Ông Nguyễn Minh Khuyến: Ngày Nước Thế giới - một sự kiện quốc tế được tổ chức thường niên kể từ năm 1993, đây là một sự kiện quốc tế được tổ chức nhằm thu hút sự chú ý của người dân trên khắp trái đất để thấy được tầm quan trọng của tài nguyên nước, đặc biệt là các nguồn nước ngọt và góp phần tăng cường quản lý bền vững nguồn tài nguyên nước quý giá.

 

Mỗi năm Liên Hợp Quốc lựa chọn một chủ đề cụ thể cho Ngày Nước Thế giới để phản ánh những khía cạnh khác nhau về nước. Năm nay, Ngày Nước Thế giới 2022 có chủ đề là “Nước ngầm” (Groundwater) với mục đích nhằm thu hút sự chú ý đến nguồn tài nguyên nước tiềm ẩn luôn được coi trọng nhưng chưa được công nhận đầy đủ giá trị trong hoạch định chính sách phát triển bền vững, nhấn mạnh vai trò quan trọng của nước ngầm trong hệ thống nước và điều kiện vệ sinh, hoạt động nông nghiệp, công nghiệp, hệ sinh thái và thích ứng với biến đổi khí hậu; hướng đến kêu gọi sự quan tâm của cộng đồng cần có những hành động khai thác, bảo vệ và sử dụng bền vững nguồn nước ngầm, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Thông điệp bao trùm của chiến dịch là khám phá, bảo vệ và sử dụng bền vững nguồn nước ngầm sẽ là việc làm trọng tâm để tồn tại và thích ứng với biến đổi khí hậu và đáp ứng nhu cầu của dân số ngày càng tăng.

PV: Thưa ông, nhiều người dân đều hiểu tới vai trò và tầm quan trọng của nước mặt. Nhưng với nước ngầm, nhiều người còn chưa rõ, xin ông biết tầm quan trọng của nước ngầm đối với chúng ta?

Ông Nguyễn Minh Khuyến: Nguồn nước mặt thì ai cũng thấy và nhận biết được tầm quan trọng. Tuy nhiên, nước ngầm (nước dưới đất) lại nằm trong lòng đất, không thấy bằng mắt thường, nhưng đề biết giá trị của nó cho mục đích sinh hoạt và sản xuất.

Từ xưa đã khai thác nước ngầm bằng các giếng khơi, và ngày nay thì khai thác cả bằng giếng khơi và giếng công nghiệp (khoan sâu) để phục vụ sinh hoạt sản xuất, đặc biệt là tại đô thị lớn, vùng nước mặt bị nhiễm mặn.

Ngoài ra, nước ngầm còn đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp cho nước sông, về mùa khô không có mưa, nước ngầm thoát ra sông cung cấp dòng chảy cho sông.

Tuy nhiên, nguồn nước ngầm hiện nay đang đối mặt với nhiều thách thức như: Khai thác gia tăng do nguồn nước mặt không đủ cung cấp (nước mặt ô nhiễm, suy giảm dòng chảy); khai thác gia tăng dẫn đến xâm nhập mặn đến công trình khai thác nước ngầm. Nhiều nơi suy giảm chưa có dấu hiệu hồi phục. Ô nhiễm chất có chứa nguồn gốc Nitơ, như NH4, NO3 ở một số nơi nhất là tại khu vực phía Nam Hà Nội.

Theo thống kê sơ bộ, tổng lượng khai thác nước dưới đất trên toàn quốc ước tính khoảng 10,5 triệu m3/ngày đêm (chiếm khoảng 17,2% trữ lượng nước dưới đất có thể khai thác), trong đó có nhiều thành phố, đô thị lớn chủ yếu khai thác nguồn nước dưới đất như Hà Nội, HCM, Cần Thơ, Mỹ Tho (Tiền Giang), Vũng Tàu, Buôn Mê Thuột,… Nguồn nước dưới đất được khai thác để cấp nước cho nhiều mục đích khác nhau, trong đó chủ yếu cấp nước sinh hoạt (đô thị, nông thôn), sản xuất, ngoài ra còn khai thác để phục vụ cho một số mục đích khác (tưới cà phê, cây công nghiệp ở Tây Nguyên; nuôi trồng thủy sản, nuôi tôm trên cát ở ven biển miền Trung, bán đảo Cà Mau,…).

PV: Về lâu dài để ứng phó với suy giảm chất lượng nước ngầm, Bộ TN&MT đã có những giải pháp như thế nào, thưa ông?

Ông Nguyễn Minh Khuyến: Để tăng cường quản lý, bảo vệ nguồn nước dưới đất, ứng phó với suy giảm chất lượng nước ngầm, Bộ TN&MT đã và đang thực hiện một số giải pháp như sau: