lĩnh trước những thứ dung tục của cuộc sống. Trau dồi ngôn ngữ, học tập cách sống lành mạnh, ăn nói tế nhị lịch sự không sử dụng tiếng lóng, nhại lại… Tôn trọng đối phương khi nói chuyện, tôn trọng nhân cách và phẩm giá tốt đẹp của người xung quanh không tùy tiện xúc phạm hay chửi mắng mà chưa tìm hiểu kĩ sự việc… Tránh xa những thói hư tật xấu, những tệ nạn xã hội bởi đó là vực thẳm không lối thoát làm phá hủy nhân cách con người.

Hãy nói và hành động đúng theo nghĩa của hai từ “văn minh” đừng để mình bị cuốn theo những thói hư tật xấu ở trên đời.