Trong Truyện Kiều, từ "mặt" được sử dụng với nhiều nghĩa khác nhau. Dưới đây là nghĩa của từ "mặt" trong các câu trên:

1. "mặt" ở đây được dùng với nghĩa bề ngoài, diện mạo của người. Câu này miêu tả về sự tuyệt vời của người đó về ngoại hình và tài năng.

2. "mặt" ở đây được dùng để chỉ khuôn mặt của sen vàng, miêu tả về vẻ đẹp của sen vàng.

3. "mặt" ở đây được dùng để chỉ bề mặt của cỏ, miêu tả về sự buồn của cỏ.

4. "mặt" ở đây được dùng với nghĩa gốc, chỉ bề ngoài, diện mạo của người.

Trong các câu trên, từ "mặt" được dùng với cả nghĩa gốc và nghĩa chuyển.

Người quốc sắc, kẻ thiên tài

Tình trong như đã mặt ngoài còn e

Sương in mặt tuyết pha thân

Sen vàng lãng đãng nhơ gần như xa

Làm cho rõ mặt phi thường=>Mặt theo nghĩa là phần phía trước, từ trán đến cằm của người, hay phần phía trước của đầu con thú, nơi có các bộ phận như mắt, mũi, mồm.

Bấy giờ ta sẽ nước nàng nghi gia

Buồn trông lỗi cỏ dầu dầu

Chân mây mặt đất một màu xanh xanh=>Mặt theo nghĩa là phần phẳng ở phía trên hoặc phía ngoài của vật, phân biệt với phần bên dưới hoặc bên trong.